Διχοτόμηση του Αιγαίου δρομολογεί η Τουρκία

Τι κρύβουν οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο;
Η Άγκυρα επιχειρεί να ξεπεράσει την «κόκκινη γραμμή» και να θέσει νέα τετελεσμένα

Του Κώστα Χαρδαβέλλα

«Τρελάθηκε το κοντέρ» των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο το πρώτο εξάμηνο του 2014. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, από τις αρχές Ιανουαρίου μέχρι σήμερα γίνονται κατά μέσο όρο τρεις παραβιάσεις ημερησίως από τούρκους σε αέρα και θάλασσα! Το ενδιαφέρον στοιχείο όμως δεν έγκειται τόσο στην αύξηση του αριθμού των παραβιάσεων, όσο σε δύο σημαντικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η τουρκική προκλητικότητα το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Συγκεκριμένα, η Άγκυρα:

1. Προχωρά όλο και πιο συχνά στην παραβίαση των χωρικών μας υδάτων, κάτι που δεν συνήθιζε στο παρελθόν, καθώς επικεντρωνόταν κυρίως στον εναέριο εθνικό χώρο μας.

2. Επιλέγει στοχευμένα τις θαλάσσιες περιοχές στις οποίες στέλνει «τσάρκα» τα τουρκικά πολεμικά πλοία που εισέρχονται στις θάλασσές μας.

Η σημασία του 25ου Μεσημβρινού

Μία προσεκτική ματιά στον χάρτη των παραβιάσεων από θαλάσσης, είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς ότι η Τουρκία έχει περάσει πλέον την «κόκκινη γραμμή» του 25ου Μεσημβρινού και επεκτείνεται επικίνδυνα προς τα δυτικά Για τους περισσότερους Έλληνες η φράση «25ος Μεσημβρινός» δεν είναι τίποτε παραπάνω από γεωγραφικός προσδιορισμός. Για την Τουρκία, ωστόσο, αποτελεί τα τελευταία σαράντα χρόνια τον «απόλυτο στόχο», η κατάκτηση του οποίου θα της επιτρέψει να εισβάλει στο μισό Αιγαίο…

Μία απλοϊκή απάντηση στο ερώτημα «τι είναι ο 25ος Μεσημβρινός και γιατί έχει τόση σημασία για την Άγκυρα» είναι ότι πρόκειται για μία κάθετη γραμμή (μεσημβρινός) που ξεκινά από τα δυτικά της Ξάνθης (στα παράλια του Νέστου Ποταμού), διασχίζει τη Λήμνο, περνά έξω από την Εύβοια, συνεχίζει στην Τήνο και καταλήγει στο Ηράκλειο της Κρήτης, χωρίζοντας το Αιγαίο στη μέση.

Εάν η διχοτόμηση αυτή έπαυε να αποτελεί όνειρο των τούρκων και γινόταν πράξη, θα οδηγούσε στην αποστρατικοποίηση του μισού Αιγαίο και στην αποκοπή άρα… παράδοση των Δωδεκανήσων αλλά και πολλών ακόμη νησιών μας (Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Ικαρία, και όχι μόνο) στους Τούρκους!

Θεωρητικά, όλα τα αεροσκάφη θα έπρεπε να ακολουθούν οδηγίες των τουρκικών σταθμών προκειμένου να πετάξουν πάνω από την περιοχή αυτή, κι ας βρίσκονταν εντός του FIR Αθηνών, ενώ η έρευνα και η διάσωση της θάλασσας θα περνούσαν στην ευθύνη της Τουρκίας.

Παρ’ ολίγον έγκλημα

Αν και επισήμως τίποτε από αυτά δεν έχει συμβεί, αποτελεί κοινό μυστικό ότι Ελλάδα και Τουρκία έχουν αποδεχτεί ατύπως τον 25ο Μεσημβρινό ως την «κόκκινη γραμμή» των παραβιάσεων από αέρος και θαλάσσης, τα τελευταία χρόνια. Τον Μάρτιο του 2010, μάλιστα, παρά τις περί του αντιθέτου ανακοινώσεις, η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο να θέσει τη διχοτόμηση του Αιγαίο από την 25η κάθετο υπό τη νατοϊκή ομπρέλα! Με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στη μείωση των κρατικών δαπανών που γίνονται για να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές παραβιάσεις, το κυβερνητικό επιτελείο επεξεργαζόταν ένα σχέδιο που προέβλεπε την απαγόρευση πτήσεων ελληνικών και τουρκικών αεροσκαφών ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού και παράλληλα την απρόσκοπτη χρήση του ίδιου χώρου από τα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ, συνεπώς και από την Τουρκία!

Το σχέδιο δεν προχώρησε, καθώς ένα μήνα αργότερα, η Ελλάδα προσέφυγε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και στα χρόνια που μεσολάβησαν οι κυβερνώντες είχαν τόσα πολλά δικαιώματα (κοινωνικά, οικονομικά, εθνικά) να εκχωρήσουν στους ξένους, που τα κυριαρχικά δικαιώματα του Αιγαίου πέρασαν σε δεύτερη μοίρα…

Οι Τούρκοι φτάνουν μέχρι το Σούνιο!

Η προκλητική στάση της Άγκυρας να ξεπεράσει την «κόκκινη γραμμή» του 25ου Μεσημβρινού, που χωρίζει το Αιγαίο στη μέση και να βάλει το «πόδι» της και στο άλλο μισό που οδήγησε πρόσφατα στην έντονη αντίδραση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Δημήτρη Αβραμόπουλου. Το μήνυμα «η Τουρκία παίζει με τη φωτιά στο Αιγαίο», που έστειλε ο Έλληνας υπουργός στην κυβέρνηση της γείτονος μέσω του ομολόγου του, Ισμέτ Γιλμάζ, ξεφεύγει κατά πολύ από το σύνηθες διπλωματικό ύφος του κ. Αβραμόπουλου και καταδεικνύει το ακραίο σημείο στο οποίο έχει οδηγηθεί η κατάσταση.

Τα πλοία των τούρκων φτάνουν πλέον μέχρι την Μύκονο και τη Σαντορίνη, ενώ οι «βόλτες» τους έξω από το Σούνιο είναι όλο και πιο συχνές. Η Άγκυρα στέλνει με τον τρόπο αυτό το μήνυμα ότι ο διχασμός του Ανατολικού Αιγαίου με τον 25ο Μεσημβρινό έχει «παγιωθεί» και πως η αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων επεκτείνεται πλέον και από τη δυτική πλευρά, φτάνοντας μέχρι τις… Κυκλάδες! Ένα μήνυμα που η ελληνική πολιτική σκηνή, «κολυμπώντας» στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά εσωτερικά προβλήματα, δείχνει απρόθυμη ή ίσως και ανίκανη ακόμη να αποκωδικοποιήσει…

Μέσα σε όλα αυτά, μόνο «τραγική» μπορεί να χαρακτηριστεί μία φαινομενικά «αθώα» απόφαση του ελληνικού υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία η Ελληνική κυβέρνηση –εμμέσως πλην σαφώς- αποδέχεται το διαχωρισμό του Αιγαίου σε «ανατολική» και «δυτική» πλευρά με άξονα τον 25ο Μεσημβρινό.

Η Ελληνική κυβέρνηση «διχάζει» το Αιγαίο – και τα ψάρια του!

Αυτό αποκαλύπτουν ψαράδες από τη Θράκη, οι οποίοι καταγγέλλουν ότι η ίδια η Ελλάδα παραδίδει τη θάλασσα του Αιγαίου στους Τούρκους, εφαρμόζοντας άλλες οδηγίες για την πλευρά που βρίσκεται στα δυτικά και άλλες γι αυτή στα ανατολικά της 25ης κάθετης γραμμής.

«Το Μάιο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με άλλοθι την προστασία των αποθεμάτων ψαριών, που λιγοστεύουν επικίνδυνα, εξέδωσε μία απόφαση (σ.σ.: υπ’ αριθμ. 4023/64557), με την οποία απαγορεύει στις μηχανότρατες να ψαρεύουν στα διεθνή ύδατα του Ανατολικού και Νοτίου Ιονίου και Αιγαίου από τις 24 Μαΐου μέχρι και τις 15 Ιουλίου. Αλλά και για μετά τις 16 Ιουλίου μέχρι και την 1 Οκτωβρίου η απόφαση λέει ότι «επιτρέπεται η αλιεία στα διεθνή ύδατα εκτός από την περιοχή δυτικά του 25ου Μεσημβρινού της υποπεριοχής 22», εξηγούν.

Σύμφωνα με τους ψαράδες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ έχει δώσει στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα τον κωδικό «37». Οι Γενικές Επιτροπές Αλιείας, με τη σειρά τους, έχουν χωρίσει τις θάλασσες αυτές σε «υποπεριοχές» και έχουν δώσει στο Αιγαίο την κωδική ονομασία «υποπεριοχή 22».

«Με ποιο σκεπτικό έρχεται ένα ελληνικό υπουργείο και χωρίζει το Αιγαίο σε περιοχή «δυτικά και ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού», όπως επιθυμεί η Τουρκία; Γιατί δεν υπάρχει μία ενιαία οδηγία;» αναρωτιούνται και προσθέτουν ότι η απόφαση αυτή αφήνει το πεδίο ελεύθερο στους Τούρκους ψαράδες να ψαρεύουν όλο το χρόνο στα ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού, χαρίζοντάς τους έτσι όχι μόνο τα ψάρια, αλλά και ολόκληρη την θαλάσσια περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου.

Από το 1974 καλά κρατεί η «διχοτόμηση» του Αιγαίου

Η προσπάθεια της Τουρκίας να επεκτείνει τα σύνορά της από αέρος και θαλάσσης μέχρι τον 25ο Μεσημβρινό, διαρκεί σαράντα χρόνια. Όλα ξεκινούν τον Αύγουστο του 1974, δεκαεπτά ακριβώς ημέρες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όταν η Άγκυρα εκδίδει αιφνιδιαστικά τη ΝΟΤΑΜ 714/6.8.74, με την οποία επεκτείνει αυθαίρετα τα όρια του FIR της προς τα δυτικά, «εισβάλλοντας» έτσι στο FIR Αθηνών. Τα όρια που προκλητικά θέτουν οι Τούρκοι στον αέρα, ακολουθούν την ίδια γραμμή με αυτά που «ονειρεύονται» στην θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου. Κομβικό σημείο και των δύο είναι ο 25ος Μεσημβρινός!

Αυτό στην πράξη αναγκάζει τους πιλότους των αεροσκαφών που χρησιμοποιούν το FIR Αθηνών να εφαρμόζουν μεν τους διεθνείς κανονισμούς και να ακολουθούν τις οδηγίες της Αθήνας, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να σέβονται και την τουρκική ΝΟΤΑΜ και να δίνουν αναφορά και στο τουρκικό FIR.

Βλέποντας τον κίνδυνο να ξεφύγει η κατάσταση από τον έλεγχο, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή περνά στην αντεπίθεση. Κηρύσσει το Αιγαίο «επικίνδυνη ζώνη» (με τις ΝΟΤΑΜ 1066 και 1152/14.8.1974), δηλώνοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι εξαιτίας της προκλητικής και αυθαίρετης ενέργειας της Τουρκίας αδυνατεί να εγγυηθεί την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή!

Η μία μετά την άλλη, οι ξένες αεροπορικές εταιρείες αποφεύγουν να πετούν πάνω από το Αιγαίο και οι πτήσεις τους από και προς την Τουρκία γίνονται μέσω Βουλγαρίας, αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος των καυσίμων και των αεροπορικών ναύλων. Η αναστάτωση που προκαλείται στις διεθνείς αεροπορικές συγκοινωνίες είναι τόσο μεγάλη, ώστε ο Διεθνές Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), αναγκάζεται να παρέμβει και να πιέσει και τις δύο πλευρές για εξεύρεση λύσης.

Η λύση δίνεται έξι χρόνια αργότερα, από την ίδια τη ζωή, στις αρχές του 1980, όταν η Τουρκία διαπιστώνει ότι η ζημιά που έχει προκληθεί στον τουρισμό της και, κατ’ επέκταση, στην εθνική της οικονομία είναι τόσο μεγάλη, που αναγκάζεται να αποσύρει την «οδηγία προς ναυτιλομένους» περί του 25ου Μεσημβρινού.

Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι οι πολιτικοί χειρισμοί των τουρκικών προκλήσεων είναι ικανοί να οδηγήσουν την Ελλάδα είτε στην δυναμική υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας (1974, περίπτωση ΝΟΑΤΜ 714, «Βυθίσατε το Χόρα») είτε σε εθνική ταπείνωση, φέρνοντάς την στα πρόθυρα πολέμου (1996, περίπτωση Ιμίων). Αυτό που ξεχνάμε είναι ότι εμείς οι πολίτες είμαστε εκείνοι που με την ψήφο μας επιλέγουμε σε ποιους πολιτικούς θα δώσουμε την εξουσία, ώστε να διαχειριστούν (και) αυτά τα κρίσιμα ζητήματα, εάν χρειαστεί…

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 243

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση