Η Κριμαία είναι η αρχή...

Μετά την απόσχιση της Κριμαίας και την de facto προσάρτηση της στην Ρωσία, πολλοί μίλησαν πως είμαστε καθοδόν για μια νέα "γεωπολιτική Γιάλτα", για την αναπροσαρμογή καταστάσεων και συνόρων στην Ευρώπη. Προσωπικά θα έλεγα πώς μοιάζει περισσότερο με μια νέα "συνθήκη Ελσίνκι".

Το πρόβλημα ξεκινάει φυσικά από το γεγονός πως η Ρωσία της μετά-Σοβιετικής εποχής, δεν έχει καμία σύνδεση με την τότε εξωτερική πολιτική. Σε συνδυασμό πώς οι περισσότεροι στον σημερινό διπλωματικό κόσμο έχουν από ελάχιστη έως και μηδενική γνώση για την διαμορφωμένη διπλωματία της Ρωσίας σήμερα, το αποτέλεσμα των συνεχόμενων διπλωματικών υποχωρήσεων από πλευράς Ε.Ε. και ΗΠΑ, δείχνει λογικό ακόλουθο.

Μια Ρωσία που στηρίζεται στην Τσαρική Ιδέα με μια ανοχή όμως σε πολυπολικότητες και την κοινή ιδέα της Σλαβικής φυλής και θρησκείας με χώρες του "εγγύς εξωτερικού", έχει διαμορφώσει μια πολιτική που διαφέρει κατά πάρα πολύ από το "διαίρει και βασίλευε" (Divide & Conquer) που εφάρμοζαν οι μεγάλοι παίκτες της Δύσης. Η Ρωσία στηρίζεται σε μια πολιτική που οδηγεί σε μια πολυσύνθετη κοινοπραξία με έναν ηγεμόνα , θυμίζοντας στην δική μου σκέψη την Αθηναϊκή συμμαχία των αρχαίων χρόνων. Ένας νέος τύπος ομοσπονδίας με ισότιμες μεν αλλά εξαρτώμενες χώρες ως μέλη. Οι δεσμοί θα είναι πρωτίστως πολιτιστικοί και μετά πολιτικοί και οικονομικοί. 

Στην περίπτωση της Ουκρανίας και ειδικότερα της Κριμαίας, πέρα από το ιστορικό δεδομένο που γνωρίζουν αρκετοί και ήταν και το "νομικό όπλο" για την Ρωσία έτσι ώστε να κάνει την προσάρτηση, το κυρίως "όπλο" ήταν η πολιτιστική και θρησκευτική σύνδεση με την Ρωσία. Αυτό στηριζόμενο ως στοιχείο νόμιμα αποδεκτό από τον ΟΗΕ ως ανθρώπινο δικαίωμα (αυτοπροσδιορισμός και αυτοδιάθεση) έφερε προ τετελεσμένου την Δύση. Μια Δύση που είτε υπογείως, είτε φανερά , προσπάθησε με τεχνοκρατικά εφόδια να πιέσει την Ρωσία και την Κριμαία, θεωρώντας το αρκετά ισχυρό έτσι ώστε να σπάσει τους δεσμούς που αναφέραμε παραπάνω, ξεχνώντας πως αυτά ακριβώς τα δεσμά συγκράτησαν έθνη και κράτη για χιλιάδες χρόνια. Προφανώς απέτυχε η προσπάθεια τους και τώρα μιλάμε για μια νέα κατάσταση στην Ευρώπη αλλά και γενικότερα. 

Αναλυτές όπως ο Richard Sakwa, Καθηγητής Ευρωπαϊκών και Ρώσικων σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Κέντ, ο Mikhail Troitskiy, Αναλυτής διεθνών σχέσεων και ο Vladimir Yevseyev, διευθυντής του κέντρου έρευνας κοινής γνώμης στην Ρωσία, τείνουν σε ενα μόνο αποτέλεσμα που δείχνει ακριβώς τα παραπάνω.

Η Ρωσία και η πολιτική της , όπως την είχε αποκαλέσει ο Winston Churchill είναι “a riddle, wrapped in a mystery, inside an enigma.” (μτφ. Ενας γρίφος τυλιγμένος σε μυστήριο, μέσα σε ένα αίνιγμα). Αυτό είναι εν ισχύ ακόμα και σήμερα για την Δύση. Ελάχιστοι ασχολήθηκαν με την εξωτερική πολιτική της μέχρι πριν από λίγα χρόνια και όπως ανέφερα, ήταν αναμενόμενο να υπάρχει αμηχανία και ανίκανος σχεδιασμός για αντίδραση στις διαθέσεις της Ρωσίας , στην περίπτωση της Ουκρανίας.

Οι αναλυτές παραπάνω έχοντας διαβλέψει και υπολογίσει τα παραπάνω, θεωρούν πώς τα στοιχεία της εξωτερικής πολιτικής που δείχνει η Ρωσία σήμερα, θα εξελιχθούν σε μια επεκτατική διάθεση που περισσότερο θα κοιτάει για επιρροή παρά για προσαρτήσεις. Ήδη άλλωστε η προσάρτηση της Κριμαίας θα κοστίσει απο 3,5-5 δίς δολαρίων ανά έτος ,λένε οικονομολόγοι της Μόσχας, για να στηριχθεί η Ρώσικη οικονομία. (σ.σ. την ώρα του πορίσματος των αναλυτών δεν είχε ανακοινωθεί η συμφωνία πολλών δίς δολαρίων για Φυσικό Αέριο με την Κίνα που αλλάζει πολύ τα δεδομένα).

Η Ρωσία θα στηριχθεί και πάλι στα στοιχεία της νέας εξωτερικής πολιτικής της, αλλά και σε μια ικανότητα διπλωματίας που έχει ξαφνιάσει την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, , την στιγμή που εκείνες δεν παρουσιάζουν την ίδια συνοχή ιδεολογικά άρα δεν έχουν και ικανό συνεκτικό κρίκο ισχύος μεταξύ των μελών τους. Η προσπάθεια αντιμετώπισης γίνεται, με άγαρμπο μάλιστα τρόπο , χαρακτηρίζοντας την Ρωσία ως ένα καθεστωτικό κράτος (όπως έκαναν επί ΕΣΣΔ) κάτι όμως που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.

Προσθετικά όλων αυτών η Ρωσία έχει ισχυρούς συμμάχους πλέον την Κίνα αλλά και την Ινδία, συν την επιρροή της σε Αίγυπτο, Ιράκ και Ιράν κάτι που την φέρνει σε θέση μερικού ελέγχου ροής πετρελαίου στην Μέση Ανατολή. Ένα μεγάλο παίκτη δηλαδή στην Ευρασία αλλά και στην Μέση Ανατολή, όσον αφορά το ενεργειακό. Η υποχώρηση της Δύσης δια απραξίας από την Ε.Ε. αλλά και την αναδίπλωση των ΗΠΑ στρατιωτικά (κυρίως), έδωσε χώρο στην Ρωσία.

Ειδικότερα στον χώρο των Βαλκανίων , η Ρωσία έχοντας και το πολιτιστικό στήριγμα, θα αναπτύξει σίγουρα επιρροές σε όλη την περιοχή. Ήδη άλλωστε πολλές περιοχές τείνουν να συμπράξουν μαζί με την Ρωσία επειδή έχουν δεχτεί και μια πίεση από την Ε.Ε. που μόνο υποφερτή δεν είναι. Ακόμα και χώρες που δεν κοιτάνε προς τα εκεί, δηλώνουν ουδέτερες και δεν θέλουν κάποια εναντίωση μαζί τους. Εκτός της Τουρκίας που έτσι και αλλιώς όμως έχει πολλά προβλήματα και με τους δυτικούς συμμάχους.

Η Κριμαία είναι μια σελίδα στην Ευρωπαϊκή ιστορία, τόσο σημαντική όσο η αλλαγή που προέκυψε μετά τους Βαλκανικούς πολέμους και οδήγησε σε πολύ πιο έντονες καταστάσεις. Ας ελπίσουμε εδώ πώς θα παραμείνουν μόνο σε πολιτικά και διπλωματικά πεδία.

Για το Geopolitics.com.gr
Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας.
Ιδιοκτήτης IISCA group/think tank

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση