Τα Αγγλικά δάνεια τότε και σήμερα

• "Τα Ψιλά Γράμματα της Ιστορίας"
• Απόσπασμα από το βιβλίο του Θεόδωρου Δημοσθ. Παναγόπουλου

Οι Έλληνες ζήτησαν και πήραν από τους Άγγλους, για τις ανάγκες τον Αγώνα, δυο δάνεια, συνολικού ύψους 2.800.000 λιρών. Το πρώτο συνο­μολογήθηκε το 1823 για 800.000 λίρες, από τις οποίες οι Έλληνες πή­ραν στα χέρια τους μόλις 278.700 λίρες. Το δεύτερο συνομολογήθηκε το 1825 για 2.000.000 λίρες και πήραν μόνο 816.000 λίρες. Η διαφορά κρατήθηκε από τους Άγγλους δανειστές αδελφούς Ρικάρντο, για προκαταβολές τόκων, έξοδα, προμήθειες και μεσιτείες των διαφόρων επι­τήδειων. Τα δάνεια αυτά, καθαρώς τοκογλυφικά και ληστρικά δεν είχαν προηγούμενο στις διεθνείς συναλλαγές και δεν χρησίμευσαν» καθόλου για τους σκοπούς για τους οποίους συνομολογήθηκαν.
Το γεγονός αυτό επισημαίνει ο Κοραής, σε επιστολή του προς τον Κουντουριώτη: «Το δάνειον το γινόμενον άπό το Άγγλικόν έθνος δεν πρέπει να το στοχάζεσθε ως εύεργεσίαν. Και αυτόν τον διάβολον ήθελον ούτοι μετά χαράς δανείσει αργύρια, αν ό διάβολος είχε να τους ασφαλίσει τα ενέχυρα».* Το πρώτο κατασπαταλήθηκε στον εμφύλιο πόλεμο για την εξαγορά των Ρουμελιωτών και την εξόντωση των καπεταναίων του Μοριά, και το μεγαλύτερο μέρος του καρπώθηκαν οι Υδραίοι και οι Σπετσιώτες. Το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου δανείου γράφει ο George Finlay, καταναλώθηκε από τους πλοιοκτήτες και τους ναύτες «και η μερίδα του λέοντος έπεσε στους Αρβανίτες της Ύδρας και των Σπετσών».**
Το δεύτερο δάνειο προοριζόμενο για τη δημιουργία τακτικού στρατού και σύγχρονου πολεμικού ναυτικού, χάθηκε σε κερδοσκοπικές παραγγελίες πλοίων, που δεν ήλθαν ποτέ στην Ελλάδα και σε μεσιτείες, αμοιβές και προμήθειες. Ο ρόλος που έπαιξαν στις διαπραγματεύσεις, τη σύναψη και ακόμη στη διαχείριση αυτών των αισχρών δανείων, ο Ορλάνδος*** και ο Λουριώτης,**** θεωρήθηκε μεγάλη επιτυχία, για την οποία το Έθνος, έπρεπε να τους οφείλει ευγνωμοσύνη.
Μόνος αντίθετος στα αγγλικά δάνεια ο Κολοκοτρώνης. Γι' αυτό ούρλιαζε από το Λονδίνο ο Ορλάνδος και ζητούσε "εδώ και τώρα" να τον κρεμάσουν, γιατί αυτή ήταν η επιθυμία των Άγγλων δανει­στών. Έτσι όλα εξηγούνται. Και ο κατατρεγμός και η φυλάκιση του Γέρου του Μοριά. Όσο αυτός ήταν ζωντανός ή ισχυρός δεν θα μπορούσαν να φθάσουν οι λίρες στις υδραίϊκες και σπετσιώτικες τσέπες, Και για του λόγου το αληθές, στις 2 Φεβρουαρίου 1825 φυλακίζεται στην Ύδρα ο Κολοκοτρώνης και πέντε ημέρες αργότερα, στις 7 Φεβρουαρίου υπογράφεται η συμφωνία για το δεύτερο δάνειο. Σαν βεβαιώθηκαν οι Άγγλοι τοκογλύφοι ότι δεν υπήρχε πλέον πρόβλημα -το εμπόδιο Κολοκοτρώνης είχε ξεπεραστεί- αποφάσισαν να χορηγήσουν το δάνειο με τους όρους που ήθελαν και έσπευσαν να υπογράψουν τη ληστρική συμφωνία. Έτσι στις 21 Απριλίου 1825 καταφθάνει στο λιμάνι του Ναυπλίου το αγγλικό πλοίο 'Lively" με 60.000 αγγλικές λίρες. Η κυβέρνηση το υποδέχεται με τυμπανοκρουσίες και πανηγυρισμούς. Η στρατιωτική μπάντα παίζει τον αγγλικό εθνικό ύμνο "Ο Θεός σώζει τον Βασιλέα", ενώ το πλήθος κραύγαζε:
«Ζήτω ο Γεώργιος! Ζήτω ο βασιλιάς της Αγγλίας!" Ζήτω γιατί ; Επειδή καταδέχτηκαν οι άνθρωποι του βασιλιά να μας στείλουν ενώ υπογράψαμε για 2.000.000 και οι υπόλοιπες των δανειστών, των κερδοσκόπων και στα κεμέρια***** των Αρβανίτικων οικογενειών!
Σαράντα ημέρες αργότερα στις 9 Ιουνίου 1825, γράφει από το Ναύπλιο, ο γνωστός μας συνταγματάρχης Φαβιέρος στο Φιλελληνικό Κομιτάτο του Παρισιού: “Η Κυβέρνηση ξόδεψε πενήντα εκατομμύρια γρόσια: Είκοσι για να τσακίσει τον Κολοκοτρώνη, που τώρα τον αποκαλεί μοναδικό σωτήρα, πέντε ως έξι για τους αποστόλους στην Ευρώπη και για το δάνειο και τα υπόλοιπα στους ναυτικούς και στους Ρουμελιώτες που λεηλάτησαν τον Μοριά και νέκρωσαν τοι κατοίκους, έτσι που τώρα νοσταλγούν τους Τούρκους». Πικρές αλήθειες από έναν ξένο, αξιόπιστο, αντικειμενικό παρατηρητή που έζησε από κοντά τα γεγονότα.
Τα αγγλικά δάνεια ήταν ένα από τα μεγαλύτερα, ίσως το συνταρακτικότερο σκάνδαλο της εποχής του. Το πήραν είδηση και το ξεσκέπασαν οι αγγλικές εφημερίδες. Οι Times του Λονδίνου αποκάλυψαν ότι οι τραπεζίτες Ricardo, δυο από τους δανειστές, κράτησαν για τον εαυτό τους, ως προμήθεια 64.000 λίρες. «Οι κ.κ. Ricardo τσέπωσαν 64.000 λίρες. Το κομψό αυτό ποσό που κράτησαν για τον εαυτόν τους οι εκδότες του δευτέρου δανείου είναι διπλάσιο των συνει­σφορών όλων των φιλελλήνων της Ευρώπης, Κομιτάτων, συλλόγων σχολείων, πανεπιστημίων, συναυλιών... Το ελληνικό δάνειο είχε την τύχη του ταξιδιώτη εκείνου που πηγαίνοντας από την Ιερουσαλήμ στην Ιεριχώ, έπεσε στα χέρια ληστών και δεν είχε την τύχη να βρει τον καλό Σαμαρείτη. Η Ελλάδα έχασε όλα τα πλεονεκτήματα που περίμενε από το δάνειο. Η υπόθεση της Ελλάδας προδόθηκε. Και προδόθηκε στην Αγγλία. Θα θριάμβευε σήμερα το ελληνικό ζήτημα χωρίς την Αγγλία και το αγγλικό χρηματιστήριο».
Τι σχόλια να κάνει κανείς. Το άρθρο αυτό τα λέει όλα. Να μας έλειπε το δάνειο. Έτσι και αλλιώς δεν χρησίμευσε καθόλου στον αγώνα και δεν στήριξε τις πολεμικές επιχειρήσεις. Εμφύλιο και καταστροφές έφερε μόνο. Το αγγλικό δάνειο ήταν ο Δούρειος Ίππος της άλωσης, της κομματικοποίησης, της διαίρεσης και της εξάρτησης του Έθνους, από τα αγγλικά συμφέροντα.

Σημειώσεις:
* Αρχεία Κουντουριώτη , σελ.126-127
** G. Finlay, τ. Β., Σ.43
*** Ορλάνδος Ιωάννης γαμπρός του Κουντουριώτη
**** Λουριώτης Ανδρέας εξ Ηπείρου έμπιστος λακές του Κουντουριώτη.
***** «κεμέρι» στα τούρκ. Kemer, είναι η δερμάτινη ή υφασμάτινη ζώνη, όπου τοποθετούσαν τα χρήματα

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση