Πού θα κριθεί το αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ

Γράφει ο Βασίλης Σαραφίδης

Λίγες ώρες απομένουν μέχρι να κλείσουν οι κάλπες στο πλαίσιο διεξαγωγής του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Τα αποτελέσματα πρόσφατης δημοσκόπησης από την εταιρία Market Vision, καθώς επίσης και η στάση της πολιτικής ηγεσίας της γείτονας χώρας αναδεικνύουν κατά τη γνώμη μου τρία σημαντικά σημεία:

1. Το ερώτημα που τίθεται στο δημοψήφισμα είναι διατυπωμένο με τρόπο που επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα υπέρ του ΝΑΙ. Συνεπώς, το δημοψήφισμα δεν είναι ουδέτερο.

Συγκεκριμένα, το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι πολίτες της ΠΓΔΜ είναι: «Είστε υπέρ της ένταξης στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ αποδεχόμενοι τη συμφωνία μεταξύ της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Ελλάδας;»

Το 51% του δείγματος που συμμετείχε στη δημοσκόπηση απάντησε ΝΑΙ στην ερώτηση αυτή, ενώ το 49% είπε ΟΧΙ.

Ωστόσο, στην ερώτηση «Είστε υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα για αλλαγή του ονόματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας;», μόλις το 47% των ερωτηθέντων απάντησε ΝΑΙ, ενώ ΟΧΙ απάντησε το 53%.

Δεδομένου ότι αν δεν περάσει η συμφωνία με την Ελλάδα, η είσοδος της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ αυτομάτως μπλοκάρεται, όπως άλλωστε ξεκαθάρισαν μεταξύ άλλων η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γεν Στόλτενμπεργκ, οι δύο παραπάνω ερωτήσεις είναι ουσιαστικά ταυτόσημες. Συνεπώς, η συγκεκριμένη διατύπωση του ερωτήματος στο επερχόμενο δημοψήφισμα φαίνεται ότι μπορεί να διαμορφώσει σε κρίσιμο βαθμό το τελικό αποτέλεσμα.


2. Χωρίς την συμμετοχή των Αλβανόφωνων της ΠΓΔΜ στο δημοψήφισμα, δεν επρόκειτο να περάσει το ΝΑΙ από τους Σλαβομακεδόνες.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, οι αλβανικής προέλευσης πολίτες της ΠΓΔΜ τάσσονται συντριπτικά υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών με ποσοστό 95%, έναντι μόλις 33% για τους Σλαβομακεδόνες.

Με άλλα λόγια, εάν η εθνοτική σύνθεση της ΠΓΔΜ ήταν τόσο συμπαγής όσο είναι και της Ελλάδας, το ΟΧΙ θα υπερίσχυε πιθανώς με μεγάλη διαφορά· όπως θα συμβεί και στην υποθετική περίπτωση που διεξαχθεί δημοψήφισμα στην χώρα μας για το εν λόγω ζήτημα.

Η παρατήρηση αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την άποψη ότι «η Συμφωνία των Πρεσπών ικανοποιεί τις διαχρονικές απαιτήσεις των Σκοπίων», η οποία εκφράστηκε από ελληνικά κόμματα έπειτα από πρόσφατες αποκαλύψεις της WikiLeaks.

3. «Αν δεν μπορείς να κερδίσεις το δημοψήφισμα, υπονόμευσε την αξιοπιστία του».

Ο εθνικιστής Πρόεδρος της ΠΓΔΜ Γκιόργκε Ιβανόφ έχει καλέσει τον λαό του να μποϊκοτάρει το δημοψήφισμα. Μαζί του τάσσεται σύσσωμη σχεδόν η Διασπορά των Σλαβομακεδόνων. Την ίδια στιγμή, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κρίστιαν Μιτσκόσκι, κάτω από έντονες διεθνείς πιέσεις, κράτησε μια διφορούμενη στάση: αν και χαρακτήρισε τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ «πράξη προδοσίας», εντούτοις κάλεσε τους ψηφοφόρους του κόμματος του να αποφασίσουν κατά συνείδηση αν τελικά θα προσέλθουν ή όχι στις κάλπες για να την καταψηφίσουν.

Οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει το μποϊκοτάζ στο τελικό αποτέλεσμα υπέρ του ΝΑΙ είναι δραματικές. Σχηματικά, ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν 10 ψηφοφόροι: οι 5 από αυτούς υποστηρίζουν τη συμφωνία ενώ οι υπόλοιποι 5 όχι. Εάν προσέλθουν στις κάλπες και οι 10, το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς 50-50 με ποσοστό συμμετοχής 100%.

Εάν όμως οι 2 από τους 5 που τάσσονται αρνητικά επιλέξουν να μποϊκοτάρουν τo δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα μετατρέπεται σε 63% υπέρ του ΝΑΙ, με 80% συμμετοχής. Συνεπώς η μη συμμετοχή στο δημοψήφισμα για λόγους μποϊκοτάζ της συμφωνίας ευνοεί την επικράτηση του ΝΑΙ.

Η απλή αυτή παρατήρηση δημιουργεί την εύλογη απορία σε τι αποσκοπεί το μποϊκοτάζ που προωθεί ο Πρόεδρος Ιβανόφ και, έμμεσα, η αξιωματική αντιπολίτευση.

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι υπό τις παρούσες συνθήκες (εθνοτική σύνθεση του πληθυσμού, διατύπωση του ερωτήματος στο δημοψήφισμα κλπ.), κρίθηκε ότι το ΟΧΙ ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να επικρατήσει. Ο μόνος τρόπος να σαμποταριστεί η όλη διαδικασία κύρωσης της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ ήταν να υπονομευθεί το ίδιο το δημοψήφισμα.

Όπως ισχυρίζεται το VMRO, για να είναι επιτυχές το δημοψήφισμα το ποσοστό συμμετοχής βάσει νόμου πρέπει να υπερβαίνει το 50%. Το μποϊκοτάζ επιχειρεί λοιπόν να κεφαλαιοποιήσει τον ήδη μεγάλο αριθμό Σλαβομακεδόνων ψηφοφόρων οι οποίοι δεν πρόκειται να προσέλθουν στις κάλπες, ανεξάρτητα από το αν συμφωνούν ή όχι με το μποϊκοτάζ, επειδή μετανάστευσαν πρόσφατα στο εξωτερικό. Ο Νίκολα Ντιμιτρόφ υπολογίσε τον αριθμό αυτόν σε 300 με 400 χιλ. έναντι 1.8 εκατ. εγγεγραμμένων.

Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι για να επιτευχθεί το κατώτατο όριο του 50%, η πραγματική συμμετοχή (δηλαδή η συμμετοχή όσων διαμένουν στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ) πρέπει να είναι της τάξης του 60-65% τουλάχιστον.

Με βάση την παραπάνω ανάλυση, μπορεί κάποιος να εξάγει τα εξής συμπεράσματα: το ΝΑΙ ενδέχεται να επικρατήσει στο Κυριακάτικο δημοψήφισμα με συντριπτική πλειοψηφία. Ο σκόπελος για την συνέχιση της διαδικασίας κύρωσης της συμφωνίας είναι το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα.

Εάν το μέγεθος της προσέλευσης στις κάλπες αγγίζει ή ξεπερνάει το 50%, ο Πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ θα μιλήσει για θρίαμβο του «Μακεδονικού λαού». Αντίστοιχα, στην Ελλάδα το αποτέλεσμα πιθανώς θα ερμηνευθεί (εσφαλμένα) ως «άλλη μια περίτρανη απόδειξη ότι η συμφωνία είναι κακή για την Ελλάδα».

Σε αντίθετη περίπτωση, η κατάσταση περιπλέκεται. Η κυβέρνηση της πΓΔΜ έχει δηλώσει ότι θα επιμείνει και θα φέρει τη συμφωνία στη Βουλή για την αναθεώρηση του συντάγματος. Από την άλλη μεριά, το μεγαλύτερο κομμα της αντιπολίτευσης VMRO θα επιχειρήσει να κωλυσιεργήσει την όλη διαδικασία και να προκαλέσει πολιτική κρίση, ζητώντας άμεσα εκλογές.

* Ο Βασίλης Σαραφίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομετρίας και διευθυντής εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης.
Καθημερινή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση