Το πολιτικό σύστημα αποφεύγει τις ευθύνες του

Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών: 
Η πραγματική μεταρρύθμιση που κανείς δεν θέλει να κάνει

Εννέα χρόνια «χωμένοι» βαθιά μέσα στην κρίση, δεν βάλαμε μυαλό. Μιλάμε για σκάνδαλα, για υποθέσεις που αφορούν στον «βίο και την πολιτεία» των πολιτικών μας, και βλέπουμε την ίδια την πολιτική να απαξιώνεται, για έναν και μόνο λόγο: επειδή εξακολουθεί να υφίσταται ο κατάπτυστος νόμος περί ευθύνης υπουργών.

Ένας νόμος, δηλαδή, που εμποδίζει το διαχρονικό και παλλαϊκό αίτημα για τιμωρία των πολιτικών που παρέβησαν το καθήκον τους, από το να ικανοποιηθεί. Κι αν οι συνθήκες στην κοινωνία έχουν προ πολλού «ωριμάσει», ώστε η ποινική ευθύνη των υπουργών -και η συνεπαγόμενη ποινική τους μεταχείριση- να μην διαφέρει από εκείνη των πολιτών, φαίνεται στην πραγματικότητα ότι καμία κυβέρνηση και καμία πολιτική δύναμη δεν επιθυμεί πραγματικά να... σπάσει αβγά -όσο και αν καμώνεται το αντίθετο.

Ο εν λόγω νόμος -ήτοι, το διαβόητο άρθρο 86 του Συντάγματος- έχει κατηγορηθεί πολλές φορές ως βασικό εργαλείο διασφάλισης του ακαταδίωκτου των υπουργών, αλλά και συνεργατών τους, που ενδεχομένως συμμετέχουν στα αδικήματα. Ο βασικός όρος που το εξασφαλίζει αυτό εντοπίζεται στην πολύ σύντομη παραγραφή που επιφυλάσσει υπέρ των αδικημάτων υπουργών. Το νομοθετικό σώμα, με το άρθρο 3 του νόμου περί ευθύνης υπουργών, θέσπισε μία διάταξη, με την οποία τα αδικήματα που τυχόν τέλεσε κάποιος υπουργός και συνεργάτες του παραγράφονται «με το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου, που αρχίζει μετά την τέλεση της αξιόποινης πράξης». Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι, αν ένας υπουργός τελέσει κάποιο αδίκημα, αυτό παραγράφεται ένα χρόνο μετά τις επόμενες εκλογές. Αν σε αυτές τις εκλογές σχηματίσει κυβέρνηση το ίδιο κόμμα, ελέγχει δηλαδή την απόλυτη πλειοψηφία, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα ασκηθεί ποτέ καμία ποινική δίωξη. Το αποτέλεσμα είναι προφανές: αδικήματα που έχουν βλάψει τη χώρα και έχουν τελεστεί από υπουργούς και συμμέτοχους συνεργάτες τους, μένουν τελικά ατιμώρητα -όταν για τον... λαουτζίκο ισχύει 20ετής παραγραφή των κακουργημάτων.


Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών είναι ωστόσο τόσο αμφιλεγόμενος, που μπορεί πολύ συχνά να χρησιμοποιηθεί και ως εργαλείο σπίλωσης των πολιτικών αντιπάλων της εκάστοτε κυβέρνησης. Πάρτε για παράδειγμα την υπόθεση της Novartis, όπου δέκα πολιτικά πρόσωπα, που στελέχωσαν κυβερνήσεις του παρελθόντος, υποδεικνύονται ως αδίστακτοι καταχραστές, μόνο εξαιτίας ενδείξεων, χωρίς πρόσθετα ουσιαστικά στοιχεία.

Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Ότι ο νόμος περί ευθύνης υπουργών δεν αρκεί απλώς ν' αλλάξει. Πρέπει να καταργηθεί απολύτως. Μέσα στον ίδιον τον «πυρήνα» της ύπαρξης του «φωλιάζει» η αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, καθώς εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι έχει συνταχθεί ως προστασία από υποκινούμενες συγκεκαλυμμένες πολιτικές διώξεις. Οι πολιτικοί που διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα επιβάλλεται να ελέγχονται, αλλά ταυτόχρονα και να προστατεύονται όπως κάθε Έλληνας πολίτης -και τα ίδια να ισχύουν για τους επιτελείς και τους νομικούς συμβούλους τους.

Η ανάγκη κατάργησης του άρθρου 86 προέκυψε μάλιστα μέσα στην εβδομάδα με μεγαλύτερη ένταση, έπειτα απ' όσα είπε στην κάμερα της ΕΡΤ ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Χαράλαμπος Αθανασίου. Γιατί ναι μεν, «παίζοντας» με τις λέξεις, το Μαξίμου και τα πρόθυμα «τρολ» του ΣΥΡΙΖΑ στο Διαδίκτυο έσπευσαν να παρερμηνεύσουν τα περί μίζας «κατά την άσκηση των καθηκόντων» ενός υπουργού, αποδίδοντας στον κ. Αθανασίου την φράση ότι «η μίζα είναι στα καθήκοντα του υπουργού». Από την άλλη, δε, μπορεί να μην είπε αυτό ο πρώην υπουργός, η αληθινή ερμηνεία ωστόσο προκύπτει πολύ πιο... ανατριχιαστική. Αν υπουργός δεχτεί μίζα για θέμα αρμοδιότητας του χαρτοφυλακίου του, εφαρμόζεται ο νόμος περί ευθύνης υπουργών και έτσι τα αδικήματα δύναται να παραγραφούν. Από την άλλη, όμως, αν υπουργός «λαδωθεί» για θέμα εκτός του χαρτοφυλακίου του («επ' ευκαιρία των καθηκόντων του»), τότε υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην παραγραφούν.

Καταλήγουμε, έτσι, στο θεμελιώδες ερώτημα τι είναι χειρότερο για έναν πολιτικό: να ασκηθεί ποινική δίωξη και να αθωωθεί ή να μην ασκηθεί δίωξη, λόγω παραγραφής; Εν προκειμένω, μιλώντας για την υπόθεση Novartis: Τι θα επέλεγε, άραγε, ο ίδιος ο Ανδρέας Λοβέρδος; Να «καθαρίσει» το όνομά του μέσα από την δικαστική οδό ή να «οχυρωθεί» πίσω από το καθεστώς ασυλίας, που του παρέχει η Βουλή;

Βασ. Αναστασόπουλος
Πρώτο Θέμα


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση