Οι εξαρτήσεις της Τουρκίας ναρκοθετούν τις φιλοδοξίες του Ερντογάν: Βλέπει παντού εχθρούς

Του Γιώργου Σκαφιδά

Ήταν Μάρτιος του 2014, 90 χρόνια µετά την κατάργηση του οθωµανικού χαλιφάτου από τον Κεµάλ, όταν ο Ερντογάν εµφανίστηκε σε βίντεο να (δια)κηρύσσει έναν νέο, «δεύτερο πόλεµο της ανεξαρτησίας».

Εκτοτε, το συγκεκριµένο αφήγηµα έµελλε να γιγαντωθεί, λαµβάνοντας διαστάσεις εθνικού σκοπού, στον δρόµο προς την οικοδόµηση µιας «νέας Τουρκίας». Οπως έγραφε, άλλωστε, και η φιλοκυβερνητική τουρκική εφηµερίδα «Yeni Safak», «η Νέα Τουρκία δεν είναι σύνθηµα. Είναι έργο προς υλοποίηση».

Εάν ο τουρκικός πόλεµος της ανεξαρτησίας των ετών 1919-23 οδήγησε στη σύσταση της σύγχρονης Τουρκίας υπό τον Κεµάλ, τότε ο νέος «δεύτερος πόλεµος της ανεξαρτησίας» πρόκειται να οδηγήσει στη γέννηση της «Νέας Τουρκίας» υπό τον Ερντογάν. Αυτό είναι το αφήγηµα που ανεµίζει πλέον σαν λάβαρο το ισλαµοσυντηρητικό τουρκικό καθεστώς, ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016.

Ο Ερντογάν πλέον βλέπει παντού «εχθρούς», από τους οποίους θέλει να «ανεξαρτητοποιηθεί». Στήνει τη δική του βιοµηχανία εγχώριας παραγωγής οπλικών συστηµάτων. Θέλει να αρχίσει να παράγει τα δικά του, made in Turkey, αυτοκίνητα, ξεκινώντας από το 2019. Και έχει βαλθεί να «προαγάγει» την Τουρκία µέσα στις δέκα µεγαλύτερες οικονοµίες της υφηλίου έως το 2023.

«Οι χώρες που δεν σχεδιάζουν το µέλλον τους είναι καταδικασµένες να αποτελούν µέρος των σχεδίων των άλλων» είχε διακηρύξει ο ίδιος στα µέσα Φεβρουαρίου.

Στην πράξη, ωστόσο, και πέρα από τους όποιους νεοοθωµανικούς µεγαλοϊδεατισµούς του Ερντογάν, η Τουρκία εµφανίζει πολλές και βαριές εξαρτήσεις. Τυγχάνει, µάλιστα, εξαρτηµένη από «αντιµαχόµενες» δυνάµεις (ΝΑΤΟ-Ρωσία, ΗΠΑ-Ιράν), ούσα η ίδια στη µέση ανταγωνισµών από τους οποίους κινδυνεύει να βγει χαµένη.

Ο ηγέτης του αντιπολιτευόµενου κεµαλικού Ρεπουµπλικανικού Λαϊκού Κόµµατος (CHP) της Τουρκίας, Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου, βγήκε προ ηµερών και κατηγόρησε την κυβέρνηση Ερντογάν ότι έχει «παραδοθεί» ενεργειακά στη Ρωσία. «Η Τουρκία εξαρτάται από τη Ρωσία στον χώρο της ενέργειας, σε ποσοστό σχεδόν 60%. Η Ρωσία κατασκευάζει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα (σ.σ.: στο Ακούγιου). Οταν ολοκληρωθεί, ο βαθµός της τουρκικής εξάρτησης θα αυξηθεί σε 70% µε 80%. Εάν κατά λάθος τα βάλουµε µε τη Ρωσία, εκείνη µπορεί να κλείσει τις βάνες του φυσικού αερίου και να µας κάνει να τρέµουµε από το κρύο… Η χώρα µας είναι η έβδοµη µεγαλύτερη εισαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσµο» δήλωσε ο κεµαλιστής ηγέτης.

Εάν µάλιστα συνδυάσει κανείς τις µεγάλες ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας µε την πτώση στην ισοτιµία της τουρκικής λίρας (που έχει υποχωρήσει σε επίπεδα-ρεκόρ έναντι του δολαρίου), τότε τα «βάρη» πολλαπλασιάζονται.

Ο Κιλιτσντάρογλου επιτίθεται στον Ερντογάν µε αντιπολιτευόµενη στόχευση. Πίσω από τα λεγόµενά του, ωστόσο, κρύβονται πικρές αλήθειες.

Η Τουρκία δεν έχει να επιδείξει σηµαντικά ενεργειακά κοιτάσµατα εντός των συνόρων της, ενώ ακόµη και ως επίδοξος διαµετακοµιστικός κόµβος κινδυνεύει να µείνει εκτός των ευρύτερων ενεργειακών διαδρόµων και σχεδιασµών στην Ανατολική Μεσόγειο (εξ ου και οι τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και κάποιες από τις τουρκικές επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ).

Αλλά και στον χώρο της οικονοµίας, η Τουρκία εξαρτάται από τις εισροές ξένων κεφαλαίων. Στο µεγαλύτερο ποσοστό τους, µάλιστα, οι άµεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα προέρχονται από τη ∆ύση (κατά 75% από την ΕΕ το 2017). Ως εκ τούτου, είναι εκτεθειµένες και στις όποιες, ουκ ολίγες, κόντρες του Ερντογάν µε τη ∆ύση. Τον τελευταίο ενάµιση χρόνο οι επενδύσεις µπορεί να µη µειώθηκαν, αλλά θα µπορούσαν ανά πάσα στιγµή να µειωθούν. Η ΕΕ, άλλωστε, ξεχωρίζει ως ο µε διαφορά µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Τουρκίας, µε την Κίνα να ακολουθεί στη δεύτερη θέση, και τις Ρωσία και ΗΠΑ να έπονται στις θέσεις τρία και τέσσερα αντίστοιχα.

Οι Τούρκοι ανησυχούν και για τους δασµούς που ανακοίνωσε ο Τραµπ στις εισαγωγές χάλυβα, καθώς η Τουρκία είναι ο έκτος µεγαλύτερος εξαγωγός χάλυβα στις ΗΠΑ.

Το εµπορικό έλλειµµα της Τουρκίας παράλληλα… γιγαντώνεται, καθώς ο όγκος των εισαγωγών «τρέχει» πολύ πιο γρήγορα από τον όγκο των εξαγωγών. Τον περασµένο Ιανουάριο, το εν λόγω εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 110% (σε σύγκριση µε τον Ιανουάριο του 2017), ξεπερνώντας τα 9 δισ. δολ. Εάν η είδηση συνδυαστεί µάλιστα και µε την πτώση-ρεκόρ στην αξία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου, τότε η τρύπα µεγαλώνει.

Το ∆ΝΤ και ο οίκος Moody’s έχουν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την τουρκική οικονοµία, την οποία πριν από πέντε χρόνια η Morgan Stanley είχε κατατάξει µεταξύ των πέντε πιο εύθραυστων αναπτυσσόµενων οικονοµιών της υφηλίου.

Αλλά και σε επίπεδο στρατιωτικών εξοπλισµών, οι βαριές εξαρτήσεις της Αγκυρας αποτυπώνονται γλαφυρά στο δίληµµα µεταξύ S400 και F35. Το καθεστώς Ερντογάν καλείται ουσιαστικά να επιλέξει ανάµεσα στους ρωσικούς αντιαεροπορικούς-αντιβαλλιστικούς πυραύλους S400 (που έχουν όµως επισφραγίσει την επαναπροσέγγισή του µε τη Μόσχα) και στα αµερικανικά µαχητικά F35 (στα οποία όµως η Τουρκία έχει ήδη επενδύσει πολλά ως συµπαραγωγός χώρα). Ανεξάρτητα από την όποια τελική επιλογή, οι σχέσεις εξάρτησης φυσικά θα παραµείνουν.

Εφημ. "Έθνος"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση