Ο φόβος είναι αυτός που γεννάει τη βία

H ανασφάλεια των πολιτών μαζί με την ανεπάρκεια των Αρχών οδηγεί στα φαινόμενα της αυτοδικίας

Από τον Γιώργο Κ. Στράτο

Η πρόσφατη ειδησεογραφία είναι γεμάτη με εκδηλώσεις βίας κάθε μορφής, πολιτικής, κοινωνικής, εγκληματικής, που εκδηλώνεται με τρόπο φραστικό και σωματικό, με αυτουργούς, ηθικούς και φυσικούς, πρόσωπα κατέχοντα δημόσια εξουσία αλλά βεβαίως και καθημερινούς ανθρώπους.

Τα συμβάντα αυτά, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό βίο, ούτε πρωτόγνωρα είναι ούτε πιθανόν μεγαλύτερης έντασης από αντίστοιχα του παρελθόντος. Αυτό που στις μέρες μας καθίσταται πρωτόγνωρο είναι η καθαρότητα με την οποία προβάλλει ένας μεγάλος κοινός παρονομαστής από αυτούς που γεννούν τη βία: ο φόβος. Η σχέση φόβου και βίας είναι αμφίδρομη. Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που αφορά τις περισσότερες φορές τη σχέση μας με το μέλλον.

Η παράμετρος του χρόνου είναι πράγματι σημαντική στην κατανόηση του φόβου. Ο φόβος προϋποθέτει την αμφιβολία για κάτι μελλοντικό, για το οποίο δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. «Ο φόβος είναι ασταθής θλίψη προερχόμενη από την ιδέα ενός μελλοντικού πράγματος, για την έλευση του οποίου αμφιβάλλουμε», όπως πολύ εύστοχα το διατύπωσε ο Ολλανδός φιλόσοφος Μπαρούχ Σπινόζα.

Ποιος και πώς μπορεί να είναι σίγουρος στην πατρίδα μας σήμερα για το τι του ξημερώνει; Η συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών μας ζούμε μέσα σε συνθήκες απίστευτης ανασφάλειας για την εξέλιξη και της πιο συνηθισμένης υπόθεσής μας, ακόμη και για την εκπλήρωση και της πιο στοιχειώδους υποχρέωσής μας. Φοβόμαστε, φοβόμαστε πολύ.


Αυτό το συναίσθημα που καθένας μας βιώνει κατά τον ψυχισμό του περιβάλλεται δυστυχώς για όλους μας και από ένα διογκούμενο κλίμα ανασφάλειας στις πόλεις μας λόγω ραγδαίας αύξησης των δεικτών της εγκληματικότητας. Αποτελεί γενικευμένη αίσθηση στον απλό πολίτη ότι είναι έρμαιο κάθε τραμπούκου, κλέφτη, διαρρήκτη ή βιαστή.

Την αίσθηση αυτή επιτείνει η αδυναμία της Πολιτείας να αντιληφθεί τη διαφορά ανάμεσα στο πλαίσιο καταστολής που απαιτεί η αντιμετώπιση του εγκλήματος και στις ασκήσεις στο αμφιθέατρο σε ένα μάθημα Ποινικού Δικαίου.

Αποτέλεσμα της αστοχίας της Πολιτείας είναι η αποδεδειγμένη ανεπάρκεια (sic) των διωκτικών Αρχών να καταστείλουν, η οποία παραχωρεί δυστυχέστατα και αναπόφευκτα τη θέση τους σε φαινόμενα ακραίας αυτοδικίας και αυτοάμυνας.

Συνεπώς, το πρώτο μέλημα για την εξάλειψη του κοινωνικού φόβου θα πρέπει να είναι η εμπέδωση της δημόσιας ασφάλειας. Και φυσικά ως τέτοια δεν μπορεί να ορίζεται μόνο η καταστολή, ξεκομμένη απ’ ό,τι πρέπει να συνοδεύει την έννοια της ασφάλειας σε μία ευνομούμενη δημοκρατική Πολιτεία - ανθρωπισμός, δικαιοσύνη, επιείκεια.

Εκτός κι αν η ασφάλεια δεν είναι αυτή τη στιγμή τόσο απαραίτητη στους άρχοντες. Ο φόβος δεν είναι μόνο ατομικός. Μπορεί να γίνει συλλογικός. Ως τέτοιος έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον στην πολιτική. Διότι μέσω αυτού μπορεί καλύτερα να χειραγωγηθεί το πλήθος.

Σε συνθήκες γενικευμένης ανασφάλειας, περιορισμένης και ελεγχόμενης πληροφόρησης, γίνεται ευκολότερο να επιβάλλεις πράγματα που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα τολμούσες να αναφέρεις καν στο πόπολο.

Δεν ξέρω αν σας θυμίζουν τίποτα όλα αυτά. Εμένα, πάντως, μου έφεραν στο μυαλό δυο λόγια του Ισοκράτη: «Το της πόλεως όλης ήθος, ομοιούται τοις άρχουσιν» («Το ήθος όλης της πολιτείας είναι το ίδιο με αυτό αυτών που την κυβερνούν»).

Δημοκρατία


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση