Ιταλική Κρίση: Η μεγάλη ευκαιρία ανατροπής συσχετισμών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Του Γιάννη Μπουλέκου

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία την αποσταθεροποίηση των Ιταλικών Τραπεζών (και όχι μόνο) οι οποίες πιέζονται να καλύψουν την ανακεφαλαιοποίηση με πρόσφατο παράδειγμα την 06.07.2016, ημέρα κρίσης για το Ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Οι μετοχές των Ιταλικών Τραπεζών έκαναν «χρηματιστηριακή βουτιά» εν μέσω κλιμακούμενων ανησυχιών για το μεγάλο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων και τις επιδόσεις τους. Τότε, η Ιταλική Κυβέρνηση αποφάσισε να καταθέσει ένα δικό της σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης, κάνοντας χρήση δημοσίου χρήματος, που ανέρχεται στο ύψος των 40 δισ. ευρώ προκειμένου να τις στηρίξει. Όμως, αυτό αντίκειται στους ευρωπαϊκούς κανόνες που απαγορεύουν τη διάσωση τραπεζών με χρήματα φορολογουμένων.

Από εκείνη τη στιγμή, άρχισε ένας βαθιά ιδεολογικός και πολιτικός πόλεμος ανάμεσα στην Ιταλική Κυβέρνηση και στο κέντρο αποφάσεων, όπως αυτό εκφράζεται, μέσω της Καγκελάριου Μέρκελ, η οποία κατέβαλλε κάθε δυνατή προσπάθεια να ανακόψει το σχέδιο διάσωσής των Ιταλικών Τραπεζών. Οι δηλώσεις της, όπως αυτή κατά την διάρκεια της τελευταίας συνόδου κορυφής «δεν μπορούμε κάθε χρόνο να τα κάνουμε όλα πάλι από την αρχή, οι κανόνες της Ε.Ε. για την αναδιάρθρωση και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προσφέρουν επαρκές περιθώριο δράσης για τις έκτακτες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη- μέλη», δείχνουν ότι όλα γίνονται για την διατήρηση του πολιτικού status ακόμα και αν αυτό προκαλέσει τεράστιο πρόβλημα στις Ιταλικές Τράπεζες, οι οποίες αν, όπως λέγεται στην Τραπεζική argo, «σκάσουν» τότε οι εξελίξεις θα προκαλέσουν σοκ ανάλογο με αυτό της κρίσης του 2011. Αυτό που όμως δείχνει να αλλάζει είναι η στάση της Ιταλικής Κυβέρνησης, αλλά και του επικεφαλής της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών οι οποίοι εξαπέλυσαν δριμύτατη επίθεση προς την Καγκελάριο αλλά και προς τον Υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας αντιστοίχως. Ο Ιταλός Πρωθυπουργός Ματέο Ρένζι δήλωσε και αυτός στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής πως «Γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε για τις τράπεζες. Θα το κάνουμε γνωρίζοντας ότι αυτό εξυπηρετεί τη χώρα και σέβεται τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Δεν είμαστε εδώ για να πάρουμε μαθήματα από τη… δασκάλα», αλλά και οι δηλώσεις του κ. Πιτέλα ήταν στο ίδιο οξύτατο ύφος προς το πρόσωπο του κ. Σόιμπλε δηλώνοντας τα εξής: «Δεν αντιλαμβάνομαι τι εννοεί ο κ. Σόιμπλε όταν λέει ότι η διακυβερνητική μέθοδος έχει αποφέρει αποτελέσματα. … Πού ήταν ο κ. Σόιμπλε στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης; Πού ήταν στη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης; …. Πρέπει να δούμε τι θα γίνει με τη λιτότητα και τους κανόνες ευελιξίας που πρέπει να εφαρμόζονται με σύνεση».

Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω το μόνο εύκολο συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε είναι πως οι εμμονές της Γερμανίας και των γραφειοκρατών, διευρύνουν το έλλειμμα δημοκρατίας στους κόλπους της Ε.Ε., ειδικότερα μετά το Βρετανικό δημοψήφισμα. Αυτό που μας εντυπωσίασε είναι η αντίδραση της Ιταλίας, η οποία για πρώτη φορά μετά από χρόνια αντέδρασε στις πολιτικές συγκεκριμένων κέντρων αποφάσεων. Πολύ πιθανόν, το χαστούκι που έφαγε το Ιταλικό Δημοκρατικό κόμμα στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Ιουνίου να αφύπνισε τα δημοκρατικά και κοινωνικά αισθήματα της Ιταλικής Κυβέρνησης, η οποία δείχνει πλέον να αντιλαμβάνεται πως οι ανελαστικότητες που επιβάλλονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και την οικονομική διακυβέρνηση της Ε.Ε., όχι μόνο δεν επιλύουν τα προβλήματα, αλλά τα επιδεινώνουν. Με τρανό παράδειγμα την κατηγορηματική αντίθεση του Ιταλού Πρωθυπουργού όπως εκφράστηκε στις 29.06.2016 σχετικά με την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στις χώρες της ιβηρικής χερσονήσου για την μη επίτευξη των στόχων και την μεγέθυνση του ελλείματος τους.

Η ευκαιρία που γεννάται μέσα απ’ αυτή τη συντονισμένη αντίδραση σχεδόν του συνόλου του πολιτικού συστήματος της γείτονας χώρας είναι να προωθηθεί ένα πολιτικό , δημοκρατικό και κοινωνικό συμβόλαιο, που θα περιλάβει και τη ριζική αναθεώρηση των κανόνων και του θεσμικού πλαισίου που διέπει της χώρες-μέλη ώστε να ανατραπούν επί της ουσίας οι πολιτικές της Λιτότητας. Σ’ αυτό οι Λαοί και οι Κυβερνήσεις του Νότου μπορούν και οφείλουν να σηματοδοτήσουν την πολιτική ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην Ευρώπη, προτάσσοντας την θεσμοθέτηση ενός πλαισίου με σκοπό την οικονομική σταθερότητα και την ανάπτυξη προς όφελος της κοινωνίας, με δημόσιο έλεγχο, διαφάνεια και αξιοκρατία. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας οφείλει να αποτελεί το εργαλείο για την εύρυθμη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας και όχι τον «δράκο» που απειλεί με καταστροφή κάθε πτυχή κοινωνικού κράτους.

* Ο Γιάννης Μπουλέκος είναι Νομικός και μέλος του τμήματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση