Φίλοι της ελευθερίας, όχι της αντικοινωνικής ανευθυνότητας

«Δεν σκοτώνουν τα όπλα, αλλά οι άνθρωποι» και άλλες ιστορίες

Το πιο ενοχλητικό με τις ιδεολογίες είναι ότι για πολλούς ιδεολόγους λειτουργούν όπως οι θρησκείες για τους πιστούς: τους παρέχουν έτοιμες απαντήσεις για όλα τα προβλήματα και έτσι τους απαλλάσουν από την επίπονη διαδικασία του να προσπαθούν να σκεφτούν μια απάντηση για κάθε πρόβλημα ή την εξαιρετικά οδυνηρή διαπίστωση πως υπάρχουν προβλήματα τα οποία απλώς δεν λύνονται. Η ιδεολογία προσφέρει έτοιμες λύσεις για την οικονομία, την απασχόληση, την καταπολέμηση του εγκλήματος και ό,τι άλλο αφορά την κοινωνία, ανεξαρτήτως κοινωνίας. Φυσικά οι λύσεις αυτές είναι συνήθως εντελώς ανεφάρμοστες ή απολύτως καταστροφικές, με τον ίδιο τρόπο που θα ήταν ανεφάρμοστο ή καταστροφικό για μια ποδοσφαιρική ομάδα το να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο σύστημα ανάπτυξης ή ένα πρόγραμμα προπόνησης ασχέτως του δυναμικού, της κατάστασης και των επιδιώξεων της. Με λίγα λόγια, πολύ συχνά οι ιδεολογίες λειτουργούν σαν ένα φάρμακο που συνταγογραφείται σε ασθενή ανεξαρτήτως της ηλικίας ή της κατάστασης του.

Μέχρι τώρα οι περισσότερο επιρρεπείς στο να παραδίδονται στην ξεκούραστη αγκαλιά της ιδεολογίας ήταν οι συμπολίτες που περιγράφουν τον εαυτό τους ως αριστερό. Εδώ και καιρό δεν είναι μόνοι καθώς πια υπάρχουν αρκετοί συμπολίτες που περιγράφουν τον εαυτό τους ως φιλελεύθερο κι έχουν κι αυτοί ανακαλύψει το πόσο βολικό είναι να αντικαθιστάς τη σκέψη με «εντολές» οι οποίες επειδή δεν είμαστε τίποτα θεούσοι τις λέμε αρχές. Οι συγκεριμένοι συμπολίτες πραγματικά ζωγράφισαν τις τελευταίες μέρες είτε με αφορμή τη σφαίρα που ένας κουμπουροφόρος κάρφωσε στο κεφαλάκι του 8χρονου κοριτσιού στη Θήβα είτε με αφορμή τον φόνο του κάμεραμαν που είχε την ατυχία να πρέπει να δουλεύει σε μια πόλη που, σύμφωνα με τον δήμαρχο της, έχει την εγκληματική ανευθυνότητα στο dna της.


Το τι γράφτηκε υπέρ της ελευθερίας του κάθε συμπολίτη να οπλοφορεί και να ρουκετοπαίζει από κάποιους ιππότες του φιλελευθερισμού δεν είναι εύκολο να περιγραφεί, αλλά για να σας δώσω μια ιδέα να σας πω ότι τα περισσότερα ποστ τους θα έκαναν τον ημιπαράφρονα πορτοκαλί που ηγείται των ΗΠΑ να δακρύσει από συγκίνηση. Κυρίως εκείνα που χρησιμοποιούσαν την λογικοφανή μπούρδα «δεν σκοτώνουν τα όπλα, αλλά οι άνθρωποι» η οποία γράφτηκε ως επιχείρημα υπέρ της ελευθερίας της οπλοφορίας ή την φιλελευθεροφανή μπούρδα «αν προστατεύονται οι άσχετοι, δεν πρέπει κανείς να μου απαγορεύσει να κάνω ό,τι θέλω στον εαυτό μου» η οποία γράφτηκε ως επιχείρημα εναντίον της απαγόρευσης πολεμοχαρών εθίμων.

Για αρχή να πούμε πως φυσικά και τα όπλα σκοτώνουν. Και σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα που επίσης σκοτώνουν ή τα μαχαίρια που επίσης σκοτώνουν ή τα τούβλα που αν τα φέρεις σε κεφάλι κι αυτά σκοτώνουν, τα όπλα έχουν κατασκευαστεί ειδικά για να σκοτώνουν και για κανέναν άλλο λόγο. Το αυτοκίνητο μπορεί να σκοτώσει αλλά φτιάχτηκε για να μεταφέρει, το μαχαίρι μπορεί να σκοτώσει αλλά (αυτό που δεν περιλαμβάνεται στα όπλα) φτιάχτηκε για να κόβουμε το φαγητό ή κανα σκοινί, το τούβλο μπορεί να σκοτώσει αλλά φτιάχτηκε για να χτίζει. Αντιθέτως, το όπλο μπορεί να σκοτώσει και δεν φτιάχτηκε για τίποτα άλλο πέρα από το να σκοτώσει. Γι αυτό και όποιος το κουβαλάει το κουβαλάει για να έχει τη δυνατότητα να σκοτώσει. Αν ο σκοπός ήταν απλώς να φοβίσει (όπως ισχυρίζονται πολλοί κουμπουροφόροι) θα ήταν ένα όπλο χωρίς σφαίρες, αλλά κανείς κουμπουροφόρος δεν έχει όπλο χωρίς να έχει και σφαίρες.

Αυτή η αποκλειστική χρήση του όπλου ως φονικού εργαλείου οδηγεί τις λιγότερο αυτοκαταστροφικές κοινωνίες στο να επιτρέπουν την κατοχή του σχεδόν αποκλειστικά στους ανθρώπους που τους έχει παραχωρηθεί το μονοπώλιο της βίας (και με κάποιες εξαιρέσεις τις οποίες μάλλον σιγά σιγά θα πρέπει να εξετάσουμε). Γιατί αναγνωρίζουμε μεν το αναπόφευκτο της βίας, αλλά θέλουμε (όσο γίνεται) να περιορίσουμε το τυχαίο της. Διαφορετικά, κι αν ακολουθήσουμε την μπουρδολογική του «τα όπλα δεν σκοτώνουν» θα πρέπει να δεχτούμε ότι ούτε τα τανκς σκοτώνουν και ότι ίσως να μπορούν κάποιοι συμπολίτες, με μια ειδική άδεια, να έχουν από ένα αρμα μάχης και μετά να δεχτούμε ότι ούτε τα αντιαρματικά σκοτώνουν κ.ο.κ. μέχρι να φτάσουμε σε πυρηνικές κεφαλές.

Τα πράγματα γίνονται κάπως πιο σύνθετα όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη φράση σύμφωνα με την οποία ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει στον εαυτό του κλπ κλπ. Ομολογώ ότι ακούγεται λογική και κάποιες φορές μπορεί να γίνει και αποδεκτή. Αν όμως την αντιμετωπίσουμε ως γενικό κανόνα που ισχύει παντού και πάντα, τότε μετατρέπεται σε μια φράση εντελώς αντικοινωνική. Κι αυτό γιατί απόλυτα ελεύθερος να κάνει κανείς ό,τι θέλει και όποτε θέλει και οπως θέλει στο εαυτό του είναι μόνο κάποιος που ζει μακριά από την κοινωνία. Αυτό που κάνουμε στον εαυτό μας εμείς οι υπόλοιποι, δυστυχώς, σχεδόν πάντα έχει κοινωνικό αντίκτυπο. Αν ας πούμε κάποιος τραυματιστεί σοβαρά παίζοντας με ρουκέτες δεν κάνει κακό μόνο στο εαυτό του. Αν είναι πατέρας μπορεί να κάνει κακό στα παιδιά του που εξαρτώνται από αυτόν, μπορεί να κάνει κακό στον συνάνθρωπο από τον οποίο μπορεί να στερήσει το κρεβάτι της μονάδας εντατικής θεραπείας κ.ο.κ.

Με αυτό που γράφω δεν θέλω να πω πως πρέπει κάθε επικίνδυνη δραστηριότητα να απαγορεύεται. Αν ήταν έτσι θα έπρεπε όχι απλώς να μη βγαίναμε από το σπίτι αλλά να ήμασταν και δεμένοι 24 ώρες το 24ωρο. Δεν προσπαθώ να βάλω απέναντι σε μια δογματική ανοησία μια άλλη δογματική ανοησία. Στο κάτω κάτω οι κοινωνίες είναι μια συνεχής διαπραγμάτευση που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ατομική επιθυμία και το συνολικό καλό. Αυτό που προσπαθώ να εξηγήσω είναι ότι θα πρέπει να είναι άλλο πράγμα η αγάπη για την ελευθερία και άλλο η παιδιάστικη ανευθυνότητα με ιδεολογικό μανδύα. Αυτό που θέλω να πω είναι πως πρέπει να πάψουμε να χρησιμοποιούμε τις ιδεολογίες ως υποκατάστατα της σκέψης και να τις χρησιμοποιούμε ως αφορμή για σκέψη. Για όσους ψάχνουν ευαγγέλια και μάνιουαλ ζωής ο πλανήτης έχει πολλές θρησκείες. Και μεταφυσικές και πολιτικές. Ας μην προσθέσουμε σε αυτές και τη θρησκεία του φιλελευθερισμού. Και μπράβο μας.

Μάνος Βουλαρίνος
AthensVoice


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση