Το «μαρτύριο» της σταγόνας στην Ευρώπη

Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες υπήρχε τεράστια ανακούφιση όταν το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο απέρριψε αιτήματα για να εμποδίσει τον ESM. Ωστόσο, δεν υπήρχε πολύ ενθουσιασμός κατά την έναρξη του μηχανισμού πριν από λίγες μέρες. Μερικοί από τους υπουργούς οικονομικών βέβαια που συγκεντρώθηκαν στο Λουξεμβούργο μίλησαν για ιστορικό ορόσημο. 

Η Γερμανία, η Φινλανδία και η Ολλανδία αντιστέκονται στην ιδέα ότι ο ESM θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί άμεσα για την ανακεφαλαιοποίηση προβληματικών τραπεζών στην Ισπανία και την Ιρλανδία, με αποτέλεσμα την μείωση του χρέους των κρατών. Προς το παρόν, ο ESM θα ξεκινήσει κατά πάσα πιθανότητα τo δανεισμό στην ισπανική κυβέρνηση τον Νοέμβριο, έτσι ώστε να μπορεί να προχωρήσει με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Η ευρωζώνη έχει ήδη συμφωνήσει να δανείσει την Ισπανία μέχρι € 100 δισεκατομμύρια, αλλά η Ισπανία εκτιμά τώρα ότι θα χρειαστεί μόνο περίπου € 40 δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος για τη διάσωση του τραπεζικού τομέα, ή περίπου 4% του ισπανικού ΑΕΠ.

Με το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης στην Ελλάδα τώρα εκτός πορείας, η χώρα θα χρειαστεί ένα τρίτο πακέτο διάσωσης-ή τουλάχιστον ένα κατά πολύ αναθεωρημένο δεύτερο πακέτο-που μπορεί να απαιτήσει ακόμη περισσότερα χρήματα, και, ενδεχομένως, και διαγραφή χρέους εντός της ζώνης. Παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις για την «εντυπωσιακή» πρόοδο της Ελλάδας από τον Αντώνη Σαμαρά, καμία απόφαση δεν θα ληφθεί για την Ελλάδα, έως ότου η τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ και ΔΝΤ) ολοκληρώσει την επίσημη έκθεση της μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Επιπλέον, πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής στις 17 - 18 Οκτώβρη η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει ό,τι απομένει από τις 89 δράσεις που συμφωνήθηκαν το Μάρτιο.

Με χρηματοδότηση από καταβεβλημένο κεφάλαιο και όχι από κρατικές εγγυήσεις ποικίλων αξιολογήσεων πιστοληπτικής ικανότητας, ο ESM υποτίθεται ότι παρέχει ένα πιο ισχυρό εργαλείο από ότι ο EFSF. Το σύστημα λήψης αποφάσεων είναι πιο ευέλικτο, επιτρέποντας την ανάληψη δράσης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με 85% των ψήφων (δηλαδή, μόνο η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία θα μπορούσαν να μπλοκάρουν μια απόφαση). Το EFSF θα συνεχίσει τη χορήγηση δανείων σε χώρες που ακολουθούν ήδη προγράμματα εξυγίανσης - Ελλάδα,  Ιρλανδία και  Πορτογαλία-και θα τρέχει παράλληλα με τον ESM, ενώ το κεφάλαιο του νέου ταμείου θα φτάσει σε πλήρη δανειοδοτική ικανότητα στα 500 δισ. € το 2014.

Ο ESM είναι στην καρδιά δύο προγραμματισμένων μηχανισμών για να δαμάσει την κρίση. Ο πρώτος από αυτούς είναι η χρήση του ως μέρος μιας ενισχυμένης προστασίας. Οι ερωτήσεις σχετικά με το αν ήταν αρκετά ευρύς για να προστατεύσει αξιόπιστα Ισπανία και Ιταλία έχουν αρθεί, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δήλωσε ότι ήταν έτοιμη να παρέμβει για να αγοράσει ομόλογα (σε απεριόριστες ποσότητες) από χώρες που ζητούν βοήθεια από τον ESM και είναι έτοιμες για δημοσιονομική και οικονομική μεταρρύθμιση. Αλλά προς το παρόν, τουλάχιστον, η Γερμανία διαμηνύει στην Ισπανία να μην επιδιώξει μια πληρέστερη διάσωση.

Η δεύτερη χρήση του ESM είναι ως μέρος της λεγόμενης ένωσης τραπεζών για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα της ζώνης του ευρώ. Ευρωπαίοι ηγέτες τον Ιούνιο αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια ενιαία ζώνη τραπεζικής εποπτείας.

Αλλά η τραπεζική ένωση αντιμετωπίζει πολλαπλά εμπόδια. Μία από αυτές είναι οι γερμανικές αντιρρήσεις για τα σχέδια που θέλουν την ΕΚΤ να εποπτεύει όλες τις τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων των μυριάδων μικρών γερμανικών δανειστών. Μια δεύτερη είναι η γερμανική επιμονή ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι ένας αποτελεσματικός επόπτης. Ένα τρίτο εμπόδιο είναι η γερμανική αντίσταση σε ένα ενιαίο ταμείο εκκαθάρισης, και ένα κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων. Ένα τέταρτο εμπόδιο είναι η επιστολή από τη Γερμανία και άλλα δύο κράτη πιστωτές, τη Φινλανδία και την Ολλανδία, ότι οποιαδήποτε άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα πρέπει να αποκλείει στοιχεία ενεργητικού με εξαιρετικά χαμηλή απόδοση (τα λεγόμενα legacy assets).

Από τώρα και μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, η προσπάθεια πολλών κρατών της ευρωζώνης, θα είναι να πιέσουν τη Γερμανία να στηρίξει την αρχική θέση της συνόδου κορυφής του Ιουνίου. Για όσο διάστημα οι αγορές παραμένουν νευρικές, αλλά όχι σε πανικό, η πρόοδος προς την ένωση τραπεζών είναι πιθανό να είναι επίπονη. Και παρά τις εκκλήσεις από πολλούς ότι η Ισπανία πρέπει να λάβει τα χρήματα για να ενεργοποιήσει την ΕΚΤ, η Μαδρίτη είναι πιθανό να μη ζητήσει πλήρη διάσωση, φοβούμενη μια γερμανική απόρριψη.

Μια πιθανή αιτία αναβολής είναι η σύνδεση του ισπανικού πακέτου διάσωσης με την απόφαση για την Ελλάδα, καθώς και την επικείμενη διάσωση της Κύπρου και ίσως και της Σλοβενίας, σε ένα ενιαίο πακέτο. Αυτό θα εξασφαλίσει ότι η όλο και πιο ανήσυχη γερμανική Βουλή θα κληθεί να ψηφίσει μόνο μία φορά, αντί τέσσερις.

Ένας άλλος λόγος για την καθυστέρηση μπορεί να είναι η ελπίδα ότι τα πιο δύσκολα σημεία της τραπεζικής ένωσης μπορεί να αναβληθούν για μετά τις γερμανικές εκλογές του επόμενου έτους. Αν ναι, η ζώνη του ευρώ θα ακροβατεί άσκοπα μέχρι τότε όπως ο EFSF και ο ESM.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση