Με αφορμή τη CIA… Δες «επιτυχίες» και μη σε παραμυθιάζουν!

Είναι πραγματικά συγκλονιστικό όταν συνειδητοποιείς το πόσο η εικόνα που έχει δημιουργηθεί για κάποιον άνθρωπο, θεσμό ή οργανισμό, δημιουργεί μια μυθολογία γύρω του, η οποία λειτουργεί προστατευτικά όταν σε απλά ελληνικά… «τα θαλασσώσουν».

Του Μιχαήλ Βασιλείου

Μπορεί η υπόθεση της CIA να είναι το αντικείμενο του εισαγωγικού σε ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα σχολίου, ας μη βιαστούν όμως όλοι οι υπόλοιποι να πανηγυρίσουν. Η πρωτεύουσα της Ελλάδας βρίθει από «Επιθεωρητές Κλουζώ» παντός τύπου, μελαχρινούς, ξανθούς, κίτρινους… απόχρωση κάθε είδους!

Όλοι αυτοί έχουν ξαμολυθεί και συναντούν τους πάντες, έχοντας έναν επαρκή προϋπολογισμό για να τρώνε και να πίνουν και μέσα από την ανάπτυξη φιλικής σχέσης με τον στόχο, επιχειρούν να μάθουν ό,τι είναι δυνατό για να φτιάξουν μετά τις εκθέσεις στις πρεσβείες τους και να τις στείλουν στο κέντρο.

Το πόσες μπούρδες λέγονται και γράφονται σε αυτές τις εκθέσεις, το ανακαλύπτεις μόνο μετά από τόσες δεκαετίες που αποχαρακτηρίζονται έγγραφα και διαπιστώνεις πόσο μεγάλες κοτσάνες γράφονταν, ενώ την ίδια στιγμή ευημερούσαν θεωρίες συνωμοσίες για την παντοδύναμη τάδε ή δείνα υπηρεσία, που βλέπει τα πάντα και ακούει τα πάντα και δε συμμαζεύεται!

Στα πέριξ των υπηρεσιών του είδους υπάρχουν πολλοί παρατρεχάμενοι, πρόσωπα αμφιβόλου αξιοπιστίας των οποίων το κίνητρο είναι αμιγώς οικονομικό και λαθροβιούν πουλώντας δεξιά και αριστερά «πληροφορίες», οι οποίες μάλιστα όταν γίνονται πιστευτές επειδή είναι εύσχημες, το γέλιο δεν έχει τέλος…

Συνήθως άπειροι πράκτορες πεδίου οι οποίοι συζητούν κάτι και μεταφέρουν στο κείμενο κάτι «στο περίπου» διότι πιθανότατα ξέχασαν όσα τους είπαν με το νόημα εντελώς διαστρεβλωμένο, είτε παίζουν με την ευκαιρία και ένα γραφειοκρατικό παιχνιδάκι, προσαρμόζοντας αυτά που τους είπε η πηγή είτε για να κάνουν την πληροφορία που «πωλούν» πιο «σέξι» και αυτούς πιο «μάγκες» που την απέκτησαν!

Αυτά τα λέμε για να κρατάμε μικρό καλάθι και για τις αποκαλύψεις του κάθε Wikileaks, αφού το λογικό λάθος που συνήθως γίνεται, είναι να θεωρείται η αποκάλυψη του εγγράφου και όλα όσα περιέχει ως θέσφατο, ενώ απλά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας άκρως… ανώμαλης διαδικασίας όπου υπεισέρχονται «μη μετρήσιμοι» παράγοντες που σχετίζονται στις… υποδιαιρέσεις τους με την ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ και ευρύτερα με την ανθρώπινη φύση.

Αυτό το φαινόμενο στην Ελλάδα είναι πιο έντονο από οπουδήποτε αλλού, αφού ως είθισται στους κύκλους των υπηρεσιών πληροφοριών η Ελλάδα είθισται να θεωρείται ένας πολύ δύσκολος στόχος… «διότι μιλάνε όλοι» (και μάλιστα με το γνωστό κλείσιμο του ματιού… «ξέρω εγώ τι σου λέω μεγάλε… ο μπάρμπας, του μπατζανάκη, της δεύτερης ξαδέλφης μιας πρώην γκόμενάς μου ήταν στο μαγαζί που άκουσε τον τάδε να λέει συνωμοτικά… κ.λπ.», όλοι στο εμπιστευτικό και δεν μπορείς να ελέγξεις τίποτα).

Στον αντίποδα, οι πιο κρυψίνοες λαοί είναι δύσκολοι στόχοι ακριβλώς επειδή δεν μιλάνε είτε επειδή φοβούνται τις συνέπειες λόγω χαρακτηριστικών του καθεστώτος κάθε χώρας, είτε επειδή υπάρχει αυτό που ονομάζεται «κουλτούρας ασφαλείας», είτε μια μίξη των ανωτέρω.

Άρα, το ηθικός δίδαγμα είναι ότι η μυθοποίηση του οποιουδήποτε είναι εξ ορισμού λανθασμένη. Άλλο να λες κάποιον αδίστακτο ή ανήθικο ή επικίνδυνο και άλλον αυτά τα χαρακτηριστικά να βγάζουν ως αποτέλεσμα τη μυθολογία του «παντογνώστη». Δυστυχώς ή ευτυχώς, η ανθρώπινη φύση κάνει ζημιά και στις υπηρεσίες πληροφοριών…

Μέσα σε οποιαδήποτε ομάδα ατόμων υπάρχουν, οι περισσότερο και οι λιγότερο έξυπνοι, υπάρχουν και οι παντελώς ηλίθιοι. Κάθε καρυδιάς καρύδι δηλαδή, που λέμε και στην Ελλάδα. Κανείς δεν εξαιρείται από τον κανόνα, άλλος βέβαια λιγότερο και άλλος περισσότερο.

Μαντέψτε τι συμβαίνει στις ελληνικές υπηρεσίες, αφού έπαιζαν ξύλο τα κομματικά γραφεία για το ποιος θα χώσει ποιον μέσα στην ΕΥΠ (μοιραζόταν η πίτα» ανάμεσα στους πιο μεγαλόσχημους) και τίποτα δεν διασφαλίζει ότι η αρρωστημένη αυτή νοοτροπία θα εκλείψει, οπότε θα συνεχίσει το φαινόμενο να βρίσκονται κοπρίτες περιωπής σε θέσεις που θα έπρεπε να είναι εγνωσμένου κύρους επιστήμονες.

Τα πάντα είναι θέμα κανόνων, μεθόδων και επαγγελματισμού, προπάντων όμως εθνικού αυτοσεβασμού. Αν δεν υπάρχουν αυτά, καλές οι αλλαγές σε οργανογράμματα και δομές, όμως οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά και όποιος ασχολείται με αυτά, τελικά χάνει την ουσία.

Ας παρηγορηθούμε με το ότι και άλλες χώρες, ορισμένες πολύ ισχυρές και με πολλά μέσα στη διάθεσή τους, παρουσιάζουν οικτρό θέαμα βγάζοντας στην ελληνική «πιάτσα» κάτι παιδάκια που είναι για γέλια και γα κλάματα, τα οποία έρχονται στιλάτα και γυμνασμένα, με όνειρα και φιλοδοξίες και τα περισσότερα φεύγουν από τη χώρα έχοντας φάει… έναν ακόμα σαν κι αυτούς από τα πολλά τραπεζώματα και σχεδόν νευρασθενικοί από τους πολλούς καφέδες. Αφού έτσι δουλεύει το πράμα εδώ!

Πώς να μην ανοίξουν αρχεία – στις δημοκρατίες μόνο γίνονται αυτά, μην το ξεχνάμε – και να μη γελάσει και το αποκαλούμενο ερίφιο εμπριμέ (παρδαλό κατσίκι); Σταματήστε λοιπόν τη μυθοποίηση του οποιουδήποτε, αν θέλετε να σταματήσετε να ρίχνετε «νερό στον μύλο του». Αυτά.

Πάμε να δούμε τις «επιτυχίες» της CIA στην Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες. Έχουν κάνει πάντως πρόοδο και ίσως αποφύγουν στο μέλλον τόσες χοντράδες. Εδώ πάνε δικοί μας και καρφώνει ο ένας τον άλλον! Υπάρχουν και «γάτες» Ελληνοαμερικανοί… Πόσο λάθος πια να κάνουν!

Απόρρητες εκθέσεις CIA: Τι έλεγαν οι Αμερικανοί για τον «Γέρο της Δημοκρατίας» και τον Μητσοτάκη

Φως σε άγνωστες, μέχρι πρότινος, λεπτομέρειες της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας έρχονται να ρίξουν οι αποκαλύψεις της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA), η οποία μέσα από έναν όγκο συνολικά 12 εκατ. αποχαρακτηρισμένων απορρήτων εγγράφων που δόθηκαν στη δημοσιότητα, περιγράφει και αναλύει τα γεγονότα στην Ελλάδα μέσα σε μια περίοδο πενήντα χρόνων, από το 1940 έως το 1990.

Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος, το Newsbomb.gr ασχολείται με την ταραγμένη πολιτικά περίοδο πριν από τη Χούντα του 1967, όταν οι Αμερικανοί αναλυτές και πράκτορες της CIA «αξιολογούσαν», μέσα από άκρως απόρρητα κείμενα, τα πολιτικά πρόσωπα που σημάδεψαν την εποχή εκείνη και κυρίως τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον «Γέρο της Δημοκρατίας», και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Μια εσκεμμένα(;) λανθασμένη εκτίμηση...

Από αριστερά προς τα δεξιά: Ανδρέας Παπανδρέου, Γεώργιος Παπανδρέου, Σταύρος Κωστόπουλος (υπουργός Εξωτερικών). Πίσω διακρίνεται η Μαργαρίτα Παπανδρέου

Βρισκόμαστε στα μέσα Μαρτίου του 1965. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου μετρά ήδη ένα χρόνο στην εξουσία (διορίστηκε στις 18/02/1964) και οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να «σκαλίζουν» όλα όσα απασχολούν την εποχή εκείνη το πολιτικό στερέωμα. Σε μια δεκασέλιδη έκθεση, μόλις τέσσερις μήνες προτού ξεσπάσουν τα Ιουλιανά και επέλθει η ρήξη ανάμεσα στον «Γέρο της Δημοκρατίας» και το Παλάτι, η CIA διαβλέπει πως ο Παπανδρέου δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα κι ότι η περίοδος τη διακυβέρνησής του θα κυλήσει μέσα σε κλίμα ομαλότητας.

Όπως θα αποδειχθεί εκ των υστέρων, η αποτίμηση αυτή είναι απολύτως λανθασμένη. Ωστόσο, οι συντάκτες της άκρως απόρρητης έκθεσης εκτιμούν πως η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περίοδο χαλάρωσης των μέτρων καταπίεσης που υφίστατο η Αριστερά καθ’ όλη τη διάρκεια μετά τον Εμφύλιο του ’44. Κάνουν, μάλιστα, λόγο για «απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων», οι οποίοι ήταν έγκλειστοι για εγκλήματα που είχαν διαπράξει κατά τη διάρκεια της εξαιρετικά ταραγμένης περιόδου που ακολούθησε μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Γερμανούς.

Εντύπωση, ωστόσο, προκαλεί η παρατήρησή τους για τις «πορείες ειρήνης» (σ.σ. τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται από τους συντάκτες της έκθεσης), αναφερόμενοι εμμέσως και χωρίς να ονοματίζουν στα όσα συνέβησαν από την Πορεία Ειρήνης του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη έως και αμέσως μετά τη δολοφονία του στις 22 Μαΐου 1963 από όργανα του παρακράτους.

«Ο Παπανδρέου επιτρέπει τις “πορείες ειρήνης”, ενώ ο Καραμανλής δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο», υπογραμμίζουν οι αναλυτές της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας.

Εξίσου περίεργη είναι και η αναφορά στα θέματα του στρατού, ότι «τα σενάρια περι ενδεχόμενης εκδήλωσης στρατιωτικού πραξικοπήματος που κυκλοφορούσαν ευρέως πριν από την ανάληψη της εξουσίας από την Ένωση Κέντρου, έχουν εξαφανιστεί τους τελευταίους μήνες».

Η έκθεση, εξάλλου, δείχνει να βρίσκεται έξω από τα όρια της λογικής, όταν καλείται να αξιολογήσει τις σχέσεις του Παπανδρέου με το Παλάτι, καθώς τις παρουσιάζει ως «ομαλές και καλές». «Ο νέος βασιλιάς δεν είναι ευτυχής με κάποιες από τις πολιτικές του Παπανδρέου, αλλά η δημοτικότητα του πρωθυπουργού είναι αρκετή για να αποθαρρύνει το παλάτι από κάποια κίνηση αντικατάστασής του».

Έλλειψη διορατικότητας, πρόχειρη και επιπόλαια εκτίμηση ή κάτι άλλο; Κανείς δεν γνωρίζει. Όμως, οι Αμερικανοί δείχνουν σα να μη γνωρίζουν ότι έρχεται σοβαρότατη πολιτική κρίση στην Ελλάδα που θα κορυφωθεί με την υπόθεση του «ΑΣΠΙΔΑ», το σαμποτάζ στον Έβρο και την αποστασία του '65.

«Ποιος θα διαδεχθεί τον Παπανδρέου;»

Στην ίδια έκθεση, η CIA επιχειρεί να παρουσιάσει το κυβερνητικό σχήμα που είχε επιλέξει ο αρχηγός της Ένωσης Κέντρου ως πολιτικά «ασταθές». Εδώ, βεβαίως, υπάρχει ένα οξύμωρο: πώς είναι δυνατόν να επιμένουν στις αρχικές τοποθετήσεις τους πως ο Γεώργιος Παπανδρέου θα διάγει ομαλό κυβερνητικό βίο και λίγο παρακάτω στο ίδιο κείμενο να διαβλέπουν «αστάθεια»;

Η πρόθεση των Αμερικανών είναι να δείξουν πως ο 77χρονος πολιτικός θα πρέπει σιγά – σιγά να φύγει από τα πράγματα και να υπάρξει διάδοχο σχήμα. Στο απόρρητο κείμενο αναλύουν το προφίλ των δύο «δελφίνων»: του τότε υπουργού Οικονομικών της Ένωσης Κέντρου, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αλλά και του γιου του «Γέρου της Δημοκρατίας», Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος βρίσκεται εκτός κυβέρνησης.

«Ασκεί αριστερή επιρροή...»

Ο μετέπειτα ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζεται από τους αναλυτές της CIA με περίσσεια καχυποψία. Του προσάπτουν ότι «ασκεί αριστερή επιρροή» σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Υπενθυμίζεται ότι στις 5 Ιουνίου 1964 ο Ανδρέας Παπανδρέου παραιτήθηκε από τη θέση του Υπουργού παρά τη Προεδρία της Κυβερνήσεως, μαζί με τους Στέφανο Στεφανόπουλο (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης) και Παυσανία Κατσώτα (υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας).

Κατά τα λοιπά, οι συντάκτες της έκθεσης επιμένουν ότι ο Ανδρέας θα επιχειρήσει να δημιουργήσει νέο κόμμα, το οποίο θα περιλαμβάνει πολιτικά πρόσωπα από την αριστερή πτέρυγα της Ένωσης Κέντρου αλλά και από την ΕΔΑ, την οποία χαρακτηρίζουν, μάλιστα, «κόμμα – βιτρίνα του ΚΚΕ».

Η περίπτωση Μητσοτάκη

Στον αντίποδα των δυσμενών σχολίων για τον Ανδρέα Παπανδρέου κινείται η αξιολόγηση της CIA για το πρόσωπο του εν ενεργεία τότε υπουργού Οικονομικών, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Τον χαρακτηρίζουν άτομο «ικανό και δυναμικό» και «αφοσιωμένο» στον «Γέρο της Δημοκρατίας», ωστόσο αμφιβάλλουν για το «εάν η πολιτική του επιρροή θα μπορούσε να ξεπεράσει τη γενέτειρά του, την Κρήτη».

«Παιχνίδια πολέμου» λίγο πριν από τη Χούντα

Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον εμφανίζει και μια εκτενής έκθεση της CIA η οποία δημοσιεύθηκε στις 3 Απριλίου 1967, σχεδόν τρεις εβδομάδες προτού τα τανκς βγουν στους δρόμους και ξεκινήσει η επταετής περίοδος της δικτατορίας των συνταγματαρχών.

Το απόρρητο κείμενο της Υπηρεσίας αναφέρεται στην κατάσταση που επικρατεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με στατιστικούς πίνακες και στοιχεία που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει χάσμα ανάμεσα στις δύο χώρες που συνορεύουν στα νοτιοανατολικά Βαλκάνια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η οποία επικαλείται στατιστικά δεδομένα του 1966, οι πληθυσμοί σε Ελλάδα και Τουρκία είναι 8,6 και 33,1 εκατομμύρια αντιστοίχως, ενώ ως ικανοί προς στράτευση κρίνονται τα 1,6 εκατ. ανδρών στην πρώτη περίπτωση και τα 3,6 εκατ. στη δεύτερη. Το ΑΕΠ της Ελλάδας αγγίζει τα 6 δισ. δολάρια και της Τουρκίας τα 7,5 και ο στρατιωτικός προϋπολογισμός είναι 240 εκατ. και 365 εκατ. δολάρια αντιστοίχως.

Απόρρητες εκθέσεις CIA: Ο Ανδρέας Παπανδρέου, η σύγκρουση στο Αιγαίο και οι «βάσεις του θανάτου»

Σάλο προξενούν οι αποκαλύψεις της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA), η οποία μέσα από έναν όγκο συνολικά 12 εκατ. αποχαρακτηρισμένων απορρήτων εγγράφων που δόθηκαν στη δημοσιότητα, περιγράφει και αναλύει τα γεγονότα στην Ελλάδα μέσα σε μια περίοδο πενήντα χρόνων, από το 1940 έως το 1990.

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος, το Newsbomb.gr καταπιάνεται με τα όσα περιλαμβάνουν τα πρώην διαβαθμισμένα κείμενα (απόρρητα κείμενα) της μυστικής υπηρεσίας για τις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας στον απόηχο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 έως και λίγο πριν τις αρχές της δεκαετίας του 1990, καθώς και πώς οι πράκτορές της αξιολογούσαν τον ρόλο του τότε πρωθυπουργού και προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου.

Όπως προκύπτει από τις πρώην άκρως απόρρητες εκθέσεις των Αμερικανών που περιγράφονται μέσα από μια πλειάδα εγγράφων, η Ουάσιγκτον γνώριζε από πρώτο χέρι τι ακριβώς συνέβαινε στη νοτιοανατολική πλευρά των Βαλκανίων, έχοντας πλήρη στοιχεία για τις στρατιωτικές μονάδες τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας.

Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι αναλύσεις των πρακτόρων της CIA που δείχνουν ότι η αμερικανική πλευρά έβλεπε πως η πιθανότητα να ξεσπούσε ένας νέος ελληνοτουρκικός πόλεμος με φόντο το Αιγαίο και με αφορμή τη διαμάχη για την υφαλοκρηπίδα ήταν απλώς θέμα χρόνου.

Το επεισόδιο με το «ΧΟΡΑ»

Η πρώτη μεγάλη κρίση έρχεται με την υπόθεση του τουρκικού ωκεανογραφικού σκάφους «ΧΟΡΑ» στις 6 Αυγούστου 1976, όταν παραβίασε τα εθνικά χωρικά ύδατα, με την Τουρκία να αμφισβητεί ανοικτά το θέμα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.

Η κρίση αυτή σημαδεύτηκε από την – ιστορική πλέον – φράση του Ανδρέα Παπανδρέου «Βυθίσατε το ΧΟΡΑ» και τους Αμερικανούς να βλέπουν πως η Ελλάδα ήταν έτοιμη να μπει σε πόλεμο ενάντια σε μια χώρα που αμφισβητούσε ανοικτά τα πάντα από τον Έβρο μέχρι το Καστελόριζο.

Υπενθυμίζεται πως για τη φράση αυτή έχουν ακουστεί και γραφτεί πολλά, με τον Τύπο της εποχής να εκτιμά πως υπήρξε μυστική συνεννόηση ανάμεσα στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, παρά το ιδεολογικό χάσμα που τους χώριζε, για μια κοινή γραμμή στα εθνικά θέματα.

Παιχνίδια πολέμου και σχέδια επί χάρτου με φόντο το Αιγαίο

Έντεκα χρόνια μετά την κρίση του «ΧΟΡΑ», η CIA βρίσκει νέο «πεδίο δόξης λαμπρό», για να αναλύσει τη σοβαρή κρίση που προκάλεσε στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας η παραβίαση των ελληνικών χωρικών υδάτων από το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος «Σισμίκ» τον Μάρτιο του 1987.

Στις 16 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς κι ενώ οι δύο χώρες βρίσκονται κυριολεκτικά στα πρόθυρα ενός νέου πολέμου, ο τότε αξιωματούχος της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και Αναλύσεων Απειλών (USAITAC) Χάρι Ντινέλα, αποκαλύπτει μια ιδιόμορφη ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και αναλύει τα σενάρια σε ένα ενδεχόμενο ξέσπασμα πολέμου ανάμεσα στις δύο χώρες μέσα από ένα απόρρητο έγγραφο – «βόμβα» προς τη διοίκηση των ΗΠΑ, στο οποίο έγραφε:

Α. Σε ό,τι αφορά τη Θράκη, «οι απώλειες σε προσωπικό και εξοπλισμούς θα είναι ιδιαίτερα υψηλές, δίχως αυτό να εξασφαλίζει κάποιο ουσιαστικό πλεονέκτημα ή εδαφικό κέρδος»

Β. Σε περίπτωση εισβολής των τουρκικών στρατευμάτων στα έξι μεγαλύτερα νησιά του Αιγαίου, η Ελλάδα θα κατορθώσει να τα υπερασπιστεί επιτυχώς

Γ. Στο Αιγαίο η Ελλάδα έχει πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας στον αέρα και τη θάλασσα, κάτι που σύμφωνα με τον Ντινέλα αιτιολογεί ένα είδος «τσαμπουκά» με φόντο την κρίση του «Σισμίκ» (σ.σ. χαρακτηριστική είναι η αναφορά της λέξης «bravado» από τον συντάκτη της απόρρητης ανάλυσης, η οποία στα ελληνικά σημαίνει «νταηλίκι» ή τσαμπουκάς).

Δ. Η Τουρκία ίσως καταφέρει να καταλάβει το Καστελόριζο

Ε. Παρά το γεγονός ότι ούτε η Αθήνα αλλά ούτε και η Άγκυρα δείχνουν να θέλουν ένα νέο πόλεμο, «η Ελλάδα», γράφει ο Ντινέλα, «όπως φάνηκε τον Μάρτιο του 1987, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να υποχωρήσει από μια κατάσταση πιθανής σύγκρουσης –ιδιαίτερα στο Αιγαίο– απ’ όσο σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή στο παρελθόν».

Βεβαίως, όλα αυτά δεν ήταν τίποτε περισσότερο παρά σχέδια επί χάρτου και ευτυχώς έμειναν εκεί.

Τον Ιανουάριο του 1988 οι τότε πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας, Ανδρέας Παπανδρέου και Τουργκούτ Οζάλ, συμφωνούν για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε μια ιστορική συνάντηση στο Νταβός της Ελβετίας.

Ωστόσο, εκείνο που διαφαίνεται μέσα από το ύφος των απορρήτων εκθέσεων της CIA, είναι πως όλα αυτά δεν ήταν παρά το πρελούδιο της σοβαρότατης ελληνοτουρκικής κρίσης που επρόκειτο να ξεσπάσει οκτώ χρόνια αργότερα, το 1996, στα Ίμια. Βεβαίως, από τα πρώην διαβαθμισμένα έγγραφα των αμερικανικών υπηρεσιών απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά για εκείνο το θερμό επεισόδιο, για το οποίο υπάρχουν μέχρι και σήμερα πολλά αναπάντητα ερωτήματα.

Φόβος για τον Παπανδρέου - Ένα δημοψήφισμα που δεν έγινε ποτέ…

Λίγα χρόνια πριν τη συμφωνία στο Νταβός, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 κι ενώ το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ήδη στην εξουσία από τις 18 Οκτωβρίου 1981, η CIA αρχίζει να αναλύει – στην αρχή ψηλαφιστά και στη συνέχεια αρκετά επισταμένως – την επίδειξη πυγμής που επιχειρεί ο Ανδρέας Παπανδρέου, με φόντο το ζήτημα των διαπραγματεύσεων για τις αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα.

Μέσα από ένα έγγραφό του προς την Υπηρεσία με ημερομηνία 10 Μαΐου 1983, ο τότε «σταθμάρχης» της CIA στη δυτική Ευρώπη, Μίλτον Κόβνερ, δεν κρύβει την ιδιαίτερη ανησυχία του για τις προθέσεις του τότε Έλληνα πρωθυπουργού, στον οποίο αποδίδει χαρακτηριστικά ακραίου επικοινωνιακού και πολιτικού εντυπωσιασμού.

Γράφει χαρακτηριστικά ο Κόβνερ: «Οι πρώιμες ενδείξεις πως οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο “εναλλακτικών εγκαταστάσεων” εκτός Ελλάδας, ιδιαίτερα στην Τουρκία, απλώς θα οδηγούσε στην επιδείνωση της κατάστασης και θα προσέθετε περισσότερη υποστήριξη στην κυβέρνηση στην υποτιθέμενη υπεράσπιση των ελληνικών εθνικών συμφερόντων».

Ο «σταθμάρχης» της CIA προειδοποιούσε, μάλιστα, την τότε Ρεπουμπλικανική κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου, Ρόναλντ Ρήγκαν, πως θα ήταν προτιμότερο να υποχωρήσει από «συγκεκριμένες θέσεις» (σ.σ. στο συγκεκριμένο έγγραφο έχουν σβηστεί αρκετές παράγραφοι, στις οποίες κατά πάσα πιθανότητα αναλύονται οι δομές και δυνατότητες των στρατιωτικών βάσεων στην Ελλάδα), καθώς σε διαφορετική περίπτωση ο Παπανδρέου θα μπορούσε να ζητήσει από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή, «Εθνικό Δημοψήφισμα για το θέμα, δηλώνοντας ότι η κυβέρνησή του θα συναινέσει στη λαϊκή βούληση».

Οι σχέσεις Παπανδρέου - στρατού και ο εκνευρισμός των ΗΠΑ για τον Γιάννη Καψή

Λίγο νωρίτερα, τον Απρίλιο του 1983, η CIA, μέσω άλλου άκρως απόρρητου εγγράφου εμφανίζεται νευρική από τον τρόπο, με τον οποίο ο Ανδρέας Παπανδρέου αντιμετωπίζεται από αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού.

Στο σχετικό σημείωμα υπό τον τίτλο «Ο Παπανδρέου και ο στρατός», η αμερικανική μυστική υπηρεσία διαβλέπει «βαθιά ανησυχία» στις τάξεις της τότε ηγεσίας του ελληνικού στρατεύματος.

Ο πρωθυπουργός επιχειρεί να πείσει, σύμφωνα πάντα με την Υπηρεσία, τους στρατιωτικούς πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να φύγει από το βλέμμα της Δύσης, παρά τα κατά καιρούς συνθήματα που ακούγονταν από την πλευρά του όπως το γνωστό «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο». Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι η σκληρή στάση του Παπανδρέου στο θέμα του ΝΑΤΟ και των βάσεων απολαμβάνει τη στήριξη του στρατού, που είναι «πάνω από όλα σθεναρά εθνικιστικός στην πολιτική του κοσμοθεωρία».

Παράλληλα, οι Αμερικανοί δεν κρύβουν τον εκνευρισμό τους και σε έτερο σημείωμα του 1984 για την «ασυνεννοησία», όπως λένε χαρακτηριστικά ότι υπάρχει με τον τότε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιάννη Καψή. Επισημαίνουν, μάλιστα τη «μη συνεργάσιμη στάση» του απέναντι στην απαίτησή του να απελαθούν από την Ελλάδα δύο Αμερικανοί στρατιώτες που είχαν κατηγορηθεί για κατασκοπεία, επειδή φωτογράφιζαν παράνομα στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Πληροφορίες από Defence-Point και NewsBomb


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση