Πώς η Ευρώπη ξέχασε την γεωπολιτική
Του Stefan Lehne
Η αλλαγή του θεσμικού κύκλου της ΕΕ στα τέλη 2019 ήρθε με έναν όχι συνηθισμένο τύπο ρητορικής. Η νέα πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, μίλησε για την καθιέρωση μιας "γεωπολιτικής Κομισιόν”. (ο όρος "γεωπολιτικός” όπως χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς της ΕΕ συνήθως σημαίνει μια προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική που εστιάζει στην κατανομή της στρατιωτικής και οικονομικής δύναμης και της προκύπτουσας δυναμικής της εξουσίας). Τόσο εκείνη όσο και ο νέος επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής, Josep Borrell, επέμειναν ότι η Ένωση πρέπει τώρα να "μάθει να χρησιμοποιεί την γλώσσα της δύναμης”. Ομοίως, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη θα εξαφανιστεί γεωπολιτικά εάν δεν ξεκινήσει να δρα σαν μια στρατηγική δύναμη.
Η νέα γλώσσα της δύναμης, της στρατηγικής και της γεωπολιτικής, ακούγεται στα αυτιά πολλών Ευρωπαίων διότι έρχεται σε αντίθεση με την μακροχρόνια κατανόηση της ΕΕ, της θέσης της στον κόσμο. Ξεκινώντας με τους Γάλλους πολιτικούς Jean Monnet και Robert Schuman, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σχεδιάστηκε για να ξεπεράσει την κληρονομιά της εξουσίας της πολιτικής που έφερε πόλεμο και συγκρούσεις στην Ευρώπη. Στόχος των ιδρυτών ήταν να αντικαταστήσουν την κληρονομιά με ένα νέο concept ασφάλειας βασισμένο στην αλληλεξάρτηση και στην κοινή κυριαρχία σε κοινούς θεσμούς.
Αυτό το concept ήταν επιτυχημένο για αρκετές δεκαετίες χάρη μόνο σε ένα συγκεκριμένο γεωπολιτικό πλαίσιο. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αναπτύχθηκε σε ένα διεθνές σύστημα διαμορφωμένο και κυριαρχούμενο από τις ΗΠΑ, το οποίο ήταν και ο κύριος προστάτης της Δυτικής Ευρώπης από την μεγάλη απειλή της εποχής, τη Σοβιετική Ένωση. Σε ένα μεγάλο βαθμό, ήταν η αμερικανική εγγύηση ασφάλειας και ο ρόλος του παγκόσμιου ηγέτη που επέτρεψε στους Ευρωπαίους την πολυτέλεια να αφήσουν κατά μέρος την γεωπολιτική.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας δεν άλλαξε θεμελιωδώς την κατάσταση, καθώς η αμερικανική θέση παρέμεινε κυρίαρχη. Οι ηγέτες της ΕΕ τώρα θεωρούν τους εαυτούς τους κύριους εταίρους της Ουάσιγκτον, στην οικοδόμηση μιας φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης βασισμένη στη δημοκρατία και στην οικονομία της αγοράς. Ήλπιζαν ότι οι διαφωνίες και οι προκλήσεις θα επιλυόταν όλο και περισσότερο στο πλαίσιο των περιφερειακών και παγκόσμιων θεσμών. Ως μια οντότητα βασισμένη στην πολυμερή συνεργασία που βασίζεται στους νόμους, η ΕΕ θεωρεί τον εαυτό της ως το μοντέλο και την πρωτοπόρο της μελλοντικής παγκόσμιας τάξης.
Αυτή η ευρέως διαδεδομένη εμπιστοσύνη σε ένα καλοπροαίρετο διεθνές περιβάλλον, ενθάρρυνε την Ένωση να δει τις οικονομικές σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο μες αισιοδοξία. Οι Ευρωπαίοι υπέθεσαν ότι η άρση των εμποδίων στις δυνάμεις της αγοράς, σε συνδυασμό με τους κανόνες που συμφωνήθηκαν σε πολυμερές επίπεδο, θα διασφάλιζαν θετικό αποτέλεσμα για όλους. Αναφορικά με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, τα ευρωπαϊκά κράτη ακολούθησαν κατά κύριο λόγο τις ΗΠΑ. Ανέθεσαν με χαρά στην Ουάσιγκτον το έργο του να απομακρύνει τα εναπομείναντα εμπόδιο στην φιλελεύθερη τάξη μειώνοντας παράλληλα τις στρατιωτικές δαπάνες και απολαμβάνοντας την ειρήνη.
Capital
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...