Παγίδα στην Ελβετία: Αυτές είναι οι τουρκικές απαιτήσεις που κατατέθηκαν στο Μοντ Πελεράν 3

Του Κώστα Βενιζέλου

Ενδιάμεση συμφωνία ή η κατάληξη σε ένα περίγραμμα λύσης, το οποίο θα τύχει επεξεργασίας στη συνέχεια από τους εμπλεκόμενους στο Κυπριακό θα επιδιώξει να πετύχει ο απεσταλμένος του ΟΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Άιντε, στην Πενταμερή Διάσκεψη, που αρχίζει στις 28 Ιουνίου στην Ελβετία.

Αυτό, φαίνεται, είναι το μέγιστο το οποίο μπορεί να επιδιώξει ο κ. Άιντε, ο οποίος αναμένεται να παραιτηθεί σύντομα από τη θέση του για να εκλεγεί βουλευτής στη χώρα του, τη Νορβηγία, τον προσεχή Σεπτέμβριο. Οι βιαστικές κινήσεις από πλευράς του Ειδικού Συμβούλου του ΟΗΕ οδηγούν τη διαδικασία σε μια νέα πενταμερή με μειωμένες προσδοκίες και προοπτικές. Δεν είναι τυχαίο που ο οικοδεσπότης της Διάσκεψης, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δεν θα μεταβεί στο ελβετικό θέρετρο κατά την έναρξη της Πενταμερούς ενώ αναμένεται εκεί στις 30 Ιουνίου. Ούτε και ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούγκερ, που έσπευσε στην πρώτη Διάσκεψη θα παρευρεθεί( θα στείλει απεσταλμένο στις 30 Ιουνίου).

Τι σημαίνει μια ενδιάμεση συμφωνία ή «στρατηγική συμφωνία», όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος ο κ. Άιντε; Θα συμφωνηθεί ένα περίγραμμα λύσης και ένας οδικός χάρτης για την επεξεργασία του τελικού σχεδίου λύσης που θα τεθεί σε χωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα. Αυτό δεν αποκλείεται να γίνει σε νέα Διάσκεψη, στις αρχές Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη. Τούτο παραπέμπει σε χρονοδιάγραμμα που επιβάλλονται, όχι από τις ανάγκες τις διαπραγματεύσεις, αλλά από εξωγενείς παράγοντες, όπως οι εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία και η επιθυμία των δυτικών να βελτιώσουν την εικόνα της Τουρκίας.

Το έγγραφο που κατέθεσε ο κ. Άιντε προκαλεί ήδη αντιδράσεις ενώ είναι πρόδηλο το «βρετανικό πνεύμα» που διέπει τη δομή και το περιεχόμενο του( φέρει «αποτυπώματα» του Βρετανού διπλωμάτη Τζόναθαν Άλαν). Είναι σαφές τόσο από κινήσεις στο παρασκήνιο όσο και από το περιεχόμενο των επαφών του, ο κ. Άιντε σε συντονισμό με τους Βρετανούς θέλει μέσα από ένα οδικό χάρτη να ξεκαθαρίσει το τοπίο είτε με λύση είτε χωρίς. Προσπαθεί δε να πείσει διάφορους παίκτες ότι αυτή είναι «η τελευταία ευκαιρία».

Η Άγκυρα, όπως προκύπτει και από τις πρόσφατες συνομιλίες που είχε στην Αθήνα ο Τούρκος Πρωθυπουργός, Γιλντιρίμ δεν φαίνεται έτοιμη να προβεί σε κινήσεις, αν και πληροφορίες κάνουν λόγο για ελιγμό εντυπωσιασμού που προετοιμάζει η τουρκική πλευρά. Ελιγμός που θα αφορά εξαγγελία για μείωση των στρατευμάτων κατοχής σε επίπεδα ΤΟΥΡΔΥΚ( 650) μετά από συμφωνία και στη βάση συμφωνημένου χρονοδιαγράμματος. Σημειώνεται συναφώς πως η Τουρκία σε όλες τις επαφές της για το Κυπριακό συνδέει τις όποιες κινήσεις της με κέρδη που επιδιώκει στο πεδίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέτει το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών, της βίζας και της αναβαθμισμένης τελωνειακής ένωσης. Για τους Τουρκοκύπριους κανένα αίτημα δεν θέτουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση τα όσα κατέθεσαν οι Τούρκοι στο Μοντ Πελεράν 3, τον περασμένο Ιανουάριο, οι θέσεις τους, που δεν έχουν διαφοροποιηθεί, καταγράφονται ως εξής:

Πρώτο, υποστήριξαν ότι χωρίς εγγυήσεις, οι Τουρκοκύπριοι θα απορρίψουν σε δημοψήφισμα το σχέδιο λύσης. Τούτο ειπώθηκε ενώπιον της τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας.

Δεύτερο, έκαναν λόγο για μερική αποχώρηση στρατευμάτων.

Τρίτο, η πλήρης αποχώρηση θα εξετασθεί σε χρόνο που θα καθοριστεί και θα απαιτεί τη συναίνεση όλων των πλευρών. Δεν αποδέχεται πρόνοια για αυτόματο τερματισμό της παρουσίας των στρατευμάτων. Ζητάει όπως μετά από ένα χρονικό διάστημα 10- 15 χρόνων, να γίνουν και πάλι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για αξιολόγηση της κατάστασης στην Κύπρο και εάν διαπιστωθεί πως λειτουργεί «η νέα κατάσταση πραγμάτων» τότε θα αποφασιστεί αν πρέπει να αποχωρήσουν ή όχι οι εγγυήτριες δυνάμεις.

Τέταρτο, υπέδειξαν πως δεν πρέπει να φοβούνται οι Ελληνοκύπριοι «αν τηρήσουν τα συμφωνηθέντα».

Πέμπτο, έκαναν αναφορά στο σχέδιο Ανάν και στον αριθμό των στρατευμάτων που θα παρέμεναν σε περίπτωση έγκριση του το 2004.

Έκτο, ισχυρίσθηκαν πως το 1974 η Τουρκία δεν χρησιμοποίησε το άγημα που υπήρχε στην Κύπρο, την ΤΟΥΡΔΥΚ ( αυτό δεν ισχύει) και θα πρέπει τούτο να το λάβουν υπόψη οι Ελληνοκύπριοι. Αυτή η τοποθέτηση παραπέμπει σε αυτό που ευρέως διαδίδεται εσχάτως ότι η Τουρκία θα εισηγηθεί στο τέλος των μεταβατικών περιόδων να παραμείνουν οι δυνάμεις του 1960. Δηλαδή, εσαεί παρουσία στρατευμάτων στο νησί.

Σημειώνεται συναφώς ότι τον περασμένο Μάρτιο, ο κ. Άιντε σε συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, αναφέρθηκε σε τουρκική

πρόταση για αποχώρηση του 90% των Τούρκων από την Κύπρο με την έναρξη της συμφωνίας και το υπόλοιπο 10% (σχεδόν 4000) να παραμείνει ανάλογα με την εφαρμογή της συμφωνίας και το εάν θα υφίστανται λόγοι παραμονής τους.

Η Τουρκία επιμένει να παραμείνει στην Κύπρο στρατός της, έστω και μικρού μεγέθους, ο οποίος θα είναι συγκεντρωμένος σε μια ( στρατιωτική) βάση.

Η νέα πενταμερής κρύβει παγίδες. Μια ενδιάμεση συμφωνία θα κλειδώσει τις συγκλίσεις χωρίς να υπάρχει τελική συμφωνία. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα παραμείνει μετέωρη μέχρι να ολοκληρωθεί η τεχνοκρατική εργασία ενώ οι πρόνοιες του περιγράμματος θα τυγχάνουν πολλαπλών ερμηνειών, όπως συμβαίνει στο Κυπριακό. Εάν δε γίνει και ο τουρκικός ελιγμός για μείωση στρατευμάτων η Λευκωσία θα βρεθεί υπό πίεση και εγκλωβισμένη.

ΤΑ ΕΛΕΓΕ Ο ΚΟΤΖΙΑΣ ΓΙΑ ΑΙΝΤΕ…

Έξω φρενών είναι η Αθήνα για το έγγραφο Άιντε. Η ελληνική κυβέρνηση, που διά του κ. Κοτζιά είχε επισήμως καταγγείλει το ρόλο του απεσταλμένου του ΟΗΕ, θα αποστείλει επιστολές με τις παρατηρήσεις πέραν του κ. Άιντε και στον Γ.Γ. αλλά και στις κυβερνήσεις των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας όπως και την Ε.Ε.

Το ελληνικό ΥΠΕΞ είναι έντονα δυσαρεστημένο και εκφράζει δυσφορία για το γεγονός ότι δεν έχουν περιληφθεί οι θέσεις του( οι τουρκικές θέσεις περιλαμβάνονται) ενώ διαφωνεί και με την περισπούδαστη ιδέα Άιντε για τη νέα συνθήκη εφαρμογής. Η Αθήνα θεωρεί πως ο κ. Άιντε, παρά τις προειδοποιήσεις, κωφεύει στις ελλαδικές θέσεις και αυτό φαίνεται από το έγγραφο.

Σημειώνεται πως η Αθήνα έχει καταθέσει έγγραφο με ολοκληρωμένη πρόταση για την Ασφάλεια. Υπενθυμίζεται πως όταν ο κ. Κοτζιάς κατάγγειλε τον κ. Άιντε στον Γ.Γ. του ΟΗΕ εδώ στη Λευκωσία αντέδρασαν «γιατί χαλούσε το πάρτι». Τα γεγονότα επιβεβαιώνουν τον Νίκο Κοτζιά.

Η Άγκυρα τα θέλει όλα για 4 ελευθερίες
Η μπάλα στις Βρυξέλλες λέγει η Λευκωσία
Στις συγκλίσεις καταγράφονται δικαιώματα Τούρκων πολιτών

Η τουρκική αξίωση να ισχύσουν για Τούρκους πολίτες στην Κύπρο οι τέσσερις ελευθερίες της Ε.Ε. είχε ικανοποιηθεί σε κάποιο βαθμό μέσα από σύγκλιση που καταγράφηκε κατά τις συνομιλίες 2008-2012. Ωστόσο, είναι προφανές πως η Τουρκία δεν ικανοποιείται από όσα φαίνεται να έχει εξασφαλίσει και ζητά περισσότερα.

Με βάση τη σύγκληση που έχει επιτευχθεί προκύπτουν τα εξής:

Πρώτο, η διασφάλιση των δικαιωμάτων αυτών –των τεσσάρων ελευθεριών- περιορίζεται από την αναλογία 4:1( Ελλαδιτών και Τούρκων), που αναιρέθηκε από τουρκικής πλευράς.

Δεύτερο, να είναι διμερής συμφωνία (Κύπρου- Τουρκίας).

Τρίτο, να ισχύει μόνο στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος. Με βάση τη σημερινή αξίωση, οι Τούρκοι ζητούν να ισχύσει τούτο σε όλη την επικράτεια του νησιού και να επεκταθεί και στην Ε.Ε.

Τέταρτο, υπάρχουν στις συμφωνημένες συγκλίσεις επί του θέματος αυτού ότι η εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών δεν θα γινόταν σε βάρος των Ελληνοκυπρίων και θα τύγχανε σεβασμού το κοινοτικό κεκτημένο.

Το γεγονός ότι οι Τούρκοι επιχείρησαν, μετά που εξασφάλισαν τα πιο πάνω, να επεκτείνουν τη σύγκλιση, προκάλεσε την αντίδραση της Λευκωσίας. Έχει υποδειχθεί προς την Ευρωπαϊκή Ένωση πως αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά το σύνολο των κρατών-μελών και ως εκ τούτου, θα πρέπει να διαπραγματευθεί η ίδια με την Τουρκία. Υπέδειξε, επίσης, πως εάν γίνει αποδεκτό σε διμερές επίπεδο η Κύπρος θα καταστεί δεύτερης κατηγορίας κράτος-μέλος. Το θέμα, ωστόσο, είναι πως πολλά από αυτά που ζήτησε η Τουρκία περιέχονται στη σύγκλιση.

Πηγή MIgnatiou


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση