Κι όμως, αν ο ψηφοφόρος είναι Πολίτης μπορεί να κάνει τη διαφορά…

Γράφει ο Δημήτρης Κουτέρης 

Αν το τρίπτυχο της χειραγώγησής μας αποτελείται από την εικόνα, το συναίσθημα και την επαναλαμβανόμενη ψευδή είδηση (ή και ενίοτε την μισή αλήθεια), το αντίδοτο είναι ο ψηφοφόρος να κάνει κριτική-αυτοκριτική και να έχει αυτογνωσία. Εν όψει των πολλαπλών εκλογών αναμένεται να πολλαπλασιάζονται, αλλά και να εντείνονται πανταχόθεν οι απόπειρες χειραγώγησης των εκλογέων και σε πολλές περιπτώσεις και των ίδιων των υποψηφίων.

Είναι σύνηθες το φαινόμενο να χρησιμοποιούμε όρους, που ή δεν γνωρίζουμε σε βάθος, ή δεν αντιλαμβανόμαστε τις συνέπειές τους στην καθημερινή ζωή, στην πολιτική, στην επιστήμη, στην τέχνη, στον πολιτισμό εν γένει. Θα επιχειρήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τους όρους κριτική-αυτοκριτική-αυτογνωσία, τις θετικές συνέπειες τους στο πνευματικό-ηθικό-ψυχικό-επαγγελματικό-πολιτικό-πολιτισμικό πεδίο, καθώς και στα εμπόδια της ορθολογικής διαχείρισής τους.

Η κριτική, λοιπόν, είναι μια σύνθετη πνευματική λειτουργία και ικανότητα του ανθρώπου, η οποία εξετάζει σε βάθος την ουσία των πραγμάτων µε εναλλακτικούς τρόπους σκέψης. Δεν περιορίζεται στα φαινόμενα, αλλά ελέγχει, συγκρίνει πρόσωπα, πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις με στόχο να εκφέρει αντικειμενική άποψη για κάθε ατομική ή ομαδική ανθρώπινη δημιουργική έκφραση.


Αλήθεια πόσοι από εμάς λειτουργούμε με πραγματική κριτική προσέγγιση όταν αξιολογούμε πολιτικούς ή και πολιτικές; είναι προφανές ότι πολλάκις καλούμαστε να απαντήσουμε στο δίλημμα: θετική-εποικοδομητική κριτική ή αρνητική-κακοπροαίρετη κριτική; Με άλλα λόγια θα επιλέξουμε την επιδοκιμασία, επιβράβευση, ενθάρρυνση και τεκμηριωμένη διαπίστωση αρνητικών και γόνιμο εντοπισμό τους προς διόρθωση του κρινόμενου, ή θα προσχωρήσουμε κατά την άσκηση της κριτικής μας στην αποδοκιμασία, στον αρνητισμό, στον µηδενισμό, στην εμπάθεια και στη μισαλλοδοξία;

Σωρεία θετικών συνεπειών

Σωρεία θετικών συνεπειών θα γευτεί το άτομο, που θα αναπτύξει την κριτική του ικανότητα. Σε πνευματικό επίπεδο:

Η άσκηση της κριτικής, διατηρεί σε διαρκή εγρήγορση το άτομο συμβάλλοντας στην πνευματική εξέλιξη και πρόοδο του ανθρώπου.
Το άτομο οξύνει τον νου του, υποβάλλεται στη βάσανο ενός γόνιμου και δημιουργικού εσωτερικού διαλόγου σε πρώτη φάση, που θα τον ισχυροποιήσει τόσο, ώστε να διαλέγεται ισότιμα με το κάθε μορφής περιβάλλον του.
Μέσω της κριτικής το άτομο διαρκώς αμφισβητεί και αναζητεί την αλήθεια, το γνήσιο, το αυθεντικό, το αληθινό. ∆εν αποδέχεται τίποτε χωρίς να το σκεφτεί, αλλά πείθεται µόνο µε λογικά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Αναβαθμίζεται σε Πολίτης, δεδομένου ότι απομακρύνεται από προκαταλήψεις, δεισιδαιμονίες, δογματισμούς, ιδεοληψίες και εν τέλει αποκτά εσωτερική, αλλά και πνευματική ελευθερία.

Σε ψυχικό επίπεδο η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης (κάτι που λείπει από πολλούς Νεοέλληνες). Επίσης, στην απόκτηση συνείδησης, δηλαδή στην κτήση πραγματικής ατομικής και κοινωνικής ταυτότητας (ποιος είμαι, που πάω, που ανήκω ποια τα δικαιώματά μου, αλλά και οι υποχρεώσεις μου).

Στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο παρατηρούμε ότι άτομα που διαθέτουν ισχυρή κριτική ικανότητα είναι πραγματικά ενεργοί πολίτες, μόνιμοι θεματοφύλακες της δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών. Συμβάλλουν στον περιορισμό των κάθε είδους αυθαιρεσιών, δεδομένου ότι ασκούν (στο μέτρο των αντικειμενικών δυνατοτήτων) διαρκή έλεγχο στους πολιτικούς και στον τρόπο άσκησης της πολιτικής από αυτούς.

Αυτά τα άτομα αντιμετωπίζουν µε την δέουσα προσοχή και υπευθυνότητα κάθε είδους πληροφορία ελέγχοντας την πηγή προέλευσής της, επιβεβαιώνοντας ή όχι την αξιοπιστία της, αλλά και αξιολογώντας το κατά πόσον είναι σημαντική ή όχι. Έτσι αποσοβείται ο κίνδυνος της παραπληροφόρησης, δεν γίνονται παθητικοί δέκτες των καταστάσεων αλλά ενεργούν µε την δική τους βούληση. Δεν γίνονται έρμαιο των κατά Σαββόπουλο «πονηρών πολιτευτών», δεν άγονται και φέρονται από αλλότρια συμφέροντα.

Περί αυτοκριτικής και αυτογνωσίας

Η αυτοκριτική είναι εκείνη η πνευματική ικανότητα του ατόμου, που το βοηθά να ερευνά συνειδητά τον εαυτό του µε στόχο να ανακαλύψει όλες τις πνευματικές, ηθικές, ψυχικές και σωματικές δυνάμεις αλλά και αδυναμίες του, µε σκοπό να διαμορφώσει και ανάλογα να ρυθμίσει την συµπεριφορά του.

Η Αυτογνωσία αναφέρεται στην βαθιά γνώση και κατανόηση του εγώ (του εαυτού µας δηλαδή). Επιτυγχάνεται µέσω της εσωτερικής αναζήτησης των σωματικών, ψυχικών, συναισθηματικών, ηθικών και πνευματικών χαρακτηριστικών του ατόμου. Οδηγεί το άτομο στην ανακάλυψη των ορίων του, των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων, των κλίσεών, αλλά και αδυναμιών και μειονεκτημάτων του. Ως στόχους θέτει την, την κατάκτηση της αρετής (ηθικός και όχι μόνον στόχος) και την αλλαγή της συµπεριφοράς του ατόµου ακόμα την απαλλαγή του από κάθε είδους συµπλέγματα (κυρίως κοινωνικός-ψυχολογικός στόχος).

Είναι ορατό ότι Αυτογνωσία και Αυτοκριτική, είναι δύο αλληλένδετες έννοιες. Η αυτογνωσία, οδηγεί µέσω της αυτοκριτικής στην αυτοεπίγνωση και στον αυτοπροσδιορισμό του ατόµου σε σχέση µε τους άλλους, στον αυτοέλεγχο και την αυτοκυριαρχία, µε απώτερο σκοπό και στόχο την επίτευξη της εσωτερικής ελευθερίας του ατόµου, διαμορφώνοντας έτσι μια ουσιαστικά ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Η αυτοκριτική και η κατάκτηση της αυτογνωσίας, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες της συµπεριφοράς και των ενεργειών του ατόµου, του ενεργού Πολίτη, του ψηφοφόρου-εκλογέα, πολύ δε περισσότερο του υποψήφιου προς εκλογή.

Πως να τους αναγνωρίσεις

Άτομα που διακρίνονται για την αυτογνωσία και αυτοκριτική τους:
Γίνονται περισσότερο αντικειμενικοί, αποκτούν µια πιο σφαιρική εικόνα της πραγματικότητας.
Έχουν τη δυνατότητα να προλαβαίνουν λάθη, να εντοπίζουν αδυναμίες, αλλά και να διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα και κοσμοθεωρία, δίχως να χειραγωγούνται.
Αποκτούν αυτοκυριαρχία, αυτοπεποίθηση, αλλά και αυτοεκτίμηση.
Εκπαιδεύονται να αποδέχονται τα λάθη και τις αδυναμίες τους καθώς και την καλοπροαίρετη κριτική των άλλων.
Κοινωνικοποιούνται και εντάσσονται εποικοδομητικά σε κάθε είδους κοινωνική ομάδα αναπτύσσοντας υγιείς σχέσεις τους άλλους, αφού καλλιεργούν την ταπεινότητα, την υποχωρητικότητα και απωθούν τον εγωισμό και την αλαζονεία.
Απαλλάσσεται ευκολότερα από πάθη και αδυναµίες, και διατηρούνται σε µία συνεχή ηθική εγρήγορση ώστε να βελτιώνονται διαρκώς.
Προβάλλουν καθηµερινά ηθικές αξίες όπως η δικαιοσύνη, η µετριοπάθεια, η αλληλεγγύη, η υποµονή.

Εν κατακλείδι, ψηφίστε όποιο κόμμα, όποια δημοτική παράταξη, όποια παράταξη για την Περιφέρεια θέλετε. Προσοχή, όμως, πού θα βάλετε τον σταυρό προτίμησης. Αποφύγετε υποψηφίους που τους χαρακτηρίζει, η εγωπάθεια, η αλαζονεία, η έπαρση, ο εγωκεντρισµός, οι προκατειλημμένες απόψεις, οι δεισιδαιμονίες, οι προλήψεις, η έλλειψη ψυχικού σθένους, η απουσία παιδείας.

Μακριά από αυτούς που αρέσκονται στην κολακεία, στον υπερβολικό έπαινο αλλά και στην άδικη επίκριση, στην τακτική της μισής αλήθειας, στα fake news. Μακριά από αυτούς, που ουδέποτε αναγνώρισαν τα λάθη τους, που αρνούνται την αυτοκριτική, που ο βαθμός της υπευθυνότητάς του, αλλά και η επιθυμία τους για αυτοβελτίωση είναι στο ναδίρ.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση