Το διακύβευμα του ανοίγματος Τσίπρα προς Ανατολάς

Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης

«Πάτησε» την κόκκινη συμμαχική γραμμή που ξεχωρίζει τους ηγέτες των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τους ηγέτες του τρίτου κόσμου που φλερτάρουν με τον Πούτιν ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας. Αποτελεί ένδειξη αλλαγής στρατοπέδου για να γίνει η χώρα μέλος της… Ευρασιατικής Ένωσης; Είναι η συμφωνία Τσίπρα – Πούτιν για τον “Greek Stream” αιτία πολέμου με τους αμερικανούς; Η νεότερη ιστορία μας και τα δεδομένα που έχουν προκύψει από την προσωπική και πολιτική περιπέτεια του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή θα μπορούσαν άνετα να συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης, αν δεν είχαν μεταβληθεί ουσιωδώς τα γεωπολιτικά δεδομένα εξαιτίας της κρίσης.

Πράγματι, η συμφωνία του Έλληνα ηγέτη με τον Ρώσο Πρόεδρο και η συνάντησή του με τον ισχυρό άνδρα της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, σήμαναν συναγερμό στην Ουάσιγκτον, ωστόσο η πάση θυσία αποτροπή της καθόδου της ρωσικής «αρκούδας» και του στόλου της στο Αιγαίο και τα Βαλκάνια αποτελεί βασικό παράγοντα που υποχρεώνει την αμερικανική διπλωματία να επανεξετάσει τη στάση της. Να την επανεξετάσει και να ταχθεί διακριτικά υπέρ της Ελλάδας στο “blame game” με τους δανειστές.

Ο Καραμανλής και η ρωσική προσέγγιση

Το 2015 δεν είναι 2008 από πολλές απόψεις. Πρώτον, γιατί ο αγωγός του Πούτιν, ο οποίος θα διέρχεται από Τουρκία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Σκόπια κα Σερβία, δεν μοιάζει σε τίποτε με τον αγωγό South Stream (νότιος διάδρομος), που προωθούσε με τόλμη ο Κώστας Καραμανλής επί των ημερών του. Ο πρώην πρωθυπουργός πήρε τότε μεγάλα εθνικά ρίσκα όχι για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Ρωσίας, αλλά γιατί εκείνος ο αγωγός παρέκαμπτε την Τουρκία και ακύρωνε τα στρατηγικής σημασίας για την γείτονα στενά των Δαρδανελίων. Ακόμη και πρωτοετείς γνωρίζουν ότι το Βυζάντιο έπεσε μόνον όταν έχασε τον έλεγχο των Στενών. Το δε γεγονός ότι υπέγραψε την συμφωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν σε μία σύνοδο του ΟΑΣΕ στην Κωνσταντινούπολη τον ιντριγκάρισε ακόμη περισσότερο.

Εκείνο που δεν υπολόγισε τότε ο Καραμανλής –και το ανακάλυψε πολύ αργότερα- ήταν το πώς έβλεπαν τον αγωγό εκείνη την περίοδο οι αμερικανοί. Η διέλευσή του από την Ελλάδα έδινε τη δυνατότητα στους Ρώσους να πατήσουν, μέσω των διακλαδώσεων, το πόδι τους στην αγορά της Μέσης Ανατολής, η οποία αντιμετωπίζει έως και σήμερα τεράστιο πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας. Μέσω των τερματικών σταθμών του αγωγού στην Αυστρία, επίσης, οι Ρώσοι θα μπορούσαν, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Handson, να έχουν ανά πάσα στιγμή πρόσβαση στα απόρρητα στοιχεία για τις ενεργειακές ανάγκες κάθε χώρας – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα μπορούσαν έτσι να παγώνουν, με το κλείσιμο της στρόφιγγας, όποτε ήθελαν την Ευρώπη, αν δεν ικανοποιούνταν τα αιτήματά τους σε διεθνείς διαπραγματεύσεις.
Αν κάτι υποτιμήθηκε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή ήταν πως ο South Streram δεν αποτελούσε ένα περιφερειακό ζήτημα, όπως εικαζόταν, αλλά ένα παγκόσμιο πρότζεκτ, που, αν προχωρούσε, θα έκανε τη Ρωσία μεγάλο διεθνή παίκτη, «αρκούδα» ξανά.
Ήταν η αφορμή της αναβίωσης του «ψυχρού πολέμου», με νέο όπλο το φυσικό αέριο και τους αγωγούς αντί για τα πυρηνικά και τους πυραύλους SS-20. Γι αυτό και υπονομεύθηκε μέχρι τελικής πτώσης του Καραμανλή.

Τα παθήματα… μαθήματα

Η σημασία του Turkish Stream εξ αντικειμένου δεν είναι η ίδια.
Πρώτον, γιατί οι αμερικανοί με τη συμμαχία της κυβέρνησης Σαμαρά πρόλαβαν και προχώρησαν την υλοποίηση του αγωγού ΤΑΡ, ο οποίος προορίζεται να γεμίσει τις αγορές με ιρανικό πετρέλαιο, αζέρικο αέριο δεν υπάρχει σε τόσο μεγάλες ποσότητες. Επιπροσθέτως, οι ΗΠΑ έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για την κατασκευή σταθμού αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, μέσω Ελλήνων επιχειρηματιών, με στόχο τον έλεγχο της περιοχής.
Δεύτερον, γιατί σε αυτόν μετέχει και άλλο μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία, χωρίς να έχει διατυπωθεί ενόχληση από την Ουάσιγκτον, κάτι που επισήμανε και ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, στη Βικτόρια Νούλαντ.
Τρίτον, γιατί ο νέος ρωσικός αγωγός, που, δια της Τουρκίας, παρακάμπτει τις «εχθρικές» για τη Μόσχα Ουκρανία και Βουλγαρία –ως ευρισκόμενες υπό αμερικανική επιρροή-, δεν έχει τις ίδιες φιλοδοξίες με τον South Stream. Οι αμερικανοί προορίζουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μεσογείου (Κύπρος, Ελλάδα, κ.λ.π.) για τις χώρες της Μέσης Ανατολής.
Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον: Η κυβέρνηση Τσίπρα διαθέτει ηθικό έρεισμα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προχωρήσει στην κατασκευή του αγωγού. Ρωσικό φυσικό αέριο διοχετεύεται στη Γερμανία και την Πολωνία μέσω του βόρειου αγωγού Nord Stream, ο οποίος διέρχεται τη θάλασσα της Βαλτικής, χωρίς κανέναν ενδιάμεσο σταθμό πριν καταλήξει στο Βερολίνο.
Τις προηγούμενες ημέρες επισκέφθηκε, μάλιστα, τη Γερμανική πρωτεύουσα ο Αλεξέι Μίλερ.

Αυτό που μετά βεβαιότητας απασχολεί τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν εγκαταλείψει τα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή στη χαλαρή εποπτεία της Ε.Ε. και της Γερμανίας, είναι να μην δοθεί πάτημα στη Ρωσία να σπάσει την περίμετρο στην οποία την έχει περικυκλώσει η Δύση στην αυλή της, με την κατοχή της Ουκρανίας και πατήσει έτσι πόδι στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο μέσω του Ρωσικού Στόλου.
Αλλά σε αυτό το επίπεδο ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έχοντας πάρει τα διδάγματα από τις αρνητικές εμπειρίες των προκατόχων του, δείχνει να ξέρει πώς να προφυλαχθεί.

Κάτι τελευταίο: Η πτώση της κυβέρνησης το 2008 –με Καραμανλή- δεν συνεπαγόταν τότε κάποιον ευρύτερο οικονομικό ή γεωπολιτικό συστημικό κίνδυνο. Η παγκόσμια οικονομική κρίση βρισκόταν στο πρώιμο στάδιό της. Η πτώση μίας κυβέρνησης σήμερα, όμως, μπορεί να οδηγήσει και στην πτώση μίας χώρας – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της νοτιο-ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Η πτώση έχει κόστος…

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 286



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση