Εργαλεία κυβερνήσεων γίνονται «όπλα» στα χέρια των χάκερ

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε πριν από δύο εβδομάδες στην «Κ» ο Κρίστοφερ Γουάιλι, ο άνθρωπος που αποκάλυψε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, υπήρχε μια φράση που επαναλάμβανε με πάθος: «Ο σύγχρονος πόλεμος εκτυλίσσεται στο Διαδίκτυο». Η αποκαλυπτική έρευνα των New York Times για τη σύγχρονη βιομηχανία των χάκερ και τον ρόλο της στην παγκόσμια διεθνή αρένα καθιστά τα λόγια του εξαιρετικά προφητικά. Το πολύμηνο ρεπορτάζ ανέδειξε σειρά από εταιρείες ψηφιακής κατασκοπείας, προερχόμενες από δομές κρατικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν εμπλακεί σε πληθώρα υποθέσεων από το Μεξικό μέχρι τη Σαουδική Αραβία.

Οι αποκαλύψεις για το μέγεθος της βιομηχανίας των χάκερ είναι πράγματι σοκαριστικές, ωστόσο αφορούν ένα μικρό κομμάτι της εξίσωσης του σύγχρονου πολέμου της πληροφορίας. Με την ψηφιακή μεταμόρφωση να έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που χαράσσεται η σύγχρονη πολιτική, οικονομία αλλά και επικοινωνία, εκατομμύρια γιγαντιαίες βάσεις δεδομένων συσσωρεύουν λεπτομερώς τις πληροφορίες των χρηστών – που συχνά καταλήγουν στα χέρια είτε παράνομων φορέων, όπως η Cambridge Analytica, είτε μυστικών υπηρεσιών.

Τρανό παράδειγμα αποτελεί η αμερικανική εταιρεία πληροφοριών Palantir, ιδιοκτησία του μέντορα του Μαρκ Ζούκερμπεργκ και σημαντικού δωρητή στην καμπάνια του Τραμπ, Πίτερ Τίελ. Η εταιρεία αναλύει ηλεκτρονικά μηνύματα, ιστορικά προγραμμάτων περιήγησης και τοποθεσίες εκατομμυρίων χρηστών και «χτίζει» εξαιρετικά λεπτομερή προγνωστικά μοντέλα εγκληματικής συμπεριφοράς, τα οποία μοιράζεται με κυβερνήσεις του κόσμου. «Η Palantir γνωρίζει τα πάντα για σένα», ανέφερε το Bloomberg σε ρεπορτάζ του πριν από ένα χρόνο, ωστόσο, παρά τις γκρίζες ζώνες ηθικής της διαχείρισης πληροφοριών από την εταιρεία, ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει ελάχιστη διαφάνεια στις πρακτικές της.


Ενα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολέμου της πληροφορίας είναι πως τα όπλα και τα εργαλεία ακολουθούν κυκλική πορεία, ξεκινώντας από τα χέρια των κυβερνήσεων με καλό σκοπό και καταλήγοντας στα χέρια των χάκερ, των κυβερνοτρομοκρατών και των πιο ανήθικων τμημάτων των καθεστώτων του πλανήτη. Τόσο η ισραηλινή NSO όσο και η DarkMatter από το Κατάρ, οι οποίες πρωταγωνιστούν στο ρεπορτάζ των Times, έχουν χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της διακίνησης παράνομων ουσιών, αλλά παράλληλα και για τη λογοκρισία και τη στοχευμένη επίθεση σε επικριτές δημοσιογράφους. Αντιστοίχως, το ανατρεπτικό πρόγραμμα «Tor», το οποίο ανέπτυξαν οι αμερικανικές αρχές στις απαρχές του 21ου αιώνα και επιτρέπει την ανώνυμη περιήγηση στο Διαδίκτυο, χρησιμοποιείται τόσο από τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και τον κόσμο των ακτιβιστών όσο και για το εμπόριο ουσιών, όπλων και παράνομων διαβατηρίων. Καθώς το ρυθμιστικό πλαίσιο γύρω από τη διαχείριση δεδομένων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, ο αντίκτυπος των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα χέρια στα οποία θα πέσουν.

Οι αποκαλύψεις των Times φωτίζουν επίσης τον ρόλο των μικρών κρατών στον ασύμμετρο πόλεμο του Διαδικτύου – καθώς το κόστος είναι συγκριτικά χαμηλότερο από την παραδοσιακή άμυνα, χώρες μεσαίου μεγέθους συμμετέχουν ενεργά στην ψηφιακή κατασκοπεία. Ταυτόχρονα, λόγω της διασυνδεσιμότητας της σύγχρονης κοινωνίας, άλλες μικρές χώρες δίχως την κατάλληλη κυβερνοασφάλεια προσφέρουν ευκαιρίες για περαιτέρω συλλογή πληροφοριών και παράνομες διαδικτυακές ενέργειες. Μεταξύ τους περιλαμβάνεται και η Ελλάδα. Στο φετινό Singularity Summit, η υπεύθυνη της υπηρεσίας Ασφάλειας Πληροφοριών της ολλανδικής εταιρείας KPN Τζάγια Μπαλού σόκαρε το κοινό όταν το ενημέρωσε πως με μια γρήγορη επίσκεψη στο ελληνικό dark web –το κομμάτι του κυβερνοχώρου που δεν ελέγχεται από ρυθμίσεις– μπορεί να συναντήσει κανείς ατέλειωτες λίστες με τα τηλέφωνα και τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις εκατομμυρίων Ελλήνων χρηστών του Διαδικτύου.

Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση