Τα «δικαστήρια του λαού» στην Σοβιετική Ένωση και στο Γ’ Ράιχ

Του Θόδωρου Σκυλακάκη

Νόμος είναι το δίκιο του Πολάκη. «Θα κερδίσουμε (σ.σ. τις εκλογές) αν βάλουμε κάποιους φυλακή» είπε ο υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ απευθυνόμενος στους συντρόφους του της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ… Η ωραία ιδέα των δικαστηρίων του κόμματος, που «είναι ένα με το λαό»-δεν είναι όμως καινούρια. Την εφάρμοσαν στην πράξη πολλές δεκαετίες πριν τόσο οι Σοβιετικοί του Στάλιν όσο και το Γ’ Ράιχ του Χίτλερ. Αξίζει να θυμηθούμε σύντομα την ιστορία τους για να καταλάβουμε πως λειτουργεί το σύστημα αυτό των «δικαστηρίων του λαού».

Ξεκινάμε με τους Σοβιετικούς μια που προηγήθηκαν ιστορικά. Η ιδεολογία του κόμματος ήταν από την αρχή εχθρική προς την έννοια του νόμου, μια που στο ιδανικό κομμουνιστικό καθεστώς το κράτος και όλοι του οι θεσμοί θα ατροφούσαν σταδιακά μέχρι εξαφανίσεως. Στο ενδιάμεσο ο νόμος είχε μία μόνο χρησιμότητα. Να υπηρετεί την πολιτική του κόμματος. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνταν ενίοτε τα δικαστήρια, άλλοτε όμως αρκούσε απλώς η απόφαση της μυστικής αστυνομίας του καθεστώτος για να σε στείλει στο εκτελεστικό απόσπασμα ή την Σιβηρία.


Το καθεστώς κατήργησε τον θεσμό των ενόρκων, που υπήρχαν στην τσαρική Ρωσία και καθιέρωσε ένα Τριμελές δικαστήριο, το «δικαστήριο του λαού», με έναν «δικαστή του λαού», που συνήθως οριζόταν από την ιεραρχία του κόμματος και δύο προσεκτικά επιλεγμένους «εκπροσώπους του λαού». Οι υποθέσεις με πολιτική σημασία ειδικότερα υπάγονταν στο λεγόμενο «τηλεφωνικό νόμο». Δηλαδή οι αποφάσεις υπαγορεύονταν στους «δικαστές» τηλεφωνικά από τα γραφεία του κόμματος. Στην πρώτη φάση η καταδίωξη των εχθρών του καθεστώτος γινόταν κατά κανόνα εκτός του δικαστικού συστήματος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 30 όμως το σύστημα «εξελίχθηκε» και πλήθος νέα αδικήματα «αντεπαναστατικής συμπεριφοράς» προστέθηκαν στον ποινικό κώδικα, μεταξύ των οποίων και η δημιουργία ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Στη Γερμανία του τρίτου Ράιχ υπήρχε επίσης το «δικαστήριο του λαού». Συστήθηκε το 1934 με διαταγή του ίδιου του Αδόλφου Χίτλερ, λόγω της δυσαρέσκειας του για το αποτέλεσμα της δικής για το κάψιμο του Ράιχσταγκ, που αποτέλεσε και την αφορμή για την τελική κατάλυση της Γερμανικής δημοκρατίας. Δίκη που είχε οδηγήσει στην αθώωση όλων -πλην ενός- των κατηγορουμένων. Το «δικαστήριο» ασχολείτο με κάθε είδους πολιτικό αδίκημα, περιλαμβανομένης και της ηττοπάθειας εις βάρος του Ράιχ. Για λόγους «επιτάχυνσης της δικαιοσύνης» κατέληγε πολλές φορές σε απόφαση, συνήθως στην ποινή του θανάτου, σε λιγότερο από μια ώρα, χωρίς να ασχολείται με «περιττές διαδικασίες» όπως η παρουσίαση στοιχείων και επιχειρημάτων από την πλευρά των κατηγορουμένων και των διωκτικών αρχών. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου λειτουργούσε κατά κανόνα και ως εισαγγελέας απαγγέλλοντας τις κατηγορίες και εξέδιδε άμεσα και την απόφαση, με τον συνήγορο της υπεράσπισης να μένει συνήθως σιωπηλός σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.

Τεχνογνωσία λοιπόν υπάρχει λαμπρή για τα «δικαστήρια του λαού». Δεν γνωρίζουμε όμως αν το εκλεκτό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ την γνωρίζει στις λεπτομέρειές της. Οπότε το συγκεκριμένο άρθρο έχει και επιμορφωτικό χαρακτήρα…

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση