Κύπρος: Η «τρίτη εισβολή» και το έλλειμμα πολιτικής φαντασίας

Τουρκικά πολεμικά πλοία νοτίως της Λάρνακας και της Λεμεσού, σε συνοδεία του ερευνητικού σκάφους Barbaros. Κοινές κυπρο-ισραηλινές αεροπορικές ασκήσεις, το ίδιο χρονικό διάστημα σε παραπλήσια θαλάσσια περιοχή, αλλά και πάνω από το όρος Τρόοδος. Ρωσικά γυμνάσια μεταξύ Κύπρου και Συρίας.
Ποιος είπε ότι το πρόβλημα που χρονίζει επί τόσες δεκαετίες, όπως το Κυπριακό, δεν μπορεί να επιφυλάσσει ακόμη εκπλήξεις και εντάσεις;

Γράφει ο Κώστας Ράπτης

Μετά τις πιέσεις του διεθνούς παράγοντα στον Κύπριο Πρόεδρο να επιστρέψει στο τραπέζι των δικοινοτικών διαπραγματεύσεων, απ’ όπου αποχώρησε διαμαρτυρόμενος για τις τελευταίες εξελίξεις, και μετά τις εντατικές διαβουλεύσεις ενόψει της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής, από την οποία τελικά ο Νίκος Αναστασιάδης απουσίασε, εισαγόμενος σε νοσοκομείο των Βρυξελλών με συμπτώματα υπέρτασης, η ελληνοκυπριακή πλευρά μιλά ήδη για «τρίτη εισβολή».
Ωστόσο, δεν έχει ούτε τα μέσα (πρωτίστως τα ναυτικά), ούτε την πολιτική φαντασία να υπερασπιστεί τις επιλογές της. Η τόλμη της φτάνει μέχρι του σημείου να καταστήσει τον υποθαλάσσιο πλούτο του νησιού αντικείμενο διεθνούς επενδυτικού (άρα και πολιτικού) ενδιαφέροντος, ώστε να διασφαλίσει όχι μόνο την εκμετάλλευσή του σε καιρούς οικονομικών κλυδωνισμών, αλλά πρωτίστως την αναθέρμανση, από μία σχετικά πλεονεκτική θέση, της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού, στον ορίζοντα της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Αφήνει αναπάντητο, όμως, το ερώτημα τι μένει να γίνει όταν η απέναντι πλευρά αποφασίσει να παίξει εκτός της πεπατημένης –με τη δημιουργία κλίματος αμφισβητήσεων και δυνάμει στρατιωτικής έντασης, που αποβλέπει στο να μεγεθύνει τα επενδυτικά ρίσκα των εμπλεκομένων και να μετατρέψει τα σχέδια εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων σε μοχλό επίτευξης μίας λύσης του Κυπριακού κατά τις δικές της επιθυμίες.

Αυτό και συνέβη όταν η Άγκυρα εξέδωσε ναυτική οδηγία με την οποία δεσμεύεται μέχρι τέλους του έτους τμήμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις έρευνες που ήδη πραγματοποιεί το Barbaros, ενώ παράλληλα τουρκικό πολεμικό πλοίο (πήγε ήδη δεύτερο και αναμένεται και τρίτο) παρακολουθεί από απόσταση πέντε μιλίων την (αδειοδοτημένη από τη Λευκωσία) δοκιμαστική γεώτρηση που πραγματοποιεί στο κοίτασμα «Ονασαγόρας» η ιταλοκορεατική κοινοπραξία ENI-KOGAS. Για τις ενέργειες αυτές (που κατά τις πληροφορίες ενδεχομένως να φτάσουν μέχρι την εγκατάσταση πλατφόρμας γεωτρήσεων) η Άγκυρα επικαλείται συμφωνία της με το τουρκο-κυπριακό μόρφωμα, ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων του στους φυσικούς πόρους όλου του νησιού.

Η συγκεκριμένη επιλογή κλιμάκωσης από την Τουρκία υπαγορεύεται όχι μόνο από τη σπουδή να μην δημιουργηθούν ερήμην της τετελεσμένα ως προς τον υποθαλάσσιο πλούτο, αλλά και για να αποτραπεί ένας ευρύτερος αποκλεισμός της από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο κίνδυνος αυτός είναι ορατός λόγω των τριγωνικών σχέσεων συνεργασίας που προωθούν η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, αφενός με το Ισραήλ και αφετέρου με την Αίγυπτο. Ήταν άλλωστε η επέμβαση εναντίον του τουρκικού επιβατηγού πλοίου Μαβί Μαρμαρά στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου που τραυμάτισε αθεράπευτα τις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις, ενώ η σχεδόν καθημερινή καταγγελία της χούντας του Καΐρου αποτελεί μία σταθερά της τουρκικής διπλωματίας μετά την ανατροπή του Αιγύπτιου ισλαμιστή προέδρου Μοχάμαντ Μόρσι.

Η ιεράρχηση του Κυπριακού ως πρώτης προτεραιότητας από την Τουρκία, φαντάζει εκ πρώτης όψεως ασύμβατη την ώρα αυτή με τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γειτονική χώρα στα νότια χερσαία σύνορά της, όπως καταδεικνύει η πολιορκία της παραμεθόριας πόλης Κομπάνι από το «Ισλαμικό Κράτος», η ανάφλεξη του κουρδικού στοιχείου εντός συνόρων, η καταρράκωση της διεθνούς εικόνας της Άγκυρας και η δύσκολη διαπραγμάτευσή της με την Ουάσιγκτον για την «επόμενη ημέρα» στη Συρία.
Ωστόσο, μία προσεκτική ανάγνωση του συγγράμματος του νυν πρωθυπουργού της Τουρκίας «Στρατηγικό Βάθος», θα μας υπενθύμιζε ότι κατά τον Αχμέτ Νταβούτογλου η εξασφάλιση της υπεροχής στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί προϋπόθεση για την προβολή της τουρκικής ισχύος στη μεσανατολική της ενδοχώρα και όχι περισπασμό.

Άλλωστε, οι τουρκικές κινήσεις διευκολύνονται από την ύπαρξη εναλλακτικών επιλογών, οι οποίες δεν προσφέρονται στην ελληνική πλευρά. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Νταβούτογλου, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν νομιμοποιείται να εκμεταλλεύεται τον φυσικό πλούτο για λογαριασμό κα των δύο κοινοτήτων, διότι δεν υφίσταται καν ως κράτος, εφόσον «καταλύθηκε» από τη χούντα των Αθηνών το 1974. Συνεπώς, είτε θα πρέπει να υπάρξει μία μορφή συνεκμετάλλευσης, ακόμη και πριν την επίλυση του Κυπριακού, είτε η συνέχιση των ερευνών του «Νότου» θα πρέπει να ερμηνευτεί ως «νομιμοποίηση και του Βορρά» να διενεργεί αντίστοιχες έρευνες στα βόρεια, σε μία λογική δύο κυριαρχιών και δύο κρατών.

Το σχήμα «συνδιαχείριση όλου του νησιού ή αναγνώριση της διχοτόμησης» δεν περιορίζεται βέβαια μόνο στους υδρογονάνθρακες, αλλά αφορά συνολικά την «επίλυση», όπως την αντιλαμβάνεται η τουρκική πλευρά και παρ’ ολίγον να την επιτύχει με το Σχέδιο Ανάν. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, προκειμένου περί κερδών τα οποία η Τουρκία απέσπασε δια «στρατιωτικής χειρός» χωρίς υπολογίσιμο κόστος έκτοτε.

Κυρίως, όμως, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, δεδομένης της βαθύτερης νομιμοφροσύνης της ελληνικής πλευράς στον «διεθνή παράγοντα», ο οποίος, κατά συνέπεια, έχει κάθε λόγο να διευρύνει το ρόλο του με ισορροπιστικές τοποθετήσεις. Δεν προκαλεί, έτσι, απορία το γεγονός ότι ο γ.γ. του ΟΗΕ απηύθυνε παραινέσεις για επανάληψη των δικοινοτικών συνομιλιών, προσπερνώντας διακριτικά τις τουρκικές ενέργειες, οι ΗΠΑ υπενθύμισαν ότι ο φυσικός πλούτος του νησιού θα πρέπει να κατανεμηθεί «ακριβοδίκαια», ενώ οι 28 της Ε.Ε. στο κείμενο Συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής (που μάλιστα χαιρετίστηκε ως αυστηρό μήνυμα από τα ελληνικά μίντια), αποφεύγουν να χαρακτηρίσουν λ.χ. ως παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου την παρουσία πολεμικών πλοίων στην Κυπριακή θαλάσσια δικαιοδοσία και βέβαια προτρέπουν επίσης σε επανάληψη των συνομιλιών.
Το πώς αυτή θα είναι εφικτή, μετά τις τελευταίες εξελίξεις, χωρίς μία «ουδετεροποίηση» της ΑΟΖ Κύπρου (κατά το «No ships, no flags» των Ιμίων), δεν προσδιορίζεται.

Η… καταλυτική για την αρτηριακή πίεση του Νίκου Αναστασιάδη διπλωματική προσπάθεια στις Βρυξέλλες είχε ως κύριο αποτέλεσμα την υπενθύμιση από τους 28 της δήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, ότι «η αναγνώριση όλων των κρατών – μελών αποτελεί απαραίτητη συνιστώσα της διαδικασίας προσχώρησης (της Τουρκίας)». Και μόνο η παρέλευση εννέα ετών κατά τα οποία η Άγκυρα επιμένει όλο και εντονότερα ότι δεν υφίσταται καν Κυπριακή Δημοκρατία, καταδεικνύει την βαρύτητα αυτής της αναφοράς, πόσω μάλλον η έλλειψη πρακτικών μέτρων που να την υποστηρίζουν, όπως οι κυρώσεις που υιοθέτησε η Ε.Ε. για την υπεράσπιση της «εθνικής ακεραιότητας» ενός μη μέλους της σαν την Ουκρανία.

Πηγή «Unfollow»


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση