Το δόγμα της «περιφερειακής κυριότητας» ανάβει φωτιά στη Μεσόγειο

Σε αλλαγή πολιτικού δόγματος προχωρά η Άγκυρα διευρύνοντας παράλληλα τις αξιώσεις της στο Αιγαίο, όπως τουλάχιστον προκύπτει μέσα από τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. 

Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική των «γκρίζων ζωνών», που εγκαινίασε η Τουρκία κατά την κρίση των Ιμίων το 1996, δείχνει πλέον να περνά σε δεύτερη μοίρα και να αντικαθίσταται από το δόγμα της «περιφερειακής κυριότητας». 

Δύο από τα βασικά στοιχεία του νέου δόγματος είναι η, με κάθε τρόπο και μέσο, εμπέδωση του ρόλου της Τουρκίας ως περιφερειακής υπερδύναμης, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Ν. Α Μεσογείου και η αναβάθμιση των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο όχι μόνο σε θέματα κυριαρχίας, αλλά και σε ζητήματα που άπτονται της αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων που έχουν εντοπιστεί τόσο εντός της ελληνικής όσο και της κυπριακής ΑΟΖ. 

Η πρόσφατη επίσκεψη εξάλλου του κ. Νταβούτογλου στην Αθήνα και οι δηλώσεις του αναφορικά με το πώς αντιλαμβάνεται το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων ανταποκρίνονται πλήρως στην νέα προσέγγιση της «περιφερειακής κυριότητας», το θεωρητικό υπόβαθρο της οποίας βασίζεται στο ακαδημαϊκό ερευνητικό έργο του ιδίου περί «νεο-οθωμανισμού».

Ήδη, τόσο στο υπουργείο Εξωτερικών όσο και στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, έχει γίνει αντιληπτό ότι τους τελευταίους μήνες κάτι έχει αλλάξει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Άγκυρα εκμεταλλευόμενη την ελληνική οικονομική κρίση, αλλά και τις εξελίξεις στη Συρία, εμφανίζεται επιρρεπείς στους «λεονταρισμούς», όχι μόνο σε λεκτικό, αλλά ακόμη και σε επιχειρησιακό επίπεδο. 

Χαρακτηριστική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η προκλητικότητα που επέδειξε κατά την περασμένη εβδομάδα ο Αχμέτ Νταβούτογλου και μάλιστα επί ελληνικού εδάφους, υποστηρίζοντας πως από τις διερευνητικές επαφές μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για την υφαλοκρηπίδα και τον καθορισμό της ΑΟΖ στο Αιγαίο, η Τουρκία δεν περιλαμβάνει το Καστελόριζο. 

Να σημειώσουμε πως για το πολιτικοστρατιωτικό κατεστημένο της γείτονας χώρας το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, αλλά στο θαλάσσιο χώρο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και ως εκ’ τούτου εξαιρείται από τις σχετικές συζητήσεις, καθώς αξιολογείται ως διαφορετικό ζήτημα. Το θέμα του Καστελόριζου άλλωστε αποτελεί για την Τουρκία βασική προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της, λόγω της σπουδαιότητάς του στην ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ. 

Σε προχθεσινές του μάλιστα δηλώσεις ο κ. Νταβούτογλου επιβεβαίωσε για μία ακόμη φορά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, προειδοποιώντας ευθέως την ελληνική πλευρά πως «μονομερής ανακήρυξη ΑΟΖ σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές, δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος καμιάς πλευράς».

Απειλές Νταβούτογλου κατά Κύπρου

Το δόγμα της «περιφερειακής κυριότητας» όμως δεν αφορά μόνο τη χώρα μας, δεδομένου ότι στρέφεται εξίσου και κατά της Κύπρου. Στη περίπτωση της Μεγαλονήσου μάλιστα η συγκεκριμένη προσέγγιση εξαντλείται σχεδόν στην προσπάθεια που καταβάλει η κυπριακή δημοκρατία να αδειοδοτήσει ξένες εταιρείες για την πραγματοποίηση εξόρυξης υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Η Άγκυρα το τελευταίο χρονικό διάστημα ασκεί ασφυκτική πίεση στη Λευκωσία κάνοντας λόγο για άκαιρες και αρνητικές μονομερείς ενέργειες της ελληνοκυπριακής πλευράς σε βάρος του κατεχόμενου τμήματος του νησιού.

«Είναι αποδεκτό από όλες τις πλευρές ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν ίσα και εγγενή δικαιώματα, στον υπεράκτιο πλούτο ολόκληρου του νησιού. Το θέμα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία ή ένα πρόβλημα για την Κύπρο, ανάλογα με το πώς θα το διαχειριστούμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Νταβούτογλου. Μέσα στους στόχους της Άγκυρας είναι, έχοντας ως προκάλυμμα τους Τουρκοκύπριους, να βάλει χέρι στα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί νότια της Κύπρου, επιβάλλοντας τους όρους της και σε άλλα θέματα όπως η χρηματοδότηση και η διανομή των εσόδων. 

Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών μάλιστα δεν δίστασε να ισχυριστεί πως ορισμένα τμήματα της κυπριακής ΑΟΖ «υπερκαλύπτουν την τουρκική υφαλοκρηπίδα προς δυσμάς του νησιού», προειδοποιώντας ταυτόχρονα την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι η Τουρκία δεν θα «φεισθεί καμίας προσπάθειας, προκειμένου να διατηρήσει τα ipso facto ab initio δικαιώματά της». 

Μαζί με το «μαστίγιο» ωστόσο ο Νταβούτογλου δεν παρέλειψε κατά τις ίδιες δηλώσεις του, να κουνήσει στη Λευκωσία και λίγο από «καρότο», προβάλλοντας τα… κέρδη που θα είχαν οι ελληνοκύπριοι εάν μοιράζονταν με την Τουρκία του ενεργειακούς πόρους της κυπριακής ΑΟΖ.  «Η Τουρκία, εκτός του ότι είναι μια μεγάλη αγορά, είναι η ασφαλέστερη, η πιο πρακτική και πιο επικερδής διέξοδος προς τις ευρωπαϊκές αγορές πετρελαίου/αερίου, αφού ήδη έχει έτοιμη την απαιτούμενη υποδομή» ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.

Πρόβα στη Συρία

Αναμφισβήτητα πάντως, επί του παρόντος, η ισχυρότερη προβολή ισχύος του νέου τουρκικού δόγματος της «περιφερειακής κυριότητας», γίνεται στην περίπτωση της Συρίας. 

Αναζητώντας συνεχώς αφορμές ώστε να κλιμακώσει την αντιπαράθεσή της με τη Δαμασκό και σε στρατιωτικό επίπεδο, η Άγκυρα κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα ενισχύει συνεχώς τις στρατιωτικές της δυνάμεις- μετακινώντας στρατεύματα από τις δυτικές στις ανατολικές περιοχές της χώρας- στη μεθόριο με τη Συρία, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα μεγάλο μέρος του πολεμικού της στόλου για ελλιμενισμό στις ναυτικές βάσεις της Ν.Α Μεσογείου, ιδιαίτερα στο Άκσαζ και στην Αλεξανδρέττα. Ήδη ένας μεγάλος αριθμός από πλοία του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, μεταξύ των οποίων φρεγάτες και πυραυλάκατοι, πλέουν προς νότο προκειμένου να ενωθούν με τις εκεί ναυτικές δυνάμεις.

 Γιώργος Διονυσόπουλος

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση