Η εκλογή Trump προαναγγέλει περαιτέρω διχασμούς στην Ευρώπη

Tων Daniel Gros και Steven Blockmans

Η νίκη του Donald Trump έχει προκαλέσει σοκ σε όλη την Ευρώπη. Υπό την διακυβέρνηση του Trump, η αμερικανική εξωτερική και εγχώρια πολιτική μπορεί να αναμένεται ότι θα γίνει πιο ευμετάβλητη και λιγότερο προβλέψιμη. Εδώ και χρόνια, ο trump προβάλλει αρκετά σταθερά την άποψη ότι οι ΗΠΑ έχουν εκμεταλλευτεί τον παρασιτισμό των αποκαλούμενων "στρατηγικών” εταίρων. Με τον Trump, μπορεί να αναμένεται μια υποχώρηση των ΗΠΑ από τον κόσμο. Εγγυήσεις που έχουν υποστηρίξει την παγκόσμια μεταπολεμική τάξη εδώ και 70 χρόνια, εξανεμίζονται. Αυτό θα επηρεάσει την Ευρώπη, ιδίως στους τομείς του εμπορίου και της ασφάλειας και θα αμφισβητήσει μέχρι πρότινος κοινές αξίες.

Από οικονομικής πλευράς, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει περισσότερα από ό,τι οι ΗΠΑ, από την επίθεση που είναι πιθανό να εξαπολύσει η κυβέρνηση Trump στο παγκόσμιο σύστημα εμπορίου. Η Ευρώπη είναι περισσότερο εκτεθειμένη στο παγκόσμιο εμπόριο από ό,τι οι ΗΠΑ. ΟΙ ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να απειληθούν εάν οι αναδυόμενες αγορές περιερχόταν σε ύφεση εξαιτίας των υψηλών δασμών που επιβλήθηκαν μονομερώς από τις ΗΠΑ. Οι συνομιλίες για την ΤΤΙΡ θα μπορούσαν να συνεχίσουν σε τεχνικό επίπεδο, αλλά μια φιλόδοξη συμφωνία δεν είναι πλέον δυνατή. Μια στενή FTA θα ήταν πιο συμβατή με την προσέγγιση Trump και ίσως θα ήταν πιο εύκολο να επικυρωθεί από την ευρωπαϊκή πλευρά.

Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια στην Ευρώπη ωστόσο, το βασικό ερώτημα είναι εάν ο πρόεδρος Trump θα στηρίξει το ΝΑΤΟ ή θα ξεκινήσει ένα μεγάλο παζάρι με την Ρωσία για τις σφαίρες επιρροής στην Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά το πρώτο, αναμένεται να ανακοινώσει περικοπές στη συνεισφορά των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ (μειώνοντάς την από το 45% στο 37% του συνόλου) και να επιμείνει οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν τη δική τους. Είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυξημένες αμυντικές δαπάνες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και σε υψηλότερες φιλοδοξίες για ορισμένα κράτη-μέλη, με πρώτη και κύρια τη Γερμανία, να εργαστούν προς πιο μόνιμη δομημένη αμυντική συνεργασία για να αυξήσουν την στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, ως συμπλήρωμα στο ΝΑΤΟ.

Αναφορικά με την Ρωσία, οποιαδήποτε στρατηγική πρόταση είναι πιθανό να αποθρασύνει τον ρεβανσισμό του Putin προς τις γειτονικές χώρες, δηλαδή την Ουκρανία, την Γεωργία και τη Μολδαβία. Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής θα απαιτήσουν αποσαφηνίσεις από τον νέο πρόεδρο σχετικά με το τι σκέφτεται. Πολιτικοί όπως ο Viktor Orban της Ουγγαρίας θα χαιρετίσει την ανανεωμένη δέσμευση με την Ρωσία. Τέτοιες κινήσεις θα υπονομεύσουν την ήδη εύθραυστη συνοχή εντός της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας για την Ουκρανία.

Με τον ίδιο τρόπο που ο Trump παρουσίασε στους απογοητευμένους ψηφοφόρους των ΗΠΑ τον τρόπο με τον οποίο θα ταρακουνήσει το πολιτικό κατεστημένο στην Ουάσιγκτον, υποψήφιοι κατά των μεταναστών, της ΕΕ και αυτοαποκαλούμενοι αντεπαναστάτες, προσφέρουν στους ψηφοφόρους στην ΕΕ την πιθανότητα να συνεχίσουν την πορεία τους προς μεγαλύτερο προστατευτισμό και την ανελευθερία. Μετά από την απρόσμενη νίκη των λαϊκιστών στην Ουγγαρία και την Πολωνία και το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα mainstream πολιτικά κόμματα στην Ευρώπη έχουν προετοιμαστεί για το αποτέλεσμα αρκετών εθνικών εκλογών και δημοψηφισμάτων, ιδιαίτερα εκεί που αυτά είναι πολύ προσωποποιημένα.

Η εκλογή του Trump θα ενθαρρύνει τα λαϊκιστικά κόμματα και τις τάσεις σε όλη την Ευρώπη, τα οποία τώρα θα πρέπει να ληφθούν πιο σοβαρά υπόψη ως δυνητικές κυβερνήσεις. Δεδομένων των ευρωσκεπτικιστικών τους τάσεων, αυτό θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη εκείνης της προόδου στην ενοποίηση που θα χρειαζόταν η ΕΕ σημειώσει, προκειμένου να αποδείξει ότι έχει σημασία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ ως εκ τούτου βρίσκεται σε δίλημμα: τα λαϊκιστικά κόμματα δεν θα επιτρέψουν να προχωρήσει αυτό, αλλά τα ίδια κόμματα θα θέλουν επίσης να επανεθνικοποιήσουν τις πολιτικές, εξαιτίας της ανικανότητας και ασχετοσύνης της ΕΕ.

Σε μια πιο θετική νότα, ενώ οι περισσότεροι Αμερικανοί πρόεδροι μετά από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έχουν αγωνιστεί για τοπικά ζητήματα, όλοι τους έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι η Ευρώπη κατέληξε να δαπανά περισσότερο χρόνο και ενέργεια από ό,τι εκτιμούσαν. Σε έναν ολοένα και πιο σύνθετο και δύσκολο κόσμο, η Ευρώπη παραμένει ένας κρίσιμος σύμμαχος για τις ΗΠΑ σε μια ευρεία σειρά θεμάτων. Και οι δύο είναι υπερδυνάμεις που ενδιαφέρονται για την τήρηση των υφιστάμενων θεσμών παγκόσμιας διακυβέρνησης και του διεθνούς δικαίου, ενώ παράλληλα επιδιώκουν να διατηρήσουν το στρατηγικό τους πλεονέκτημα έναντι του υπόλοιπου κόσμου, με την ενίσχυση του διατλαντικού εμπορίου και της ασφάλειας. Μπορεί κάλλιστα να επικρατήσει η πιο cool πλευρά του προέδρου trump. Το καλύτερο σενάριο για την Ευρώπη είναι ο Trump να περιβάλλεται από υψηλόβαθμα στελέχη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, που συνεχίζουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική λίγο-πολύ αμετάβλητη σε σχέση με το ΝΑΤΟ, την Ρωσία και τη Μέση Ανατολή.

Αλλά από τη στιγμή που ο trump δεν αναμένεται να αφιερώσει πολύ χώρο στην Ευρώπη, η ΕΕ θα πρέπει να κάνει περισσότερα μόνη της και θα χρειαστεί να ασχοληθεί πολύ πιο ενεργά με τους Αμερικανούς ομολόγους της κάθε φορά που χρειάζεται η αμερικανική επιρροή για να προστατεύσει τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και να πετύχει τους κοινούς στόχους

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ένας οργανισμός πάνω και πέρα από τα κράτη-μέλη, έχει κάποια επιρροή στην αμερικανική πολιτική και αποφάσεις, όπως αποδείχθηκε σε ζητήματα όπως η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η πολιτική για τον ανταγωνισμό και πιο πρόσφατα, η φορολογική πολιτική. Αλλά η Ευρώπη πραγματικά έχει επιρροή στις ΗΠΑ μόνο όταν δρουν μαζί τα θεσμικά όργανα και τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να μάθουν πώς θα το κάνουν αυτό χωρίς τους Βρετανούς, οι οποίοι μέχρι τώρα ενεργούσαν ως την φυσική γέφυρα. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι η ενότητα εντός της ΕΕ θα είναι πιο εύκολα διαθέσιμη, μετά από την απείθαρχη” έξοδο του Ηνωμένου βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τo φάντασμα του Brexit, σε συνδυασμό με την έλξη που ασκεί ο Trump στους λαϊκιστές ηγέτες της Ευρώπης, απειλεί περαιτέρω διαιρέσεις εντός της ΕΕ, και επομένως την αποδυνάμωση της συλλογικής τους στάσης.

Πηγή Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση