Έρχεται «θερμός» Σεπτέμβριος με τη γείτονα

Μήνας έντονων και περίπλοκων διπλωματικών διεργασιών προμηνύεται ο Σεπτέμβριος, καθώς κατά τη διάρκειά του αναμένεται να τεθούν επί τάπητος σειρά ζητημάτων τα οποία συνδέονται, εμμέσως ή ευθέως, με την «ποιότητα» των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Είτε πρόκειται για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό ή την προσπάθεια εξισορρόπησης με την Άγκυρα ώστε να μειωθεί η ένταση στο Αιγαίο, είτε αφορά την κινητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, προεξοφλείται ότι ο Σεπτέμβριος μπορεί να αποβεί κρίσιμος.

Η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών παραμονές του Δεκαπενταύγουστου, δημιούργησε τις τελευταίες ημέρες την προσδοκία ότι η ατζέντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι δυνατόν να αλλάξει. Είναι γεγονός, το οποίο μπορεί να επιβεβαιωθεί τόσο από Έλληνες όσο και από Τούρκους αξιωματούχους, ότι η απελευθέρωση των δύο στρατιωτικών οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στους ανοιχτούς διπλωματικούς διαύλους ανάμεσα σε Άγκυρα και Αθήνα, ακόμα και κατά τη διάρκεια πολύ δύσκολων στιγμών στο Αιγαίο.

Οι δίαυλοι επικοινωνίας

Είναι διαχρονική η γνώση ότι η προώθηση αυτής της πολιτικής δεν αποτρέπει όλα τα προβλήματα, αλλά επιτρέπει την καλύτερη διαχείρισή τους. Τη διαχείριση από την ελληνική πλευρά είχαν προφανώς η ομάδα των διπλωματών στην οποία αναφέρθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, αλλά και το Γραφείο του Πρωθυπουργού. Επρόκειτο, επίσης, για μια υπόθεση στην οποία ενεπλάκησαν, έστω ατύπως και μέσω δικών τους διαύλων, πολιτικοί από ολόκληρο το ελληνικό πολιτικό φάσμα.


Ωστόσο είναι απολύτως σαφές ότι την απελευθέρωση του ανθυπολοχαγού Άγγελου Μητρετώδη και του λοχία ΕΠΟΠ Δημήτρη Κούκλατζη επιτάχυνε και διευκόλυνε η αμερικανοτουρκική κρίση και η προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την Ε.Ε. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι για την Άγκυρα η απελευθέρωση δύο στρατιωτικών, οι οποίοι επί της ουσίας δεν έκαναν κάτι παράνομο (μένει, βέβαια, να διακριβωθούν οι ακριβείς λεπτομέρειες της σύλληψής τους την 1η Μαρτίου), είναι μια κίνηση καλής θέλησης εξαιρετικά χαμηλού κόστους. Άλλωστε η πρώτη άμεση διπλωματική απάντηση της Αθήνας ήταν σε, εξίσου, συμβολικό τόνο, συγκεκριμένα με την «απεμπλοκή» των εγκαινίων του Γενικού Προξενείου στη Σμύρνη, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Η συγκεκριμένη συνάντηση των δύο ανδρών πιθανότατα δεν θα είναι η μοναδική που θα έχουν στους μήνες που έρχονται, εκτός απροόπτου, ενόψει πολιτικών εξελίξεων στην Αθήνα. Η 11η Σεπτεμβρίου είναι η πιθανότερη ημερομηνία κατά την οποία ο κ. Κοτζιάς θα υποδεχθεί στην Αθήνα την ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, λίγες ημέρες πριν από την αναχώρηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την 73η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού στη Νέα Υόρκη. Αναμένεται να φανεί αν, όντως, ο κ. Τσίπρας έχει συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Σε αυτό το πλαίσιο δεν θα πρέπει να αποκλείεται ούτε μια συνάντηση με τον κ. Ερντογάν που, εφόσον πραγματοποιηθεί, θα είναι η δεύτερη σε μόλις δύο μήνες.

Στη Νέα Υόρκη, αναμένονται, επίσης, πυκνές επαφές και εξελίξεις με σκοπό, βεβαίως, την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Σκοπός του ΟΗΕ είναι η ταχύτερη δυνατή δρομολόγηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, ώστε, ει δυνατόν, να έχει ανακοινωθεί η ημερομηνία έναρξής τους πριν από την εκκίνηση των αμερικανικών γεωτρήσεων της Exxon/Mobil στο οικόπεδο 10 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όλα αυτά, βεβαίως, συνδέονται και με την τροπή που θα λάβουν τις επόμενες εβδομάδες οι διαρκώς επιδεινούμενες αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ανεξάρτητα από την πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, η Ουάσιγκτον και η Αθήνα εμβαθύνουν διαρκώς τις δικές τους. Τον Σεπτέμβριο, η Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης θα είναι αφιερωμένη στις ΗΠΑ και στις δύο πλευρές εκφράζονται ελπίδες ότι η παρουσία αμερικανικών επιχειρήσεων θα δώσει ένα συνολικότερο σήμα. Ακόμα πιο έντονο φαίνεται ότι είναι το αμερικανικό ενδιαφέρον για την αμυντική συνεργασία. Οι συχνότερες μετασταθμεύσεις πλοίων αλλά και προηγμένων μαχητικών (όπως τα F-22 που στάθμευσαν στην 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα για τρεις ημέρες, ενώ συμμετείχαν σε μικρή ad hoc εκπαίδευση με Ελληνικά F-16) μαρτυρούν μια τάση πυκνότερης και ουσιαστικότερης αμερικανικής παρουσίας στην Ελλάδα. Παράλληλα, οι Αμερικανοί επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη βάση της Σούδας. Μάλιστα, πλέον, η ναυτική και η αεροπορική βάση συνδέονται οδικώς με απευθείας εσωτερικό δρόμο, επιταχύνοντας και τις πολύ συχνές αερομεταφορές προς τα πλοία του 6ου Στόλου που δένουν ή περνούν από εκεί. Αυτές οι, μικρές αλλά κρίσιμες, επενδύσεις περιλαμβάνουν και κάποια έμμεση βοήθεια στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Εκτός από τη βοήθεια για την ανέγερση οικιών στον Ναύσταθμο του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στη Σούδα, οι Αμερικανοί συμβάλλουν και στη βελτίωση των υποδομών του νατοϊκού Πεδίου Βολής Κρήτης (ΠΒΚ).

Οι Αμερικανοί εκφράζουν εσχάτως ενδιαφέρον και για το Τυμπάκι, είτε πρόκειται για το υφιστάμενο αεροδρόμιο είτε γενικότερα για την προοπτική δημιουργίας ενός εμπορικού λιμανιού.

Τα Βαλκάνια

Ο Σεπτέμβριος θα είναι κρίσιμος και για τα Βαλκάνια. Την τελευταία ημέρα του Σεπτεμβρίου, στις 30, θα γίνει γνωστό εάν οι πολίτες της ΠΓΔΜ εγκρίνουν ή όχι τη συμφωνία των Πρεσπών, ανοίγοντας τον δρόμο για τα υπόλοιπα βήματα που απομένουν έως την τελική επικύρωση, η οποία θα πρέπει να γίνει στην ελληνική Βουλή. Αν και ουδείς προεξοφλεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, σειρά μετρήσεων αναπαράγει μια εικόνα μάλλον αναμενόμενη. Οι Σλαβομακεδόνες της ΠΓΔΜ είναι διχασμένοι, με τάση απόρριψης της συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των Αλβανών την εγκρίνει.
Η ημέρα της κρίσης (της συμφωνίας των Πρεσπών) για την Αθήνα αργεί ακόμα. Ωστόσο, εκτός Ελλάδος φαίνεται ότι υπάρχει ήδη έντονη ανησυχία για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν αν πραγματοποιηθούν εκλογές πριν από την έγκριση της συμφωνίας από το Κοινοβούλιο. Εξέλιξη διόλου απίθανη, αν αναλογιστεί κάποιος ότι στα Σκόπια η έλλειψη πολιτικής συναίνεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην αξιωματική αντιπολίτευση είναι πιθανόν να μεταθέσει το χρονοδιάγραμμα τελικής επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών (δηλαδή μέσω συνταγματικής αναθεώρησης η οποία απαιτεί τα δύο τρίτα της Βουλής της ΠΓΔΜ) στους πρώτους δύο μήνες του 2019.
Σε αυτή την περίπτωση τα πάντα είναι ανοικτά και ήδη στις Βρυξέλλες αλλά και στο Βερολίνο υπολογίζουν εάν «βγαίνουν τα κουκιά» σε σειρά μετεκλογικών σεναρίων στην Αθήνα. Σημαντική υποσημείωση σε αυτή τη συζήτηση είναι ότι αν η Αθήνα δεν κατορθώσει να εκπληρώσει αυτόν τον όρο, η είσοδος της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία της θα πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση