Εμείς, ο Τραμπ και οι Τούρκοι

Η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο παρήγαγε αποτελέσματα, ο Τραμπ έδειξε να πείθεται ότι πρέπει να συνετίσει τον Ερντογάν. Αλλά μας προσέφερε και μια νέα ευκαιρία για εθνική αυτογνωσία, ίσως και το τέλος μιας φαντασίωσης

Γράφει ο Αλέκος Παπαναστασίου

Υπάρχουν πολλά που κέρδισε η χώρα μας από αυτό το ταξίδι του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο και ιστορικά κρίσιμο που ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγησε με λεπτομέρεια στον Ντόναλντ Τραμπ το πρόβλημα με την Τουρκία και που, απ’ ό,τι φαίνεται, η Ουάσινγκτον θα αναλάβει μια πρωτοβουλία για να ηρεμήσει ο Ερντογάν. Αλλά αυτό που είναι επίσης κέρδος είναι ότι αυτή η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο ήταν μια ευκαιρία για να αρχίσει να διαλύεται μια άλλη μεγάλη εθνική φαντασίωση: ότι εμείς και οι Τούρκοι είμαστε το ίδιο για τις ΗΠΑ. Δεν είμαστε.

Ακουγα το πρωί στον ΣΚΑΪ τον Χρήστο Ζαχαράκι, βετεράνο διπλωμάτη που έχει διατελέσει και πρεσβευτής στην Ουάσινγκτον στις αρχές της δεκαετίας του ’90, να περιγράφει μέσα σε δυο – τρεις φράσεις τι σημαίνει η Τουρκία για τους Αμερικανούς –και εξ αντανακλάσεως τι σημαίνουμε και εμείς. Ο πρέσβης ανακάλεσε από τη μνήμη του μια κουβέντα που είχε με τον Λόρενς Ιγκλμπέργκερ, τότε επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ:

«Μου είπε πάρα πολύ καθαρά κάτι που με είχε από τότε εντυπωσιάσει και προσπαθώ κάθε φορά να μην το επιβεβαιώνω, αλλά δυστυχώς επιβεβαιώνεται. Μου είπε: “Σας παρακαλούμε πάρα πολύ, μη μας βάζετε στη θέση να διαλέξουμε μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος, μη βάζετε αυτό το δίλημμα, δεν θέλουμε να το κάνουμε. Προσπαθήστε μόνοι σας και εμείς θα κρατάμε μια ισορροπία. Εάν όμως μας θέσετε θέμα να διαλέξουμε, σας λέω ότι 90 φορές στις 100 θα διαλέξουμε υπέρ της Τουρκίας. Διότι αυτό είναι το γενικότερο επιβαλλόμενο συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών».

Θα μπορούσε αυτό το άρθρο να τελειώνει εδώ, σημειωτέον ότι ο Ιγκλμπέργκερ που τα έλεγε αυτά ήταν υπουργός του Τζορτζ Μπους του Πρεσβύτερου με τον οποίο ο τότε πρωθυπουργός μας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, είχε προσωπική σχέση. Αλλά καλό είναι να καταγραφούν ορισμένα πράγματα, διότι από τη μία ακούμε τον Αλέξη Τσίπρα να λέει ότι έπρεπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αναγκάσει τον Τραμπ –τον Τραμπ!– να αποδοκιμάσει δημοσίως και υπό τις παρούσες δραματικές συνθήκες τον κολλητό του, ενώ από την άλλη κινδυνεύουμε να πέσουμε οι ίδιοι σε μια άλλη παγίδα με τη Μεγάλη Ιδέα της διπλωματικής απομόνωσης του Ερντογάν.

Για να είμαστε ξεκάθαροι λοιπόν. Η Ελλάδα είναι καλό που είναι αξιόπιστος και σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ –το «προβλέψιμος» που έλεγε αρχικά ο Πρωθυπουργός όντως ακούγεται άσχημα, κανείς δεν θέλει να τον αποκαλούν «προβλέψιμο» σε μια σχέση. Και μόνο αυτό μπορεί να είναι η Ελλάδα, ένα πολύ καλό παιδί σε μια όχι και τόσο ήσυχη περιοχή του κόσμου. Στον αντίποδα, η Τουρκία δεν είναι ούτε τόσο αξιόπιστος ούτε και τόσο σταθερός σύμμαχος των Αμερικανών. Αλλά είναι ο πολυτιμότερος. Η ριμάδα η γεωγραφία δεν αλλάζει. Η Τουρκία είναι μια μεγάλη οικονομία αλλά κυρίως ο μοναδικός γεωπολιτικός δίαυλος που συνδέει την Ευρώπη, ολόκληρη τη Δύση δηλαδή, με έναν άλλο κόσμο, αυτόν της Μέσης Ανατολής, όπου τα συμφέροντα είναι προαιώνια και κολοσσιαία.

Για να το πούμε πιο απλά: για τον αμερικανικό παράγοντα η Τουρκία είναι το σουπερμάρκετ και η Ελλάδα το delicatessen, οποτεδήποτε κι αν τον βάλουμε να διαλέξει ποιο τον εξυπηρετεί καλύτερα, δύσκολα θα προτιμήσει το δεύτερο.

Το να πιστεύουμε ότι ο Τραμπ θα προχωρούσε σε δημόσια καταδίκη της Τουρκίας είναι μια ακόμη αυταπάτη. Σε αυτές μας έχει συνηθίσει ο κ. Τσίπρας αλλά κάπου καταντάει γελοίο πια. Ενηλικιωθήκαμε, δεν ζούμε στην εποχή των φανφαρόνων της πολιτικής.

Από την άλλη, ο Ερντογάν δεν είναι «διπλωματικά απομονωμένος» έτσι γενικά, είναι αστείο να το υποστηρίζουμε αυτό την ίδια ημέρα που φιλοξενεί σε φιέστα στην Κωνσταντινούπολη τα ορθόδοξα «αδέλφια μας», τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τον Μπόικο Μπορίσοφ. Απομονώθηκε ως προς το επιμέρους ζήτημα της ΑΟΖ με τη Λιβύη και αυτό εφόσον ένας αλλοπρόσαλλος άνθρωπος σαν τον Τραμπ μπορεί να ανησυχήσει από τον κίνδυνο για μια επιπλέον αποσταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ηταν ατυχία που η συνάντηση έγινε τέτοια μέρα, αλλά αυτά δεν αλλάζουν. Εγινε. Οπως όμως δεν αλλάζει και ότι η Τουρκία παραμένει ο κορυφαίος στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Το μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι η αυτογνωσία μας.

Protagon


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση