Η μέθοδος του Macron για την Ευρώπη

Της Tara Varma

Δύο ημέρες πριν από την 30η πτώση του τείχους του Βερολίνου, ο Economist έδωσε στη δημοσιότητα μια μακρά συνέντευξη με τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, στην οποί μίλησε με λεπτομέρειες για το πολιτικό, οικονομικό και στρατηγικό όραμά του για την Ευρώπη. Η συζήτηση γύρω από τη συνέντευξη επικεντρώθηκε στον τίτλο της "Το NATO είναι εγκεφαλικά νεκρό”. Αλλά ο Macron συζήτησε επίσης για την πρόσφατη διπλωματική στάση του η οποία έχει σημάνει συναγερμό στη Βόρεια και Ανατολική Ευρώπη: για τη Ρωσία, τα Δυτικά Βαλκάνια και την προφανή σκληρή γραμμή του στο θέμα της παράτασης της προθεσμίας για το Brexit. Πολλές από αυτές τις θέσεις ανέδειξαν την κόντρα μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου για την μελλοντική πορεία της Ευρώπης. Και η δήλωση του για το ΝΑΤΟ δεν αποτελεί εξαίρεση. Πριν λίγες ημέρες, η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel απέρριψε τον ισχυρισμό του, ενώ η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας, Annegret Kramp-Karrenbauer έδωσε μια ομιλία που μιλάει για το όραμά της για την αμυντική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Γερμανίας. Η ομιλία επαναδιατύπωνε την δέσμευση της Γερμανίας να πετύχει τον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες 2% του ΑΕΠ.

Ένα πράγμα είναι βέβαιο. Ο Macron έχει πετύχει τον στόχο του να προκαλέσει μια συζήτηση για αυτά τα θέματα. Αυτή είναι η μέθοδος του Macron. Είναι το συνηθισμένο en meme temps: ριζοσπαστικό στη μεθοδολογία και άμεσα αντίθετο στην οικοδόμηση συναίνεσης στην οποία είναι συνηθισμένοι οι Ευρωπαίοι και το πολυμερές σύστημα. Είναι η πολιτική γραμμή που έχει ακολουθήσει από το 2017 που ήρθε στην εξουσία.

Υπό αυτή την έννοια, δεν υπάρχει τίποτα καινούριο στη συνέντευξη του στον Economist, εκτός από την ατυχή επιλογή λέξεων του Macron για το ΝΑΤΟ -που αποτελεί μέρος της εικόνας του για την τουρκική εισβολή στη Βόρεια Συρία. Μετά από αυτό που είπε για το ΝΑΤΟ δήλωσε πως "αυτή η κατάσταση, κατά την άποψη μου, δεν αμφισβητεί την διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ, η οποία είναι αποτελεσματική μεταξύ των στρατών μας. Λειτουργεί καλά στις επιχειρήσεις διοίκησης. Αλλά στρατηγικά και πολιτικά, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε πρόβλημα”. Ζήτησε μεγαλύτερο συντονισμό και -ξανά- ένα κοινό στρατηγικό όραμα για τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης. Αυτή είναι η ίδια προσέγγιση που έχει υιοθετήσει για την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών αμυντικών ικανοτήτων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής κυριαρχίας.


Από νωρίς στη θητεία του, υποσχέθηκε να κερδίσει τη στήριξη των Γερμανών, διαβεβαιώνοντας τους ότι θα μεταμόρφωνε την Γαλλία -ελπίζοντας ότι με τη σειρά του, το Βερολίνο θα υποστήριζε το project του για την μεταρρύθμιση της ΕΕ. Προς μεγάλη του απογοήτευση, και εν μέρει για γερμανικούς εσωτερικούς λόγους, αυτή η προσέγγιση δεν είχε αποτέλεσμα. επομένως, αντί να περιμένει τους εταίρους του, ο Macron επιβάλλει το δικό του τέμπο και προτείνει νέες πρωτοβουλίες σχεδόν κάθε εβδομάδα.

Το ECFR έχει επανειλημμένως ζητήσει μεγαλύτερη επένδυση σκέψης στον στρατηγικό σχεδιασμό στην Ευρώπη, για να δοθεί τέλος στην στρατηγική κακοφωνία της ηπείρου. Και η μέθοδος του Macron είναι εν μέρει σχεδιασμένη να πετύχει αυτόν τον στόχο. Αλλά πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός σε τομείς στους οποίους η μέθοδος θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγική. Ο Macron γνωρίζει ότι το ΝΑΤΟ παραμένει απαραίτητο και ότι τα νέα μέσα που αποκτά τη Ευρώπη -Μόνιμη Δομημένη Συνεργασία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, η Συντονισμένη Ετήσια Επισκόπηση για την Άμυνα, και η Πρωτοβουλία για την Ευρωπαϊκή Παρέμβαση- θα συμπληρώσουν τη συμμαχία. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Francois Heisbourg: "υπάρχει ένα πραγματικό πρόβλημα ο κίνδυνος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας όταν ο Trump και ο Macron λένε τα ίδια πράγματα για το Άρθρο 5, ιδιαίτερα σε μια στιγμή όταν δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή συγκατάθεση ή δυνατότητες, για ένα υποκατάστατο του ΝΑΤΟ”.

Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, όλοι οι Γάλλοι πρόεδροι έχουν μια ομιλία-ορόσημο για το όραμα τους για τη γαλλική πυρηνική αποτροπή. Ο Francois Hollande έδωσε τη δική του το 2015, δηλώνοντας ότι η ίδια η ύπαρξη της γαλλικής πυρηνικής αποτροπής είναι μια ισχυρή και ουσιαστική συμβολή στην Ευρώπη. Το βασικό ερώτημα τώρα αφορά εάν ο Macron ειναι έτοιμος να πάει ένα βήμα πιο κάτω: εάν η αμερικανική εγγύηση πυρηνικής ασφάλειας για την Ευρώπη αποδειχθεί αναξιόπιστη, θα είναι πρόθυμη η Γαλλία να την αντικαταστήσει; Σε μια έρευνα του ECFR για τις ευρωπαϊκές συμπεριφορές απέναντι στην πυρηνική αποτροπή που διεξήχθη το περασμένο έτος, οι κάτοικοι της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης εξέφρασαν μια σαφή έλλειψη εμπιστοσύνης στην γαλλική πυρηνική αποτροπή. Ως εκ τούτου, εάν επρόκειτο να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως πάροχος πυρηνικής αποτροπής για την ΕΕ, η Γαλλία θα είχε ένα τεράστιο έργο κατά μήκος της Ευρώπης, να κερδίσει την εμπιστοσύνη των εταίρων της.

Το thread που ξετυλίγεται με τη συνέντευξη στον Economist -και μέσω των περισσότερων ομιλιών και διακηρύξεων του Macron- είναι η ευρωπαϊκή στρατηγική κυριαρχία. Φοβάται ότι η Ευρώπη θα περιθωριοποιηθεί σε έναν κόσμο στον οποίο αυξάνονται οι αυταρχικές δυνάμεις, το δίπολο ΗΠΑ-Κίνα φαίνεται έτοιμο να κυριαρχήσει, και η νομιμότητα του πολυμερούς συστήματος όλο και περισσότερο αμφισβητείται. Πιστεύει ότι η Ευρώπη μπορεί να διατηρήσει την εξουσία της μόνο με την ενίσχυση της κυριαρχίας της στην άμυνα και στην τεχνολογία, καταπολεμώντας τον λαϊκισμό με τη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Όλα αυτά απαιτούν την μεταρρύθμιση της ΕΕ εκ των έσω.

Ότι ο Macron ξεκίνησε μια συζήτηση για αυτά τα ζητήματα, είναι μια επιτυχία από μόνο του. Αλλά η μέθοδος του Macron θα χρειαστεί να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στους βασικούς εταίρους της Γαλλίας σε Ευρώπη και ΝΑΤΟ εάν θέλει να πετύχει τους στόχους του. Αυτό είναι αλήθεια ιδιαίτερα δεδομένου του φόβου του ότι βιώνουμε το τέλος μιας παγκόσμιας τάξης -τη δυτική ηγεμονία που ακολούθησε μετά από την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Εάν θέλουμε να βοηθήσουμε να οικοδομηθεί μια νέα παγκόσμια τάξη στην οποία θα ξεχωρίζει ως μια γεωπολιτική δύναμη, η Ευρώπη χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερη βοήθεια.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση