H περιπέτεια της Ρωσίας στην Ευρασία και Μέση Ανατολή... μάλλον μόλις ξεκίνησε

Των Δημήτρη Τσαϊλά και Αλέξανδρου Δρίβα

Το τρομοκρατικό χτύπημα στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης, είναι όπως όλα τα υπόλοιπα που λαμβάνουν χώρα στην Ευρώπη. Η ισλαμική τρομοκρατία εδώ και 3 χρόνια, έχει αποκτήσει μια διασπορά (αναφορικά με χώρες) και μια συχνότητα που δεν μπορούν να συγκριθούν με τα όσα προ τριετίας γνωρίζαμε. Η ποικιλομορφία στους τρόπους τρομοκρατικής δράσης κρατά τις απειλές του ΙΚ στο επίπεδο των «μη επιλύσιμων προβλημάτων» στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας κάθε χώρας. Η Ρωσία όμως, είναι μια ειδική περίπτωση. Η τρομοκρατία όμως, δεν είναι μονοπώλιο του ΙΚ (τουλάχιστον για τη Ρωσία). Οι Τσετσένοι, αλλά και ακραία στοιχεία από την Ουκρανία που επιθυμούν την παύση της ρωσικής επιρροής, έχουν μπει ξανά στο στόχαστρο της Μόσχας. Οι δέκα νεκροί και οι δεκάδες τραυματίες που προκάλεσε το τρομοκρατικό χτύπημα στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης, συνιστούν την ανθρώπινη τραγωδία. Σε πολιτικό επίπεδο, η Ρωσία μόλις ξεκινά την περιπέτειά της στη Μέση Ανατολή και αναμένουμε από τη Μόσχα επιθετική απάντηση.

Το κόστος των συνεπειών για τη Ρωσία

Η Μέση Ανατολή είναι το νεκροταφείο των θεωριών των διεθνών σχέσεων. Ταυτόχρονα, είναι και το νεκροταφείο των προβλέψεων. Είναι μια περιοχή που η γεωστρατηγική της κρισιμότητα, είναι αντιστρόφως ανάλογη με την σταθερότητά της. Από την πρώτη μέρα του Οκτώβρη του 2015, η Ρωσία ανακοίνωση την έναρξη αεροπορικών βομβαρδισμών στη Συρία, κατόπιν αιτήματος του προέδρου Άσαντ. Mετά από μήνες, η Ρωσία ανακοίνωσε πως οι βασικοί στόχοι της είχαν επιτευχθεί (στρατηγικοί βομβαρδισμοί του ΙΚ και κατοχύρωσει των ρωσικών συμφερόντων στη Συρία) και πως η ενεργός της παρουσία, θα τελείωνε.

Ούτε το ίδιο το Κρεμλίνο πίστεψε ποτέ πως το μεσανατολικό του σαφάρι θα τελείωνε τόσο απλά. Άλλωστε, στον υπολογισμό του κόστους ευκαιρίας της Μόσχας προκειμένου να λάβει την απόφαση να υπερασπιστεί τα ρωσικά συμφέροντα εκτός του εδάφους της, ήταν η γνώση πως θα γίνει τρομοκρατικός στόχος του ΙΚ. Από χθες, το κόστος των συνεπειών της Ρωσίας (μετά και τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Τουρκία) ξεκινά. Μολονότι ο φόρος αίματος των θυμάτων της τρομοκρατίας ξεκίνησε να ρέει, υπάρχουν λόγοι υπαγορεύουν στη Ρωσία τη συνέχιση της περιφερειακής της πολιτικής και μάλιστα, ακόμη πιο επιθετικά.

Η διεθνής τρομοκρατία που ανοίγει δρόμο στη Μόσχα

Πριν η Ρωσία ξεκινήσει την επιχείρηση στη Συρία, έχει δείξει πως η περιοχή κάτω από το μαλακό της υπογάστριο, την αφορά άμεσα. Η Αίγυπτος του Αλ Σίσι, χρειαζόταν οπωσδήποτε ισχυρούς συμμάχους και η Ρωσία προσπάθησε να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με τη χώρα που ελέγχει τα Στενά του Σουέζ. Επιπρόσθετα, κρατά ισχυρούς δεσμούς με το Ιράν. Τα πάγια συμφέροντα της Μόσχας στη Συρία (πριν ακόμη ξεκινήσει η τραγωδία της Συρίας) συνδέονταν με τον σιιτικό άξονα. Η κρίση στην Ουκρανία αντιμετωπίστηκε αρκετά επιθετικά από τη Ρωσία και έτσι αποφάσισε να επεκτείνει την επιρροή της νότια της Μαύρης Θάλασσας και ανατολικά του Καυκάσου (σε αυτήν τη λογική προσπάθησε να αναβαθμίσει και τις σχέσεις της με την Τουρκία, πριν την κατάρριψη του Su-24 από τουρκικές δυνάμεις τον Νοέμβριο του 2015).

Με αυτόν τον τρόπο, η Μόσχα θα ανάγκαζε τη Δύση να μην προχωρήσει σε υπερβολικές αξιώσεις στην Ουκρανία και ταυτόχρονα, να γίνει η δύναμη- καταλύτης των σχέσεων της Δύσης με χώρες κλειδιά (κυρίως Ιράν-Δύσης). Προβλήματα όμως με την ασφάλειά της, η Μόσχα είχε και πριν επιχειρήσει στρατιωτικά στη Συρία. Ο Καύκασος αποτελεί μια επικίνδυνη περιοχή για το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και η τρομοκρατία που έχει πηγή την Τσετσενία και η πιθανή σύνδεση αυτής με το ΙΚ, καθιστά τη Ρωσία αναγκασμένη να ασχοληθεί ακόμη πιο ενεργά με τον Καύκασο αλλά και με την Ουκρανία (λόγω της ύπαρξης των Τατάρων). Στο Κρεμλίνο, γνωρίζουν επίσης οτι ακραία ισλαμικά στοιχεία έχουν εγκατασταθεί και στα Βαλκάνια τα οποία βρίσκονται και αυτά εντός της ακτίνας των ρωσικών συμφερόντων, ειδικά στα ζητήματα της ασφάλειας.

Οι ΗΠΑ, η Τουρκία και η ρωσική επιθυμία για γεωπολιτική ανασυγκρότηση ενός μεγάλου χώρου

Η αποτροπή των τρομοκρατικών χτυπημάτων εντός Ρωσίας, θα αντιμετωπιστεί με επιθετικότητα από το Κρεμλίνο. Η οικονομική κατάσταση της Ρωσίας, σε συνδυασμό με την πάγια βούληση της Ρωσίας για έξοδο στις θερμές θάλασσες / αποφυγή «πνιγμού» βόρεια από την Μαύρη Θάλασσα και το καθοριστικό momentum στη Συρία και τη διακύβευση των ρωσικών συμφερόντων, αναγκάζουν τη Μόσχα να γίνει επιθετικότερη.

Η Τουρκία συνεχίζει να είναι ένας σημαντικός άξονας της ρωσικής πολιτικής. Όπως παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό, οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις έχουν ακόμη κάποιες τριβές καθώς η Τουρκία δυσαρεστείται από τη ρωσική στήριξη προς τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία. Η τουρκική δυσαρέσκεια κατά πάσα πιθανότητα θα αυξηθεί καθώς η Ρωσία αναμένεται να στηρίξει ακόμη περισσότερο όποιες δυνάμεις βρίσκονται απέναντι στο ΙΚ. Ταυτόχρονα, το Κρεμλίνο θα επανεξετάσει το ζήτημα της Λιβύης και κατά πόσο η χώρα της Βόρειας Αφρικής θα γίνει άντρο του ΙΚ. Μια τέτοια περίπτωση, χρειάζεται την προώθηση από πλευράς της Ρωσίας, μιας μεσογειακής πολιτικής που περιλαμβάνει βέβαια και την Ελλάδα. Αίγυπτος, Ελλάδα, Ιταλία και Γαλλία αποτελούν χώρες κλειδιά για τη Ρωσία σε μια τέτοια περίπτωση.

Η πιο σημαντική όμως εξέλιξη που ευνοεί τη Ρωσία, είναι η εκλογή του Trump στις ΗΠΑ ο οποίος έχει δηλώσει πολλές φορές ότι αποτελεί πάγια θέση του η εξολόθρευση του ΙΚ. Ο Ρώσος πρόεδρος, αναμένεται ότι θα δοκιμάσει την μερική αλλαγή στάσης των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία στα όσα απορρέουν από το τρομοκρατικό χτύπημα στην Αγία Πετρούπολη. Εξυπακούεται πως οι ΗΠΑ δεν θέλουν να δουν μια Ρωσία να εξαπλώνεται από τη Μεσόγειο μέχρι και την Κεντρική Ασία, ωστόσο δεν μπορούν πλέον οι Αμερικανοί να υπολογίζουν χωρίς τα ρωσικά αιτήματα.

Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, παραμένει ένας από τους λίγους τομείς όπου ΗΠΑ και Ρωσία συνεργάζονται αγαστά εδώ και 20 περίπου χρόνια. Η Ρωσία θα προσπαθήσει να βρει τις συνδέσεις του ΙΚ με χώρες –εκτός από τις μεσανατολικές- που βρίσκονται τόσο στα Βαλκάνια και στον Καύκασο, όσο και στην Ουκρανία και στην Κεντρική Ασία. Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις θα επηρεαστούν σίγουρα από τις νέες ανάγκες της Ρωσίας στο κομμάτι της ασφάλειας. Μένει να δούμε κατά πόσον η αναμενόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας θα συγκλίνει με τις αμερικανικές επιδιώξεις και επίσης, αν αυτή η επιθετικότητα θα είναι επιταχυντής εξελίξεων στην Ευρασία και στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Πηγή Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση