Οι ΗΠΑ χάραξαν τις κόκκινες γραμμές με την Τουρκία

Του Γιάννη Κουτσομύτη

Στην Ουάσιγκτον εκτιμούν πως έχει έρθει η ώρα για να τεθούν στην Τουρκία κόκκινες γραμμές. Άλλωστε ο Ερντογάν δεν έχει τη δυνατότητα να κερδίσει στο blame game με τις ΗΠΑ για έναν πρόσθετο λόγο. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας έχουν καταρρεύσει από τα 70 και πλέον δισ. δολάρια σε λίγο πάνω από 20 δισ. και θεωρείται βέβαιο πως σύντομα θα χτυπήσει την πόρτα του ΔΝΤ. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

H στρατηγική απόφαση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το καλοκαίρι του 2016 να προχωρήσει σε μια ευρεία συνεργασία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τη Ρωσία πέρασε κάτω από τα ραντάρ της διεθνούς κοινότητας καθώς στο προσκήνιο τότε ήταν το δημοψήφισμα στη Βρετανία για το Brexit, με το σοκαριστικό του αποτέλεσμα και η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ με τη μάχη Τραμπ-Κλίντον. Ο Πρόεδρος Ομπάμα ήταν ήδη de facto ένας lame duck Πρόεδρος.

Ήταν η στιγμή που οι ηγέτες της Τουρκίας και της Ρωσίας αποφάσισαν ένα ευρύ πλέγμα συνεργασίας το οποίο περιλάμβανε την αγορά του προηγμένης τεχνολογίας ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400, την κατασκευή πυρηνικού σταθμού ενέργειας στο Άκουγιου και την ολοκλήρωση του αγωγού TurkStream.

Η αγορά των S-400 έγινε γνωστή το 2017 και οι αντιδράσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ ήταν στην αρχή χλιαρές, ίσως επειδή δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι επρόκειτο μόνο για μια τακτική κίνηση της Τουρκίας με σκοπό να εκμαιεύσει κάποιες παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ στο μέτωπο της Συρίας και την προμήθεια του αντιαεροπορικού συστήματος Patriot.

Όσο όμως περνούσε ο καιρός και φαινόταν ότι η προμήθεια των S-400 προχωρούσε κανονικά και δεν ήταν μια τουρκική.μπλόφα, ο εκνευρισμός στις ΗΠΑ κλιμακώθηκε και από τις απλές δηλώσεις δυσαρέσκειας προχώρησαν στις προειδοποιήσεις ότι θα υπάρξουν συνέπειες για την Τουρκία.


Η αρχή έγινε από το Κογκρέσο, όπου μετά και από πιέσεις του ελληνοαμερικανικού λόμπι γεννήθηκε η σκέψη για κυρώσεις με το μπλοκάρισμα της παράδοσης των μαχητικών F-35 στην Τουρκία. Στην αρχή η κυβέρνηση Τραμπ ήταν αρνητική σε μια τέτοια εξέλιξη, αλλά όσο περνούσε ο καιρός και η τουρκική κυβέρνηση έδειχνε εντελώς ανένδοτη για τους S-400, άρχισε να αλλάζει στάση και ο Λευκός Οίκος.

Τα πράγματα πήραν πολύ ουσιαστική μορφή τον Νοέμβριο όταν το Πεντάγωνο παρουσίασε στον Τραμπ και το Κονγκρέσο μια έκθεση που περιέγραφε με λεπτομέρειες τις δυσμενείς επιπτώσεις στα συστήματα ασφαλείας του ΝΑΤΟ από την εγκατάσταση των S-400 στην Τουρκία. Ο Τραμπ υπέγραψε προεδρικό διάταγμα με το οποίο πάγωνε την παράδοση των F-35 στην Τουρκία, ενώ πριν από μερικές εβδομάδες έγινε γνωστό ότι εξετάζεται ο αποκλεισμός της Τουρκίας από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35, κάτι που θα είναι πραγματικά τεράστιο πλήγμα και για την τουρκική αμυντική βιομηχανία αλλά κυρίως για την πολεμική της αεροπορία που έχει βασίσει το επιχειρησιακό της πρόγραμμα για τις επόμενες δεκαετίες στα F-35.

Τα τουρκικά επιχειρήματα όλο αυτό το διάστημα ήταν αδύναμα, καθώς επαναλάμβαναν μονότονα ότι τα S-400 δεν θα επηρεάσουν τη λειτουργία των αμυντικών συστημάτων του ΝΑΤΟ, και ότι έχει υπάρξει προηγούμενο με την Ελλάδα στην οποία έχει επιτραπεί να λειτουργεί το ρωσικό σύστημα S-300.

Η απάντηση ήρθε με πολύ εμφατικό τρόπο προχθές από τον Αμερικανό στρατηγό Γουόλτερς, ο οποίος σύντομα θα αναλάβει τη διοίκηση των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Ο Αμερικανός στρατηγός είπε σε επιτροπή του Κογκρέσου ότι οι S-400 και τα F-35 είναι "απολύτως ασύμβατα" και πως εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραλαβή των S-400 τότε θα πρέπει να μην της παραδοθούν τα F-35.

Η πλέον εμφατική όμως δήλωση ήρθε από τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μάικ Πενς, ο οποίος προειδοποίησε ευθέως την Τουρκία στη σύνοδο του ΝΑΤΟ πως κινδυνεύει ακόμη και η θέση της στο ΝΑΤΟ εάν δεν αλλάξει στάση. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή εξέλιξη που θέτει το θέμα της αντιπαράθεσης με την Τουρκία σε άλλη βάση. Η επιλογή από τον υπ' αριθμόν 2 της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας ενός τόσο επίσημου τρόπο για να προειδοποιηθεί η Τουρκία δείχνει ότι η υπομονή των ΗΠΑ με τα διπλά παιγνίδια της Τουρκίας έχει αρχίσει πλέον να εξαντλείται.

Η απειλή αποβολής της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ μπορεί να ακούγεται ακραία, αλλά όταν ένας σύμμαχος επιδεικνύει διαρκώς μια άκαμπτη συμπεριφορά και παίζει διπλά παιγνίδια με τη Ρωσία αλλά και με το Ιράν, τότε είναι απολύτως λογικό ότι έχει έρθει η ώρα για να τεθούν στην Τουρκία οι κόκκινες γραμμές.

Η θέση της Τουρκίας πλέον είναι πάρα πολύ δύσκολη, καθώς έχει ανοίξει μια άσκοπη κόντρα με τις ΗΠΑ, από την οποία δεν μπορεί να βγει χωρίς να τσαλακωθεί με μια στρατηγική υποχώρηση. Ο Ερντογάν δεν έχει τη δυνατότητα να κερδίσει αυτό το στρατηγικό παίγνιο και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι τους επόμενους μήνες είναι πολύ πιθανό να ζητήσει τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για να αντιμετωπίσει τη δραματική οικονομική και συναλλαγματική κρίση που αντιμετωπίζει η Τουρκία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε ενάμιση χρόνο τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας κατέρρευσαν από τα 70 και πλέον δισεκατομμύρια δολάρια σε λίγο πάνω από 20 δις στα τέλη Μαρτίου. Εάν τελικά η Τουρκία αναγκαστεί να καταφύγει στο ΔΝΤ, όπως προβλέπουν πολλοί παρατηρητές, τότε ο ρόλος των ΗΠΑ θα καταστεί καθοριστικός, καθώς διαθέτουν βέτο στο Ταμείο.

Ο Τούρκος πρόεδρος ίσως να θεώρησε το 2016 ότι πρέπει να παίξει το χαρτί της Ρωσίας και του Πούτιν για να διατηρηθεί στην εξουσία. Φαίνεται όμως ότι έπαιξε ένα παιχνίδι που δεν μπορούσε να κερδίσει και πολύ σύντομα θα κληθεί να πάρει πολύ οδυνηρές αποφάσεις.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση