Ηνωμένες Πολιτείες Ευρώπης; Καλή τύχη!

Του Mark Gilbert

Ο Otmar Issing, ένας από τους "ενορχηστρωτές" της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης και πρώτος επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EKT), ανησυχεί πως οι σημερινοί "φύλακες-άγγελοι" του ευρωπαϊκού σχεδίου πιέζουν ζητώντας πολλά, σε πολύ λίγο χρόνο. Έχει δίκιο. Και εάν οι ιθύνοντες δεν είναι προσεκτικοί, κινδυνεύουν να μπουν στη διαδικασία να χτίσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης χωρίς τη στήριξη των 338 εκατ. ανθρώπων που μοιράζονται το νόμισμα του ευρώ, πόσω μάλλον των υπολοίπων 162 εκατ. ανθρώπων που ανήκουν στην Ε.Ε.

Ιδού τι είχε πει ο Issing στο Ambrosetti Forum που πραγματοποιήθηκε στις 4-6 Σεπτεμβρίου στο Cernobbio της Ιταλίας:

"Η πολιτική ενοποίηση δεν μπορεί να έρθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την πίσω πόρτα. Πρόκειται για παραβίαση της αρχής για τη μη φορολόγηση χωρίς αντιπροσώπευση και συνιστά μια λανθασμένη και επικίνδυνη προσέγγιση”.

Ο Issing αντιδρούσε στις προσπάθειες του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-Claude Juncker να επιταχύνει αυτό που οι ιδρυτές του κοινού νομίσματος αποκαλούν "ολοένα πιο σφικτή ένωση". Σε ένα έγγραφο που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο και είχε τίτλο "Η Έκθεση των Πέντε Προέδρων” (επειδή συγγραφείς του ήταν οι επικεφαλής της Κομισιόν, της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης, του Eurogroup, της ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), ο Juncker οι ομόλογοί του εξέφραζαν την επιθυμία τους για ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος. Ο τεράστιος ενθουσιασμός που απηχούσε το έγγραφο για τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης δύναμης σε ένα κέντρο της Ευρωζώνης με ακόμη περισσότερους θεσμούς (και προφανώς ο καθένας με τον δικό του πρόεδρο), μοιάζει όλο και λιγότερο ρεαλιστικός, καθώς η παραπαίουσα οικονομία της Ευρώπης και η επιδεινούμενη προσφυγική κρίση "συνωμοτούν” στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης στο ευρωπαϊκό project υπό την υπάρχουσα περιορισμένη μορφή του, πόσω δε μάλλον σε μια ακόμα πιο διευρυμένη μορφή.

Ενώ περίπου το 40% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι εμπιστεύονται την ΕΕ, ταυτόχρονα τους κάνει να νιώθουν ανίσχυροι. Σε δημοσκόπηση της Κομισιόν το Μάιο το 50% των συμμετεχόντων διαφώνησε κάθετα με τον ισχυρισμό "η φωνή μου ακούγεται στην ΕΕ”, σε σύγκριση με το 42% που συμφώνησε, ενώ οι υπόλοιποι δήλωσαν "δεν ξέρω/δεν απαντώ”. Πριν από δύο χρόνια, η διαφορά ήταν ακόμη πιο έντονη, με μόλις το 28% των ερωτηθέντων να θεωρεί πως "η φωνή του ακούγεται” και το 67% να υποστηρίζει το αντίθετο. (Σημειώνεται ότι καμία από τις ερωτήσεις της έρευνας δεν καλούσε τους συμμετέχοντες να απαντήσουν αν επιθυμούν τη βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ).

Μερικές από τις αποστολές που έχει θέσει η Κομισιόν στον εαυτό της κατά την επόμενη διετία στην κατεύθυνση της ολοκλήρωσης είναι απολύτως λογικές και έχουν μάλιστα καθυστερήσει. Μια ολοκληρωμένη διασυνοριακή τραπεζική ένωση είναι λογική, όπως και το συνοδευτικό σχέδιο για ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων. Η προτεινόμενη ένωση κεφαλαιαγορών που θα δίνει στις εταιρείες μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά ομολόγων και μετοχών σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ευρώπη είναι επίσης κάτι θετικό. Επιπλέον, μια εύρυθμη ενιαία αγορά στον τομέα της ενέργειας και των ψηφιακών παγίων είναι επίσης σε πλήρη ευθυγράμμιση με αυτό που οι περισσότεροι ιδιώτες traders της αγοράς θα περίμεναν από τους ηγέτες. Άλλες φιλοδοξίες, ωστόσο, ξεφεύγουν πολύ.

Η έκθεση περιγράφει μια δημοσιονομική ένωση για τη φορολογία που θα "απαιτεί μια ενιαία λήψη αποφάσεων σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική". Αυτό θα πρέπει να ακολουθηθεί από μια πολιτική ένωση η οποία θα χαρακτηρίζεται από "δημοκρατική ευθύνη, νομιμότητα και θεσμική ενίσχυση”. Αυτές οι κινήσεις θα "οδηγήσουν αναπόφευκτα σε μεγαλύτερο επιμερισμό της κυριαρχίας με την πάροδο του χρόνου”, αναφέρει η έκθεση. Η νομισματική ένωση θα "πρέπει να μετατραπεί από ένα σύστημα κανόνων και κατευθυντήριων γραμμών για την χάραξη των εθνικών οικονομικών πολιτικών σε ένα σύστημα περαιτέρω επιμερισμού της κυριαρχίας εντός κοινών θεσμικών οργάνων. Αυτό θα απαιτήσει από τις χώρες – μέλη να δεχθούν μια κοινή λήψη αποφάσεων σε ζητήματα που αφορούν τους εθνικούς προϋπολογισμούς και τις οικονομικές πολιτικές”. Η έκκληση για την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών, στο μεταξύ, μοιάζει αδιέξοδη, δεδομένης της αδιάλλακτης αντίθεσης της Γερμανίας στην ιδέα έκδοσης ευρωομολόγων.

Η αφαίρεση της δυνατότητας των κυβερνήσεων να λαμβάνουν αποφάσεις για τη φορολογία και τις δαπάνες ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω αποξένωσης των ψηφοφόρων που στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο του 2014 έδειξαν αξιοσημείωτο ενθουσιασμό για τη στήριξη των Ευρωσκεπτικιστών. Με την τρέχουσα προσφυγική κρίση να οδηγεί την Γερμανία στην επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, σπάζοντας το ταμπού που υποστήριζε ως αναφαίρετο δικαίωμα την ελεύθερη κυκλοφορία εντός του μπλοκ, οι ανησυχίες για την μετανάστευση που ήρθαν στο προσκήνιο σε αυτές τις εκλογές, μόνο να επιδεινωθούν μπορούν. Τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας θα ξανάρθουν στο φως μετά τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου. Και η εκλογή του ηγέτη του Εργατικού Κόμματος στη Βρετανία, που είναι κάθε άλλο παρά ενθουσιασμένο με την ΕΕ, καθιστά την πρόβλεψη του αποτελέσματος του επικείμενου δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο για την έξοδο από την ΕΕ, πολύ πιο δύσκολη.

Νωρίτερα αυτόν το μήνα, ο Πρόεδρος της Πολωνίας Andrzej Duda επικαλέστηκε το ενδεχόμενο "απώλειας της εθνικής κυριαρχίας" ως λόγο για να μην ενταχθεί η χώρα του στο ευρώ. Μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στην Krynica, ο Duda δήλωσε πως "δεν μπορεί να δεχθεί" μια ΕΕ όπου οι χώρες με "οικονομικό πλεονέκτημα" θα υπαγορεύουν σε μικρότερα, πιο αδύναμα έθνη τι να κάνουν.

Οι καλοί πολίτες της Ευρώπης είναι απίθανο να χαρούν στην σκέψη πως οι φόροι τους ορίζονται από άλλους οργανισμούς, πέραν των δικών τους εθνικών κοινοβουλίων, και όχι μόνο επειδή οι φόροι δεν αρέσουν σε κανέναν. Κάθε άλλο παρά ξεκάθαρο είναι πως οι κάτοικοι την περιοχής του ευρώ - μια πολιτική δομή σχεδιάστηκε πρωτίστως και παν’ απ’ όλα για να σταματήσει αυτό που ο ποιητής Siegfried Sassoon περιέγραφε ως "βιολογική παρόρμηση να αναπροσαρμόσουμε το χάρτη της Ευρώπης" μέσω του πολέμου – επιθυμούν να μεταφέρουν ακόμα περισσότερη κυριαρχία στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο.

Ο Juncker και οι συνάδελφοί του θα πρέπει να σταματήσουν να πιέζουν το ζήτημα, ειδάλλως κινδυνεύουν να κατακερματίσουν μια ένωση που έχει ήδη πιεστεί σε οριακό σημείο.

Blommberg View
Πηγή Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση