Σκοπιανό: Συχνές επαφές, αλλά χωρίς συμφωνία στα δύσκολα

Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια για την ονοματολογική διαφορά μπαίνουν σε αχαρτογράφητα ύδατα, καθώς οι συζητήσεις ανάμεσα στους δύο υπουργούς Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ, έχουν προχωρήσει αρκετά, εντοπίζοντας απαντήσεις σε κάποια μόνο από τα ζητήματα που συζητούνται. Τα πλέον ακανθώδη φαίνεται ότι παραμένουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και ενώ τα περιθώρια χρόνου, τουλάχιστον για την πλευρά της ΠΓΔΜ που επιθυμεί να προλάβει τις προθεσμίες για ένταξη στο ΝΑΤΟ, στενεύουν ολοένα και περισσότερο.

Πρακτικά, πριν από το τέλος του μήνα θα έχουν διευθετηθεί και στις δύο χώρες οι συμβολικές υποχωρήσεις στις οποίες συμφώνησαν οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ. Στην περίπτωση της ΠΓΔΜ ήδη δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ που προβλέπει τη μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων και του αυτοκινητοδρόμου που οδηγεί από την πρωτεύουσα της γείτονος προς την Ελλάδα. Επίσης, πριν από το τέλος του μήνα, θα προχωρήσει και η ελληνική χειρονομία καλής θέλησης και, συγκεκριμένα, η κύρωση από τη Βουλή της δεύτερης φάσης της συμφωνίας σύνδεσης της ΠΓΔΜ με την Ε.Ε., ενώ λίγο αργότερα θα ακολουθήσει και η προώθηση της υποψηφιότητας της γείτονος για την Πρωτοβουλία Αδριατικής - Ιονίου.

Πρώτη πτήση

Οι μετονομασίες ίσως οδηγήσουν, την επόμενη κιόλας εβδομάδα, τον κ. Κοτζιά από την Αθήνα στα Σκόπια, στην πρώτη τέτοια πτήση μετά σχεδόν 12 χρόνια. Αν πραγματοποιηθεί το συγκεκριμένο ταξίδι, θα πρόκειται για την τρίτη συνάντηση των κ. Κοτζιά και Ντιμιτρόφ σε μόλις οκτώ ημέρες.

Οι συχνές επαφές των δύο υπουργών είναι μεν ενθαρρυντικές ως προς την πιθανότητα επίλυσης της ονοματολογικής διαφοράς, δεν συνιστούν όμως κατ’ ανάγκη δείκτη προόδου. Προ ολίγων ημερών, αμέσως μετά τη συνάντηση της Βιέννης υπό τον προσωπικό απεσταλμένο του γ.γ. του ΟΗΕ για το ονοματολογικό Μάθιου Νίμιτς, η ηγεσία της γείτονος άφησε να εννοηθεί ότι υποχώρηση από τις κόκκινες γραμμές είναι σχετικά δύσκολη. Συγκεκριμένα, ο κ. Ζάεφ είπε δημοσίως ότι στην ατζέντα των επτά σημείων που συζητούν Αθήνα και Σκόπια υπάρχει συμφωνία σε τρία εξ αυτών. Ακολούθησε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Μπουγιάρ Οσμάνι (προερχόμενος από το αλβανικό κόμμα το οποίο στηρίζει την κυβέρνηση Ζάεφ), ο οποίος διευκρίνισε ότι τα τρία ζητήματα που έχουν ήδη επιλυθεί ήταν σχετικά εύκολα, ενώ η πρόοδος στα τέσσερα που απομένουν θα είναι πολύ πιο δύσκολη.

Υπενθυμίζεται ότι η ατζέντα των επτά σημείων περιλαμβάνει κατ’ αρχάς το όνομα και, έπειτα, το εύρος χρήσης, τη γλώσσα, την ταυτότητα (ιθαγένεια), τις εμπορικές χρήσεις, τα ακρωνύμια που θα πρέπει να βασίζονται στη νέα ονομασία και τις συντμήσεις που θα προκύπτουν από αυτήν. Φαίνεται ότι η γλώσσα και η ταυτότητα είναι τα πιο δύσκολα σημεία για τη γειτονική χώρα. Οι κ. Ζάεφ και Ντιμιτρόφ έχουν επανειλημμένως μιλήσει για την ανάγκη σεβασμού της «αξιοπρέπειας» των συμπολιτών τους, παραπέμποντας ευθέως σε αυτά τα δύο ζητήματα.

Το Μακεδονικό ουδέποτε ήταν ένα πρόβλημα με εύκολες πτυχές, όπως προκύπτει από διάφορες λεπτομέρειες. Σε γενικές γραμμές, διάφορες πηγές εκτιμούν ότι η λύση της «Ανω Μακεδονίας» (Gorna Makedonija) έχει προκριθεί έναντι των υπολοίπων τεσσάρων ονομάτων που τέθηκαν στο τραπέζι αρχικά από τον κ. Νίμιτς. Η Αθήνα προτιμά, βέβαια, τη σλαβική, αμετάφραστη εκδοχή, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ικανοποιεί τη σημαντική αλβανική κοινότητα της ΠΓΔΜ. Βέβαια, αν η λύση προχωρήσει συνολικά, ένα τέτοιο πρόβλημα ίσως αποδειχθεί μικρό σε σύγκριση με τον «σκληρό πυρήνα» του ζητήματος.

Κρίσιμο είναι και το θέμα της νομιμοποίησης. Και από τις δύο πλευρές έχει προσδιοριστεί ότι το νέο σύμφωνο ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια θα επικυρωθεί ως διεθνής συμφωνία διά της απλής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας (παρατήρηση στην οποία προέβη δημοσίως πρώτος ο Ευάγγελος Βενιζέλος, παραπέμποντας και σε όλα όσα συμφωνήθηκαν το 1995).

Το σύνταγμα

Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» της διαπραγμάτευσης είναι η αναθεώρηση του συντάγματος της ΠΓΔΜ, που, όπως γνωρίζουν καλά σε Σκόπια και Αθήνα, είναι πρακτικά αδύνατον να συμβεί με βάση τους σημερινούς πολιτικούς συσχετισμούς στη γειτονική χώρα. Πέρα από το πολιτικό πρόβλημα, για την Αθήνα είναι κρίσιμης σημασίας η ανάγκη αναθεώρησης του συντάγματος και προκειμένου να απαλειφθούν οι λεγόμενες αλυτρωτικές αναφορές. Αν και η διεθνής συμφωνία υπερβαίνει σε ισχύ –σε επίπεδο διεθνούς έννομης τάξης– τη συνταγματική συνθήκη οποιασδήποτε χώρας.

Η πορεία και σε αυτό το θέμα θα κριθεί σε αρκετά σημαντικό βαθμό από τα αποτελέσματα τα οποία θα καταγραφούν στο δημοψήφισμα που θα προκηρύξει η κυβέρνηση των Σκοπίων. Ωστόσο και αυτό πρέπει να θεωρείται αβέβαιο, καθώς για να οδηγηθεί η γειτονική χώρα σε δημοψήφισμα, θα πρέπει να υπάρχει συμφωνία με την Ελλάδα επί της αρχής.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση