Διεθνείς εμπειρογνώμονες: Πιθανή η απώλεια ελέγχου των Βαλκανίων

• Τα Βαλκάνια εξακολουθούν να είναι ικανά να "χαλάσoυν το πάρτυ" - δηλαδή την επερχόμενη διάσκεψη κορυφής των ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, ΕΕ και ΟΑΣΕ, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες Soren Jessen-Petersen και Daniel Serwer

Σύμφωνα με άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα των New York Times, υπάρχουν τρία θέματα που μαστίζουν την περιοχή: οι εθνοτικές εντάσεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η καθίζηση στις σχέσεις με τη Σερβία και η διαμάχη μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας για την ονομασία της ΠΓΔΜ.
Τα προβλήματα της Βοσνίας έχουν τις ρίζες τους στο σύνταγμα που επιβλήθηκε στη χώρα μετά τις ειρηνευτικές συνομιλίες του Ντέιτον και το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση ενός δυσλειτουργικού κράτους. Όλες οι μέχρι στιγμής προσπάθειες για τροποποίηση του συντάγματος αυτού έχουν αποτύχει. Οι πρόσφατες εκλογές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη παρείχαν νέες προοπτικές για μεταρρύθμιση, οπότε, σύμφωνα με τους Jessen-Petersen και Serwer, οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον θα πρέπει τώρα να καθορίσουν σαφή κριτήρια στα οποία θα πρέπει να ανταποκριθεί το Σεράγεβο στα πλαίσια της ενταξιακής πορείας του στην Ε.Ε. Σύμφωνα με τους ίδιους εμπειρογνώμονες, η πρόοδος της Σερβίας στην δική της ενταξιακή διαδικασία στην Ε.Ε. θα πρέπει να εξαρτάται από τη βούλησή της να επιμείνει στην επίτευξη συνεργασίας μεταξύ Σερβοβοσνίων, Μουσουλμάνων και Κροατών, ώστε να τροποποιηθεί το σύνταγμα και να μπορέσει η χώρα να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά ένταξης στην ΕΕ.
Οι Jessen-Petersen και Serwer θεωρούν ότι υπάρχει κίνδυνος να επιχειρήσει η Σερβία να χρησιμοποιήσει τις συνομιλίες για να "προτείνει" επαναχάραξη των συνόρων, με σκοπό την απορρόφηση σερβικού πληθυσμού από το βόρειο τμήμα του Κοσόβου.
Εκτίμηση των δύο αναλυτών είναι ότι αυτό είναι επικίνδυνο διότι θα ανοίξει το θέμα των συνόρων, αν όχι σε όλα τα Βαλκάνια, σίγουρα στην ΠΓΔΜ και στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη και, πιθανότατα, στο αλβανόφωνες περιοχές της νότιας Σερβίας και του Μαυροβουνίου. "Αυτοί είναι οι ασκοί του Αιόλου που θα πρέπει να παραμένει κλειστοί", τονίζουν οι Serwer και Jessen-Petersen.
Όσον αφορά την ΠΓΔΜ, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι δύο πλευρές θα πρέπει να κάνουν κάποιους συμβιβασμούς: τα μεν Σκόπια να προσθέσουν "ένα αμοιβαία αποδεκτό γεωγραφικό προσδιορισμό" στο όνομα του κράτους τους, η δε Ελλάδα να σεβαστεί την από το 1995 συγκατάθεσή της στο να αποκαλείται η γειτονική της χώρα "Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας" (FYROM).
Σε μια ειδική έκδοση του αμερικανικού "Ινστιτούτου για την Ειρήνη" με τον τίτλο "Κόσοβο: Τα επόμενα βήματα", ο Serwer, οι οποίος πρόσφατα παραιτήθηκε από τη θέση του στο εν λόγω ινστιτούτο για να αναλάβει καθηγητική έδρα στο Πανεπιστήμιο Georgetown, αναφέρει ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν διάφορα μέτρα ώστε το Κοσσυφοπέδιο να μην αποσταθεροποιήσει ξανά ολόκληρη την περιοχή των δυτικών Βαλκανίων. Οι προτάσεις του Serwer βασίζονται σε συμπεράσματα από μια συνεδρίαση "μιας μικρής ομάδας έμπειρων Αμερικανών που δρουν στα Βαλκάνια", οι οποίοι συζήτησαν το θέμα στο Ινστιτούτο για την Ειρήνη στην Ουάσιγκτον τον Οκτώβριο.
Το "δια ταύτα" της συνεδρίασης είναι ότι το ζήτημα του Κοσόβου δεν επιτρέπεται να "λιμνάζει με τη μορφή μιας διαμάχης που ποτέ δεν βρήκε λύση", ότι οι συνομιλίες μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας θα πρέπει να ξεκινήσουν χωρίς άλλη καθυστέρηση, έστω και αν το Βελιγράδι είναι αυτή τη στιγμή πολύ καλύτερα προετοιμασμένο από ό,τι η Πρίστινα και ότι άμεσος στόχος θα πρέπει να είναι οι "σχέσεις καλής γειτονίας".
Κίνδυνοι ελλοχεύουν τόσο για την παράταση του πολιτικού κενού στο Κοσσυφοπέδιο, ζήτημα το οποίο θα πρέπει να διευθετηθεί μετά τις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου, όσο και για τις προετοιμασίες της Σερβίας για τις δικές της εκλογές, το 2012. Το ένα πρόβλημα είναι ότι "ένας σχετικά μικρός αριθμός πολιτών" στη Σερβία, οι οποίοι νοιάζονται και ανησυχούν για το Κόσοβο, έχει επανειλημμένως αποδειχθεί ότι είναι σε θέση να ελέγχει τον πολιτικό διάλογο. Το άλλο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς "μέχρι τώρα αποδείχθηκε άτολμος και απρόθυμος να ευθυγραμμιστεί με αυτή την ρεαλιστική άποψη, επιλέγοντας να υπερκεράσει το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης και παραμένοντας ακλόνητος στην άρνησή του να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
Τέλος, ο Serwer τονίζει ότι ένα από τα βήματα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας θα ήταν η δημοσίευση από μέρους της Σερβίας των δεδομένων που αφορούν στο τι δαπάνες έγιναν στο Κόσοβο για την στήριξη των Σέρβων και για ποιούς σκοπούς, δημοσίευση η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποιες τυπικές διευθετήσεις που θα ικανοποιούν τις δύο πλευρές.

Πηγή

Την μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου επιμελήθηκε η μεταφραστική ομάδα του ιστολογίου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση