Από τη σπανακόπιτα στον ρεαλισμό: Η πραγματική εικόνα μετά την επίσκεψη Ομπάμα

Του Δημήτρη Γ. Απόκη

Για να είναι ρεαλιστική μια αποτίμηση της επίσκεψης του απερχόμενου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπαράκ Ομπάμα, στην Αθήνα, θα έπρεπε να περιμένει κανείς την μετάβαση του στο Βερολίνο και τη συνάντηση με την Καγκελάριο της Γερμανίας, Άγκελα Μέρκελ. Αυτό έγινε χθες.

Imagine All The People…

Ο κύριος Ομπάμα πραγματοποίησε μια πολύ επιτυχημένη επικοινωνιακά επίσκεψη στην Αθήνα, και μαγνητοσκόπησε ένα εκπληκτικό βίντεο στο Ιερό Βράχο και το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο διαφήμισε την Ελλάδα διεθνώς με θετικό πρόσημο.

Ταυτόχρονα, έδωσε στην κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό μια λεκτική, και τίποτα άλλο «στήριξη», για μια, κάποια στιγμή και υπό ασαφείς όρους, διευθέτηση του χρέους.

Η ομιλία του (μέσω teleprompter), στο Ίδρυμα Νιάρχος, από πλευράς ρητορικής ήταν πραγματικά ένα γεγονός πολύ εντυπωσιακό και γι αυτούς που ασχολούνται με χαρισματικούς ομιλητές, τη ρητορική και την επικοινωνία, μια περίπτωση δια διδασκαλία.

Την ίδια στιγμή, όντας χαρισματικός πολιτικός, έκανε ότι έπρεπε για να αγγίξει εμάς τους πεινασμένους, με βάση αυτά που ζούμε τα τελευταία χρόνια, Έλληνες. Σπανακόπιτα, ούζο, δημοκρατία, Ευριπίδης, κλπ. Ταυτόχρονα, μίλησε για το όνειρο ενός κόσμου στον οποίο η παγκοσμιοποίηση έχει πετύχει και όλοι ζούμε υπό τους ήχους του θρυλικού τραγουδιού του Τζόν Λένον, “Imagine All The People”.

Μετά πήγε στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και απογειώθηκε με κατεύθυνση το ρεαλισμό που ακούει στο όνομα Βερολίνο. Εκεί, όπως φάνηκε από την συνέντευξη τύπου, με την, όπως την αποκάλεσε ο ίδιος, διάδοχό του (στην ουτοπία) Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, και την πραγματική πολιτική δύναμη τον Υπουργό Οικονομικών, Βόλφανγκ Σόϊμπλε, πέρα από το ταξίδι down memory lane (στο όμορφο παρελθόν), τα περί χρέους, όχι μόνο λιτότητα και τα άλλα όμορφα, τα έφαγαν τα κομπλιμέντα και τα σοβαρά θέματα όπως η Ρωσία, το ΝΑΤΟ, και η Ευρώπη που τρίζει επικίνδυνα. Και πάνω από όλα, ο ελέφαντας που βρίσκεται προ των πυλών και ακούει στο όνομα, Ντόναλντ Τράμπ.

Πίσω στο Ρεαλισμό…

Πίσω στο ρεαλισμό λοιπόν. Πέρα από τη σπανακόπιτα, τους Αρχαίους Έλληνες, και το Imagine All The People, η επίσκεψη Ομπάμα, είχε και το σοβαρό της παρασκήνιο, το οποίο μόνο ρόδινο δεν είναι. Δεν είναι ρόδινο λόγω των επικίνδυνων εξελίξεων γύρω από το Κυπριακό και την Τουρκία.

Κατά τη διάρκεια τη συνέντευξης τύπου στο Μέγαρο Μαξίμου, ο απερχόμενος Αμερικανός Πρόεδρος, δέχθηκε μια ερώτηση για το εθνικό θέμα του Κυπριακού από τον έγκριτο συνάδελφο, Μιχάλη Ιγνατίου, και πήρε μια απάντηση γενικού περιεχομένου.

Ανταλλάσσοντας απόψεις με έμπειρους παρατηρητές στο θέμα του Κυπριακού, με πολύχρονη εμπειρία στην Ουάσιγκτον, μετά την επίσκεψη Ομπάμα, οι ανησυχίες μου για το τι γίνεται στο παρασκήνιο μεγάλωσαν.

Ο κύριος Ομπάμα, είναι βέβαιο ότι συζήτησε σοβαρά το Κυπριακό και επιθυμεί να δει μια λύση πριν από τις 20 Ιανουαρίου, 2017, οπότε και αποχωρεί από το Λευκό Οίκο.

Ας εξετάσουμε τα πράγματα προσεκτικά για να δούμε τι πραγματικά προωθεί η Ουάσιγκτον, η απερχόμενη κυβέρνηση Ομπάμα, και η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Καταρχήν είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχει μια βιασύνη προς λύση και αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό. Φαίνεται ότι στο παρασκήνιο έχουν συζητηθεί πολλά τα οποία δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, με αποτέλεσμα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Κύπρο να είναι στα κάγκελα. Στην Ελλάδα δυστυχώς, συλλήβδην το πολιτικό σκηνικό, αγρόν αγοράζει. Το πλαίσιο των συνομιλιών μυρίζει προβληματικό και όλα δείχνουν ότι βαδίζουμε σε κάτι πολύ χειρότερο από το σχέδιο Αννάν. Εκεί που για δεκαετίες μιλάμε για μια Ομοσπονδιακή λύση (σύμφωνα με τα Ψηφίσματα του ΟΗΕ), όλα δείχνουν προς μια λύση Συνομοσπονδίας, με τους κινδύνους και τις επιπλοκές που αυτό ενέχει.

Σε καμία περίπτωση μια λύση με άρωμα Συνομοσπονδίας δεν θα είναι δίκαιη για την ελληνοκυπριακή πλευρά και δεν θα είναι και εφικτό διότι θα προκαλέσει συνεχή προβλήματα. Έχει σκεφτεί κανείς ότι η Άγκυρα και ο Ερντογάν θα καθοδηγεί το τουρκοκυπριακό μέρος της συνομοσπονδίας, μπαίνοντας την ουσία από την πίσω πόρτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα να έχει αποκτήσει βέτο σε αποφάσεις των Βρυξελλών; Επίσης, είναι παραπάνω από βέβαιο ότι η Τουρκία θα επιμείνει σε ένα σύστημα εγγυήσεων στο οποίο θα συμμετέχει, και το κόστος της όποιας συμφωνίας θα το σηκώσει στο μεγαλύτερο μέρος του η Ελληνοκυπριακή πλευρά, υποθηκεύοντας και παραχωρώντας σε ξένα συμφέροντα, τα πιθανά κέρδη από τους υδρογονάνθρακες – φυσικό αέριο.

Είναι σαφές ότι η Τουρκία σε συνεργασία με την παραδοσιακά φιλοτουρκική γραφειοκρατία του Στέητ Ντιπάρτμεντ και την κυβέρνηση Ομπάμα, ακολουθεί μια συγκεκριμένη στρατηγική.

Η Στρατηγική της Άγκυρας…

Υποστηρίζει δημόσια τη διαδικασία του ΟΗΕ το συντομότερο δυνατόν, ζητώντας σε αντίθετη περίπτωση αναγνώριση του ψευδοκράτους, και απειλώντας με προσάρτηση των κατεχομένων εδαφών.

Πιέζει για προβλέψεις στη συμφωνία που θα ικανοποιούν τις τουρκικές επιδιώξεις, γνωρίζοντας ότι είναι δύσκολο για την Κυπριακή Δημοκρατίας να εγκαταλείψει τις συνομιλίες, και να βγει το κακό παιδί στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.

Πιέζει για μια συμφωνία που ακόμη και εάν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποδεχθεί και την παρουσιάσει στο Κυπριακό λαό ως επίπονη, αλλά το καλύτερο δυνατό ανάλογα με τις περιστάσεις, θα απορριφθεί, δίνοντας το δικαίωμα στην Άγκυρα να επικαλεστεί αδιαλλαξία της Κυπριακής Δημοκρατίας, ζητώντας να υπάρξει τιμωρία. Και όλοι γνωρίζουμε τι ευελπιστεί η Τουρκία να περιλαμβάνει αυτή η τιμωρία.
Ακόμα και στην περίπτωση που υπάρξει συμφωνία που θα περάσει στα δημοψηφίσματα, η Άγκυρα θα την εκμεταλλευτεί για να ρουφήξει εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσει το τουρκοκυπριακό κομμάτι, θα επιδιώξει κέρδη από το φυσικό αέριο για την τουρκοκυπριακή πλευρά, δημιουργώντας ένα κλίμα έντασης στο εσωτερικό της διακυβέρνησης με αποτέλεσμα να υπάρξει ένα βελούδινο διαζύγιο στα πλαίσια του μοντέλου της Τσεχοσλοβακίας. Πρόκειται για ιδέα που έχει ακουστεί συχνά πυκνά τόσο στην Ουάσιγκτον, όσο και από εγχώριους απολογητές. Το κέρδος για την Τουρκία σαφές. Παρουσία εντός της ΕΕ, χωρίς τους περιορισμούς του κράτους μέλους. Καθαρή Πέμπτη φάλαγγα εντός των Βρυξελλών.

Αυτό το τελευταίο, η δυσκίνητη και χωρίς καμία στρατηγική θεώρηση γραφειοκρατία των Βρυξελλών, δεν δύναται να το αντιληφθεί από την εποχή του σχεδίου Αννάν, προσπαθώντας ακόμη και σήμερα να βρει τρόπο, χρησιμοποιώντας τα γνωστά νομικά ευφυολογήματα της ΕΕ, για να χαρακτηρίσει την λύση του ΟΗΕ ως συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τη στιγμή που από την πρώτη στιγμή θα έπρεπε να έχει καλέσει τον ΟΗΕ, χωρίς περιστροφές, να προσαρμόσει τη διαπραγματευτική διαδικασία και το οποιοδήποτε σχέδιο λύσης, στα αυστηρά πλαίσια του ευρωπαϊκού κεκτημένου για να αποφευχθούν σοβαρά προβλήματα στο μέλλον.

Κάτι που επίσης διαφεύγει της προσοχής συνεχώς είναι ότι παρά το γεγονός ότι η Άγκυρα όταν αναφέρεται στο Κυπριακό, το χαρακτηρίζει διακοινοτικό πρόβλημα, ποτέ δεν έπαψε, στην ουσία, να το θεωρεί πρόβλημα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Οι μεγάλες δυνάμεις και τα συμφέροντα ενδιαφέρονται για τον έλεγχο της στρατηγικής Κύπρου, και παίζουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη το ένα έναντι του άλλου.

Δυστυχώς, έτσι όπως διαμορφώνεται το σκηνικό, και με το πλαίσιο που έχει διαμορφώσει η κυβέρνηση Ομπάμα, δεν φαίνεται στον ορίζοντα θετική εξέλιξη και εύκολος δρόμος. Παραδοσιακά από την εποχή του Προέδρου, Λίντον Τζόνσον, η Ουάσιγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι ποτέ δεν θα προωθήσει – υποστηρίξει μια λύση στην Κύπρο που θα αντιβαίνει τα συμφέροντα της Τουρκίας.

Το Ζοφερό Μέλλον…

Τα πράγματα διαγράφονται ακόμη πιο σκούρα, διότι όπως όλα δείχνουν η έλευση του Ντόναλντ Τράμπ, στο Λευκό Οίκο, μόνο κακό δεν θα κάνει στην Τουρκία. Το αντίθετο. Όπως όλα δείχνουν, ο Στρατηγός Φλήν, (άρθρο μου ΕΔΩ) δείχνει να έχει κλειδώσει ως Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του νέου Προέδρου των ΗΠΑ κι αυτό ενισχύει την επιρροή της Άγκυρας. Για μια ακόμη αφορά Ελλάδα και Κύπρος, απέτυχαν να δουλέψουν προκαταβολικά καλύπτοντας παν ενδεχόμενο, με αποτέλεσμα να βρίσκονται και πάλι εκτός γηπέδου, κάνοντας το μόνο πράγμα που ξέρουν καλά για δεκαετίες να γκρινιάζουν και να πυροβολούν την φιλοτουρκική Ουάσιγκτον και τους κακούς Ρεπουμπλικάνους.

Μακάρι να κάνω λάθος και η παραφωνία μου στον εκστασιασμό που επικρατεί γύρω από το “Imagine All The People” , πέρασμα του Μπαράκ Ομπάμα από την Αθήνα, να οφείλεται στον κυνικό – ρεαλιστικό τρόπο με τον οποίο η επαφή μου για παρά πολλά χρόνια με την γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η εκπαίδευση μου στην Ουάσιγκτον, με κάνει να βλέπω και να αναλύω τα πράγματα.

Μακάρι…

* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Διεθνολόγος Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University και Δημοσιογράφος
Πηγή MIgnatiou

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση