«Πόλεμος δι’ αντιπροσώπων» στη Λιβύη

Σε ένα περίπλοκο παζλ έντονου διπλωματικού παρασκηνίου και ολοένα και πιο εντατικού «πολέμου δι’ αντιπροσώπων» στα περίχωρα της Τριπόλεως, με την Αγκυρα να αναβαθμίζεται έτι περαιτέρω σε περιφερειακό δρώντα και την Αθήνα να διεξαγάγει αγώνα δρόμου ώστε οι εξελίξεις να μην τη φέρουν προ τετελεσμένων γεγονότων, εξελίσσεται η κατάσταση στη Λιβύη. Σε διπλωματικό επίπεδο, το πλέον δυσάρεστο σενάριο για τα ελληνικά συμφέροντα είναι η δρομολόγηση μιας ειρηνευτικής διαδικασίας στην οποία η Τουρκία θα διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο, συμπαρασύροντας μάλιστα και το ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, τόσο η ηγεσία του ΝΑΤΟ όσο και οι μεγάλες χώρες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας αντιλαμβάνονται τη δράση της Αγκυρας στη Λιβύη ως ανάχωμα στην επέκταση της ρωσικής επιρροής στη βορειοαφρικανική χώρα, σε ρόλο υποστήριξης στις δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ.

Απόδειξη θεωρείται η μεταστάθμευση ρωσικών MIG-29 από τη βάση Χμεϊμίμ της Συρίας, αλλά και η καταδίκη του τουρκολιβυκού μνημονίου από την κυβέρνηση Ασαντ. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επικοινώνησε με τον πρωθυπουργό της Λιβύης Φαγέζ αλ Σαράζ στην Τρίπολη. Και σημειώνεται ότι σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένες πηγές, υπάρχουν πιέσεις μέσα στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο για εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην υποστήριξη κάποιων δομών και της κυβέρνηση Σαράζ.


Αυτή η «αντιρωσική» οπτική γωνία δεν είναι, βέβαια, παρά η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη αφορά τη μετεωρική αύξηση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στη Λιβύη, η οποία έχει αρχικά σημειωθεί και με τη σχετική ανοχή και της Μόσχας. Η πλέον δυσοίωνη για τα ελληνικά συμφέροντα εξέλιξη είναι η κατάληψη της αεροπορικής βάσης Αλ Γουατίγια στη δυτική Λιβύη, από δυνάμεις οι οποίες απαρτίζονται κατά κύριο λόγο από μαχητές και μέσα που ελέγχονται από την Τουρκία. Ουσιαστικά ανοίγεται η ευκαιρία για τη δημιουργία μιας πρώτης τουρκικής αεροπορικής βάσης, μάλιστα σε μια περιοχή που βρίσκεται σε απόσταση βολής από την Τρίπολη και δίνει τη δυνατότητα ελέγχου του εναέριου χώρου σε όλη την επαρχία της Τριπολίτιδας.

Ηδη, τις προηγούμενες εβδομάδες σταδιακά η Τουρκία ενίσχυε τις δυνάμεις του Σαράζ και υπάρχουν εκτιμήσεις ότι πλέον η Αγκυρα σχεδιάζει να μεταφέρει ακόμα πιο ισχυρές μονάδες. Υπολογίζεται ότι έχουν ήδη μεταφερθεί περίπου 4.000 μαχητές από τη Συρία, ενώ το πραγματικά δυσοίωνο σενάριο για την Αθήνα, θα ήταν η αεροπορική βάση Αλ Γουατίγια να αποτελέσει έδρα για μόνιμη στάθμευση τουρκικών μαχητικών ή και άλλων αεροσκαφών, πέρα από τα UAV που δρουν προς όφελος των δυνάμεων του Σαράζ.

Ηδη, στο μέσον της εβδομάδας που πέρασε δύο μεταγωγικά C-130 μετέφεραν ουκρανικής κατασκευής αντιαεροπορικά στη Μισράτα, ενώ στα ανοιχτά της Τρίπολης παραμένουν τέσσερις τουρκικές φρεγάτες τύπου G, οι οποίες μάλιστα επιχειρούν κατά των δυνάμεων του Χαφτάρ με την υποστήριξη ενός πετρελαιοφόρου επί σχεδόν δύο συνεχόμενους μήνες. Η στρατιωτική κινητικότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο παρακολουθείται στενά από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας.

Είναι απολύτως σαφές ότι η Αθήνα βρίσκεται σε μια δύσκολη καμπή, η οποία την υποχρεώνει να μοχλεύσει όποια επιρροή έχει στη Βεγγάζη, ώστε να βρίσκεται με κάποιο τρόπο στο τραπέζι της επόμενης ημέρας. Αυτή τη στιγμή ο δίαυλος που υπάρχει ανάμεσα σε Αθήνα και Βεγγάζη επιτρέπει τις επαφές με ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Αίγυπτο για το Λιβυκό. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συνομίλησε το απόγευμα της Πέμπτης με τον Aμερικανό πρεσβευτή στη Λιβύη Ρίτσαρντ Νόρλαντ και λίγες ώρες αργότερα με τον πρόεδρο της λιβυκής Βουλής Αγκίλα Σάλεχ. Υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για νέα προσπάθεια διαμεσολάβησης, αυτή τη φορά στη Βαλέτα της Μάλτας και είναι δεδομένο ότι η Τουρκία θα έχει θέση σε αυτό το τραπέζι.

Οι θαλάσσιες ζώνες

Με βάση όλες αυτές τις εξελίξεις, η Αθήνα προετοιμάζεται για το επόμενο βήμα του τουρκικού επεκτατισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και δη τις έρευνες στη λιβυκή έκταση της περιοχής που οριοθετήθηκε με το τουρκολιβυκό μνημόνιο τον περασμένο Δεκέμβριο. Η Αθήνα έχει επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις με Ιταλία και Αίγυπτο για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και, τουλάχιστον στην πρώτη περίπτωση, οι συζητήσεις βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο σημείο. Το ερώτημα είναι αν οι διαπραγματεύσεις αυτές μπορεί να αποτελέσουν αντίβαρο στην ολοένα και ταχύτερη προώθηση της υλοποίησης των τουρκικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Τουρκία δεν έχει μείνει αδρανής σε όλη αυτή την κατάσταση, εν μέσω μάλιστα αρκετά προβληματικών συνθηκών (οικονομική κρίση, κορωνοϊός). Ακόμα και προχθές η Αγκυρα προσπαθούσε να επηρεάσει τη Ρώμη, ώστε να μην παρέχει την απαιτούμενη στήριξη στην επιχείρηση για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων της Ε.Ε., με την ονομασία «Ειρήνη». Από την Αθήνα έχει μεταδοθεί τόσο προς την Ε.Ε. όσο και προς το ΝΑΤΟ ότι δεν πρέπει να αφεθούν περιθώρια σε αναθεωρητικούς σχεδιασμούς που θα προκαλέσουν ευρύτερες αναταράξεις, αλλά και τον φόβο νέων ασύμμετρων απειλών ή εξελίξεων.

Η ναυτική περικύκλωση

Τις τελευταίες εβδομάδες, γίνεται σαφές ότι επιταχύνονται οι εργασίες για την ολοκλήρωση του ελικοπτεροφόρου TCG Anadolu, ενώ εντός του 2020 θα έχει περατωθεί και η πρώτη «εθνική φρεγάτα». Η ολοκλήρωση του Anadolu αναβιώνει ένα παλαιό ανησυχητικό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Αγκυρα θα έχει μία βάση στη Λιβύη (ναυτική ή αεροπορική), αλλά και τη δυνατότητα να σταθμεύσει για κάποιο χρονικό διάστημα μια υπολογίσιμη δύναμη πυρός στο Ιόνιο και δη στη βάση Πασά-Λιμάν στον κόλπο του Αυλώνα, που διαχειρίζεται από κοινού με το τουρκικό ναυτικό. Μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε τεράστια πίεση στην Αθήνα, η οποία θα είχε στην πραγματικότητα να αντιμετωπίσει μια ναυτική περικύκλωση, με περιορισμένα περιθώρια αντιδράσεων. Αν και η τουρκική δραστηριοποίηση είναι αρκετά φιλόδοξη και με ουκ ολίγα προβληματικά σημεία, υποδηλώνει την πεποίθηση της Αγκυρας ότι η ναυτική στρατηγική που ξεκίνησε να υλοποιεί πριν από λίγα χρόνια πρέπει να ενισχυθεί.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση