Στη μέγκενη του Τραμπ η Ευρώπη

Του Κώστα Ράπτη

Φαντάζει σαν αυτοσχεδιαστική φρενίτιδα, όμως όσο περνά ο καιρός αποκαλύπτεται ότι πρόκειται για επεξεργασμένη στρατηγική. Η αντίληψη του Ντόναλντ Τραμπ για τις νέες πλανητικές ισορροπίες περνά μέσα από τη ρευστοποίηση της υφιστάμενης διεθνούς αρχιτεκτονικής και έχει τρεις προτεραιότητες: την οικονομική αναμέτρηση με την Κίνα (ώστε να προληφθεί το τεχνολογικό της άλμα, που θα της δώσει και γεωπολιτικό πλεονέκτημα), τον προσεταιρισμό της Ρωσίας (σε μια κίνηση που θυμίζει Νίξον από την ανάποδη, προκειμένου να διαρραγεί η ρωσοκινεζική συμπόρευση) και την πειθάρχηση των Ευρωπαίων συμμάχων.

Ραντεβού στο Ελσίνκι

Η εβδομάδα που έρχεται θα σημαδευτεί από την έναρξη της προσπάθειας για την επίτευξη του δεύτερου στόχου, καθώς μετά από ενάμιση χρόνο κατά τον οποίο κατηγορείται ότι οφείλει την ίδια την εκλογή του σε ρωσική ανάμιξη, ο Τραμπ θα έχει επιτέλους την ευκαιρία μιας ουσιαστικής συζήτησης με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Ελσίνκι – έχοντας μάλιστα αναθέσει την προετοιμασία της συνάντησης στον επικεφαλής των ιεράκων της Ουάσινγκτον, ήτοι τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον. Η συριακή και η ουκρανική κρίση θα βρεθούν ψηλά στην ατζέντα – ακόμη περισσότερο δε, μετά τα εντυπωσιακά νέα ρωσικά όπλα, που παρουσίασε ο Πούτιν στο διάγγελμα της 1ης Μαρτίου, η πιθανή επανεκκίνηση διαδικασιών τύπου START για τον έλεγχο των εξοπλισμών.

Όμως η εβδομάδα που λήγει κατεξοχήν σημαδεύτηκε από της κινήσεις υλοποίησης του δεύτερου στόχου του Τραμπ, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν να θυμούνται το σαρωτικό πέρασμα του Αμερικανού προέδρου για καιρό.

Το ρήγμα ως "ευκαιρία"

Είναι ασφαλώς μια ιδιόμορφη αντίληψη περί φιλοξενίας, η οποία οδήγησε τον ένοικο του Λευκού Οίκου να ανοίξει την προετοιμαζόμενη επί καιρό επίσκεψή του στη Βρετανία, κυριότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην Ευρώπη, εξαπολύοντας βολές εναντίον της Τερέζα Μέι για την επιλογή του "μαλακού Brexit", την οποία η Βρετανίδα πρωθυπουργός επιχειρεί ακριβώς αυτές τις ημέρες να επιβάλλει εν μέσω ισχυρών εσωκομματικών αντιστάσεων.

Και αν οι σχετικές αναφορές του στη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Ατλαντικής Συνόδου, πριν από την αναχώρηση για τη Βρετανία, ήσαν ακόμη σιβυλλικές, η δημοσίευση χθες της συνέντευξης του Τραμπ στην ταμπλόιντ βρετανική εφημερίδα "Sun" ασφαλώς έφερε την Ντάουνινγκ Στριτ στα πρόθυρα της αποπληξίας. Ο Αμερικανός πρόεδρος όχι μόνο αναρωτήθηκε αν ό,τι δρομολογείται με το μαλακό Brexit είναι όντως αυτό που ψήφισε ο βρετανικός λαός στο δημοψήφισμα του 2016, αλλά και πρόσθεσε ρητά ότι η Μέι πράττει το αντίθετο από τις συμβουλές που της έδωσε, επεσήμανε ότι διαπραγματεύσεις που τραβούν σε μάκρος ποτέ δεν έχουν καλό αποτέλεσμα και κυρίως έκοψε τις ελπίδες των Βρετανών για μια ειδική εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ την επόμενη μέρα, εφόσον η διαπραγμάτευση θα πρέπει πλέον να αφορά τον προτεινόμενο ενιαίο τελωνειακό χώρο Βρετανίας-Ε.Ε. Και για να τα κάνει λίγο χειρότερα: ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε ότι ο Μπόρις Τζόνσον, που μόλις παραιτήθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών διαμαρτυρόμενος για το σχέδιο "μαλακού Brexit" της Μέι, θα μπορούσε να γίνει "ένας πολύ καλός πρωθυπουργός"...

Προφανώς, το ρήγμα που προκαλεί στην Ευρώπη το Brexit είναι για τον Τραμπ μια ευκαιρία που δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητη...

Αναστάτωση στο ΝΑΤΟ

Μερικοί αρθρογράφοι καταφεύγουν σε ψυχαναλυτικά εργαλεία, διατυπώνοντας ερωτήματα για την εμφανή δυσκολία του Τραμπ να συνεργασθεί με γυναίκες ηγέτες που διέπονται από επιλεκτικότητα και δασκαλίστικη στάση. Έχουν ασφαλώς κατά νου ότι περισσότερο και από τη Μέι είναι η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ που μοιάζει να προκαλεί τη μήνιν του ενοίκου του Λευκού Οίκου.

Από αυτή την άποψη η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ την εβδομάδα αυτή υπήρξε για το γερμανικό κύρος σχεδόν καταστροφική: ο Τραμπ εγκαινίασε τις εργασίες κατηγορώντας σε ζωντανή σύνδεση τη χώρα της Μέρκελ ότι είναι "όμηρος" της Ρωσίας από την οποία υποτίθεται ότι πρέπει να την προστατεύσουν οι ΗΠΑ, την ίδια ώρα που η Γερμανία καταβάλλει δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων για να προμηθεύεται φυσικό αέριο.

Απειλές αποχώρησης

Ο Τραμπ επανέλαβε, εννοείται, τις κατηγορίες και στο Twitter, ζητώντας την άμεση αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των συμμάχων στο 2% του ΑΕΠ τους, υπενθυμίζοντας ότι μόνο 5 από τα 29 μέλη της Συμμαχίας συμμορφώνονται με αυτή τη δέσμευσή τους και βεβαίως παραπονούμενος ότι η "ανταμοιβή" των ΗΠΑ για τα βάρη ασφαλείας που επωμίζεται χάριν της Ευρώπης είναι οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που αντιμετωπίζει.

Το δε πρωί της δεύτερης ημέρας της Συνόδου, αντί της προγραμματισμένης συζήτησης για την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας, ο Τραμπ επανέφερε το θέμα των δαπανών απειλώντας ότι μπορεί να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ χωρίς καν την έγκριση του Κογκρέσου, Κατόπιν έδωσε συνέντευξη Τύπου στην οποία εξήρε τη συνοχή της Συμμαχίας και εξέφρασε την ικανοποίησή του που οι παριστάμενοι συμφώνησαν σε αύξηση της συμβολής τους. Μέρκελ και Μέι προτίμησαν να μη δώσουν συνεντεύξεις Τύπου, ενώ απέμεινε ο Γάλλος πρόεδρος να διαψεύδει τα περί συμφωνίας αύξησης των δαπανών.

Γιατί μπαίνει στο στόχαστρο ειδικά η Γερμανία

Η "εμμονή" του Τραμπ ειδικά με τη Γερμανία μπορεί να μεταφραστεί σε απλά νούμερα: το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα έναντι της Αμερικής ανέρχεται σε 65 δισ. δολάρια. Οι δε γερμανικές στρατιωτικές δαπάνες πρόκειται στην πραγματικότητα, αντί να αυξηθούν σταδιακά κατά τις δεσμεύσεις, να πέσουν προοπτικά (λόγω και της σχετικής επιμονής των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών) κάτω από το 1,2% του ΑΕΠ.

Η γερμανική ελίτ μοιάζει να μην έχει ακόμη συνειδητοποιήσει ότι ο Τραμπ σκοπεύει να χρησιμοποιήσει όλη του την "εργαλειοθήκη" των πιέσεων έναντι της Γερμανίας. Ήδη ανακινεί θέμα απόσυρσης των 35.000 Αμερικανών στρατιωτών από τη Γερμανία (κίνηση με την οποία εμφανίζεται να συμφωνεί και το 60% των Γερμανών πολιτών), ενώ τα επόμενα βήματα που έχει προαναγγείλει είναι η επιβολή κυρώσεων στην κοινοπραξία του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου NordStream2 και η επιβολή δασμών στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, που αποτελεί την "καρδιά" της ευρωπαϊκής μεταποίησης.

Η Άνγκελα Μέρκελ, που στην αποχαιρετιστήρια περιοδεία Ομπάμα εμφανίστηκε να παραλαμβάνει το "δαχτυλίδι" της ηγεσίας της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων, θα χρειαστεί να εμβαθύνει περισσότερο στις πρόσφατες δηλώσεις της ότι "δεν μπορούμε να στηριζόμαστε σε άλλους, όπως πριν".

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση