Σεισμογραφικά, εργαλείο διπλωματίας και το Barbaros

Η Τουρκία έπειτα από τις εξελίξεις στην οριοθέτηση της κυπριακής ΑΟΖ και τις προοπτικές νόμιμης εκμετάλλευσης Υ/Α, φρόντισε να προμηθευτεί σύγχρονο ερευνητικό σκάφος το οποίο απέκτησε τελικά το 2012. Με την αγορά του νορβηγικού Polarcus Samur που μετονόμασε σε Barbaros Hayrettin Paşa, αναβάθμισε τη δυνατότητα διεξαγωγής θαλάσσιων ερευνών για  Υ/Α. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός της εσπευσμένης αποστολής του γνωστού PIRI REIS στην κυπριακή ΑΟΖ, την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2011, παρ’ όλο που ήταν προγραμματισμένη η αντικατάσταση της μηχανής και της γεννήτριάς του. Τις ημέρες εκείνες είχε ξεκινήσει, μισό μήνα νωρίτερα από το προγραμματισμένο, η μεταφορά του πλωτού γεωτρύπανου Ηomer Ferrington της Noble από την Ισραηλίνη πλευρά, για την πρώτη δοκιμαστική γεώτρηση του κοιτάσματος Αφροδίτη στο κυπριακό οικόπεδο 12 στο οποίο αγκυροβόλησε στις 16.9.2011.

Οι πιέσεις Τ/Κ σε συνεργασία με την Άγκυρα απέτυχαν να εμποδίσουν την πορεία εκμετάλλευσης που είχε δρομολογηθεί με τις συμφωνίες οριοθέτησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν θεώρησαν επίσης αρκετό τις αναφορές της νόμιμης κυπριακής κυβέρνησης για όφελος και της Τ/Κ πλευράς από τα μελλοντικά έσοδα και οι επόμενες κινήσεις κλιμάκωσης ήταν η συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας του ψευδοκράτους με την Τουρκία στις 21.9 και η αδειοδότηση της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων (TPAO) από το ψευδοκράτος στις 22.9, για σεισμικές έρευνες σε οικόπεδα που χαράχτηκαν ακόμα και νότια της Κύπρου. Το πεπαλαιωμένο Piri Reis με παρωχημένο εξοπλισμό, εντελώς ακατάλληλο για αξιόλογες έρευνες σε τέτοια βάθη, στάλθηκε εσπευσμένα στην περιοχή στις 27.9, στα πλαίσια διπλωματικής κλιμάκωσης κι έντασης που ενισχύθηκε με τη διεξαγωγή αεροναυτικών ασκήσεων.

Αξιοσημείωτο είναι πως την περίοδο εκείνη ο Ερντογάν ήταν στη Νέα Υόρκη και η συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας υπογράφτηκε εκεί με τον ηγέτη της Τ/Κ πλευράς, Έρογλου. Ο τελευταίος συναντήθηκε στις 24.9 με τον ΓΓ των Η.Ε (Μπαν Κι Μουν) που με την ενημέρωση με την πορεία των συνομιλιών του κατέθεσε μια πρόταση εκτόνωσης της κρίσης τεσσάρων σημείων.

(1) Αμοιβαία παύση των δύο πλευρών σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ερευνών Υ/Α μέχρι να επιτευχθεί συνολική λύση του Κυπριακού.

(2) Αν αυτό δεν συμβεί, τότε θα πρέπει να δημιουργηθεί ad hoc επιτροπή μεταξύ των δύο πλευρών για τη διερεύνηση περιθωρίων συναίνεσης όσον αφορά σε συμφωνίες που έχουν υπογραφτεί τόσο μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όσο και με άλλα κράτη, αλλά κι όσον αφορά τις υφιστάμενες και μελλοντικές αδειοδοτήσεις ερευνών. Επιπλέον η επιτροπή αυτή θα διαπραγματευτεί και το ποσοστό κατανομής των Υ/Α για την κάθε πλευρά.

(3) Τα έσοδα της εκμετάλλευσης Υ/Α να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας στο Κυπριακό, ή ακόμα και για άλλους σκοπούς, αλλά σε καμία περίπτωση να μην χρησιμοποιηθούν τα κέρδη για εξοπλισμούς και όπλα.

(4) Η αποδοχή της πρότασης δεν θα επηρεάσει και δεν θα προδιαθέσει την νομική ή πολιτική στάση καμίας από τις δύο πλευρές όσον αφορά τις συνομιλίες. Η αντιπολίτευση σε Τουρκία και ψευδοκράτος σχολίασε αρνητικά τη συμφωνία οριοθέτησης κι αμφισβήτησαν την ουσιαστική αξία της, ο δε Ταλάτ κατήγγειλε μεταξύ άλλων, πως η συμφωνία αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τα δίκαια και τα συμφέροντά των Τ/Κ.

Προφανώς η συμφωνία οριοθέτησης του ψευδοκράτους είναι παράνομη καθώς η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» δεν αναγνωρίζεται από καμία αρχή και κράτος διεθνώς παρά μόνο από την Τουρκία που την ανακήρυξε, ενώ τα Η.Ε. αναγνωρίζουν ως επίσημη αρχή της Κύπρου την Κυπριακή Δημοκρατία που είναι από το 2004 μέλος της Ε.Ε.

Εξυπηρέτηση τουρκικών συμφερόντων
Η Άγκυρα, μέσω της δήθεν προστασίας των Τ/Κ συμφερόντων, εξυπηρετεί τις δικές της διεκδικήσεις οι οποίες είναι εις βάρος συνολικά της Κύπρου ως γεωγραφικής οντότητας της ανατολικής Μεσογείου που σημαίνει πως είναι σε βάρος τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και του ψευδοκράτους των Τ/Κ όπως είχε καταγγείλει και ο Ταλάτ. Εξετάζοντας την εικόνα της παράνομης οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και της παράνομης αδειοδότησης ερευνών στην TPAO  παρατηρείται πως η Τ/Κ πλευρά μέσω του Έρογλου δέχθηκε πλήρως τις τουρκικές θέσεις σχετικά με την απόδοση μειωμένου και μηδενικού εύρους των θαλασσίων ζωνών περιμετρικά του νησιωτικού κράτους, εις βάρος των συμφερόντων της Τ/Κ κοινότητας.

Συγκεκριμένα εκ μέρους των Τ/Κ, o Έρογλου αποδέχθηκε

(α) τη μειωμένη επήρεια των Β και ΒΔ κυπριακών ακτών έναντι των τουρκικών, με αποτέλεσμα η γραμμή οριοθέτησης (μπλε) να βρίσκεται εγγύτερα στην Κύπρο κι όχι στη μέση απόσταση (άσπρη)

(β) τη μηδενική επήρεια των ΒΑ κυπριακών ακτών που αφορά το 1/3 της συνολικής οριοθετικής γραμμής, καθώς στο τομέα αυτό τα σημεία οριοθέτησης συμπίπτουν ακριβώς με το υφιστάμενο όριο των κυπριακών χωρικών υδάτων εύρους 12νμ (πράσινο)

(γ) τη μηδενική επήρεια των δυτικών κυπριακών ακτών, καθώς το δυτικότερο σημείο οριοθέτησης βρίσκεται ακριβώς στο γεωγραφικό μήκος 32 16΄18” ικανοποιώντας τη τουρκική επίσημη θέση, «η οριοθέτηση της ΑΟΖ και της Υφαλοκρηπίδας πέραν των δυτικών τμημάτων του γεωγραφικού μήκους 32 16 18 θα πρέπει να διενεργηθεί με συμφωνία μεταξύ των σχετιζόμενων κρατών στην περιοχή με βάση την αρχή της ευθυδικίας» όπως αυτή διατυπώθηκε με ενημερωτική της δήλωση στα Η.Ε. το 2004 σχετικά με τις αντιρρήσεις που έφερε έναντι της συμφωνίας οριοθέτησης Κύπρου-Αιγύπτου. Η θέση αυτή ουσιαστικά θέλει τη δυτική πλευρά της Κύπρου να μην έχει κανένα δικαίωμα θαλάσσιων ζωνών κι ως εκ τούτου το αντίστοιχο δικαίωμα των τουρκικών ακτών να συνορεύει με των αιγυπτιακών στη βόρεια ζώνη των κυπριακών οικοπέδων 4, 5, 6 και 7,

(δ) τη μειωμένη επήρεια των Ν-ΝΑ κυπριακών ακτών έναντι των απέναντι μεσογειακών κρατών όπως προκύπτει τόσο από την παράνομη χάραξη οικοπέδων, όσο κι από την έκταση της παράνομης αναγγελίας ερευνών του Piri Reis. (κίτρινο)

Στη παράνομη συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας, όπως αυτή δημοσιεύθηκε στον Τ/Κ τύπο, αναφέρεται πως κατέληξε λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου για την επίτευξη δίκαιης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Το μόνο βέβαιο είναι πως ο Έρογλου προσπάθησε να διασφαλίσει τόσο τα συμφέροντα των Τ/Κ και διαπραγματεύτηκε τόσο σκληρά κι αποτελεσματικά για αυτά, όσο να μη διαφέρει τελικώς εκ του αποτελέσματος από το να μην ήταν καν παρών στη συμφωνία. Πέτυχε έτσι να διασφαλίσει απολύτως τα τουρκικά συμφέροντα και τις διεκδικήσεις έναντι και εις βάρος των Τ/Κ συμφερόντων, υπονομεύοντας και τα αντίστοιχα ολόκληρου του νησιού.

Στην εικόνα αποτυπώνεται το αποτέλεσμα που προκύπτει από την παράνομη οριοθέτηση του ψευδοκράτους και την αδειοδότηση για έρευνες στη TPAO. Σε συνάρτηση με την πρόταση αποκλιμάκωσης των τεσσάρων σημείων που κατατέθηκε στο Μπαν Κι Μουν το 2011, όσον αφορά τη συναίνεση της Τ/Κ πλευράς, όχι απλώς για τη συμμετοχή και κατανομή των εσόδων από την εκμετάλλευση Υ/Α, αλλά ως προς τις υπάρχουσες και μελλοντικές συμφωνίες με άλλα κράτη και τις άδειες ερευνών, προκύπτει πως ο στόχος ουσιαστικά είναι να αλλάξει ο χάρτης και τα υπάρχοντα δεδομένα, εις βάρος ολόκληρης της Κύπρου, εξυπηρετώντας την τουρκική διεκδίκηση στη Μεσόγειο.

Προφανώς στην πραγματικότητα δεν είναι απλό κι εύκολο, αν όχι αδύνατον, να αλλάξουν οι διακρατικές συμφωνίες που πέτυχε η Κυπριακή Δημοκρατία ως νόμιμη κι αναγνωρισμένη αρχή της Κύπρου, με Αίγυπτο και Ισραήλ. Παρομοίως, ούτε οι συμφωνίες αδειοδότησης ερευνών κι εκμετάλλευσης με τις σχετικές εταιρείες και κοινοπραξίες κι ας χαρίζει η Τ/Κ και η τουρκική πλευρά απλόχερα μεγάλες εκτάσεις στα άλλα κράτη, μέχρι του σημείου να περιλαμβάνει το μόνο εντοπισμένο και υπό ανάπτυξη κοίτασμα Αφροδίτη, σε Ισραηλινή έκταση. Οι παράλογες κι αστήρικτες νομικά μαξιμαλιστικές απαιτήσεις στοχεύουν μάλλον περισσότερο στη σκληρή διαπραγμάτευση για την όσο το δυνατόν ευνοϊκότερη λύση ως προς το βαθμό και την έκταση συμμετοχής στα έσοδα της εκμετάλλευσης Υ/Α, παρά στην ίδια την έκταση των θαλασσίων ζωνών που κατοχυρώνονται κατ’ αρχήν με τις σχετικές συμφωνίες οριοθέτησης κι από την πολυπλοκότητα τω νομικών ζητημάτων που εγείρει μια σκέψη αλλαγής αυτών όπως και των υφιστάμενων συμφωνιών έρευνας κι ανάπτυξης των οικοπέδων στις γραμμές οριοθέτησης.

Σημειώνεται πως, όπως είναι παγκόσμια πρακτική, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συνάψει  με  Αίγυπτο και Ισραήλ συμφωνίες που προβλέπουν συγκεκριμένου εύρους και ποσοστού συμμετοχής ζώνες, ενοποιημένης εκμετάλλευσης κοιτασμάτων εκατέρωθεν των οριοθετικών γραμμών. Έχει γραφτεί σχετικά πρόσφατα πως παρόμοια συμφωνία συζητιέται  και με το Λίβανο που δεν έχει κυρώσει ακόμα τη συμφωνία οριοθέτησης. Η υιοθέτηση αυτής της πρακτικής από τα κράτη προκύπτει από την απαίτηση ικανοποίησης της βασικής αρχής σχετικά με την «ενότητα κοιτάσματος» (unity of deposit) με την οποία μειώνεται δραστικά το κόστος εξόρυξης (οικονομίες κλίμακας), μεγιστοποιείται η αποδοτικότητα του κοιτάσματος και ο λόγος κόστος-ωφελείας των δικαιούχων, δηλαδή της εταιρείας εξόρυξης και των κρατών. Ως εκ τούτου οι γραμμές οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, ως προς την εκμετάλλευση Υ/Α, δεν αποτελούν ένα απόλυτο ανελαστικό όριο που η χάραξή τους κόβει τα κοιτάσματα εκείνα που εκτείνονται στις εκτάσεις που διαχωρίζει. Για την αποφυγή χρονοβόρων διακρατικών προστριβών, η διεθνής πρακτική των κρατών είναι, παράλληλα ή και στα πλαίσια συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, να προβλέπεται ρητώς το εύρος, η έκταση και το ποσοστό συμμετοχής των μερών, σχετικά με πιθανά κοιτάσματα που θα ανακαλυφθούν στη γραμμή οριοθέτησης.
Τέτοιου είδους συμφωνίες είναι μία από τις μορφές «συνεκμετάλλευσης» (Cross-border Unitization) όσον αφορά οριοθετημένες εκτάσεις. Με τον εντοπισμό κοιτασμάτων που εκτείνονται σε καθορισμένα όρια, προκύπτουν συμφωνίες ενοποιημένης εκμετάλλευσης (Unitization Agreement), όπως συμφώνησε η Κυπριακή Δημοκρατία με το Ισραήλ και τις εταιρείες εξόρυξης, σχετικά με την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη. Άλλη μορφή συνεκμετάλλευσης είναι εκείνη που αφορά τη σύναψη  συμφωνίας από κοινού εκμετάλλευσης κοιτασμάτων  (Joint Development Agreement) με την οποία τα κράτη καθορίζουν τα όρια μιας ζώνη ερευνών κι εκμετάλλευσης πιθανών κοιτασμάτων, σε αμφισβητούμενη, μη οριοθετημένη περιοχή, ως προσωρινή λύση.
Σε τέτοιες λύσεις καταφεύγουν κράτη που οι διαπραγματεύσεις οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών είναι άκαρπες και επιθυμούν να εκμεταλλευτούν πιθανούς πόρους χωρίς να θίγουν και να απεμπολούν τις διεκδικήσεις τους σχετικά με την έκταση και το εύρος των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, στις υπό εκμετάλλευση θαλάσσιες εκτάσεις. Τέτοια λύση ως προς την εκμετάλλευση του Αιγαίου προτάθηκε από την Άγκυρα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη που ορθά απορρίφθηκε.
Η ελληνική και κυπριακή διπλωματία έναντι της τουρκικής διεκδικητικότητας πρέπει να στοχεύουν αποκλειστικά και καταρχήν σε συμφωνία οριοθέτησης από την οποία θα προκύπτει η εκμετάλλευση Υ/Α κι όχι να καταλήξουν σε επιλύσεις συνεκμετάλλευσης σε ακαθόριστης εθνικής δικαιοδοσίας ζώνες που θα διαιωνίζουν τα προβλήματα.  Η σχετική προσέγγιση στη κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδεικνύει πως η τουρκική προτεραιότητα είναι διαφορετική κι ίσως αυτό να μην έχει αλλάξει ως σήμερα προκειμένου να καλύψει τις τεράστιες ενεργειακές ανάγκες της.

Δεδομένων των στοιχείων αυτών μπορεί κάποιος να καταλήξει σε διάφορες ερμηνείες όσον αφορά τις τουρκικές παράλογες απαιτήσεις όπως εκφράζονται δια μέσου του Τ/Κ ψευδοκράτους. Ο αντικειμενικός σκοπός της στα σοβαρά δεν μπορεί να είναι η πλήρης ανατροπή της παρούσας κατάστασης που συνεπάγεται την ακύρωση διακρατικών συμφωνιών οριοθέτησης, την αλλαγή ήδη οριοθετημένων εκτάσεων και των σχετικών συμφωνιών εκμετάλλευσης με τις πετρελαϊκές εταιρείες που δεν έχει προηγούμενο παγκοσμίως με όλα τα νομικά ζητήματα που ανακύπτουν. Πιθανότερο είναι να έχει στόχο την προσπάθεια να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό όφελος για την Τ/Κ πλευρά με τη επίτευξη συμφωνίας που θα προβλέπει υψηλό ποσοστό συμμετοχής στα έσοδα από την εκμετάλλευση Υ/Α.
Ως μία από τις πιθανές απαντήσεις σε αυτό θα μπορούσε να είναι η πρόταση για ένα ποσοστό που τους αναλογεί μονάχα όμως για την έκταση που οι ίδιοι αναγνώρισαν πως δικαιούνται. Σε αυτή δεν περιλαμβάνεται το κοίτασμα Αφροδίτη και η μισή σχεδόν κυπριακή ΑΟΖ. Ταυτόχρονα προκύπτει το ζήτημα της τουρκικής αμφισβήτησης του εύρους της Δ-ΒΔ κυπριακής έκτασης η οποία φτάνει έως το μέσο των δυτικών οικοπέδων που επίσης αφορά και τα συμφέροντα της Τ/Κ πλευράς. Δεδομένου ότι το ψευδοκράτος εκ των πραγμάτων έχει εκφράσει τη θέση του μέσω της παράνομης οριοθέτησης κι αδειοδότησης στην TPAO δεν μένει τίποτα άλλο για την Κυπριακή Δημοκρατία παρά να διαπραγματευτεί σκληρά για την ευνοϊκότερη λύση. Τέτοια δεν μπορεί να είναι εκείνη που αφήνει περιθώρια για σκέψεις μηδενικού δικαιώματος των δυτικών ακτών και της ανατολικής χερσονήσου του νησιού, ούτε μορφών συνεκμετάλλευσης σε μη οριοθετημένες εκτάσεις.

Βλέποντας την κυπριακή οικοπεδοποίηση στα δυτικά παρατηρεί κανείς τη δυνητική έκταση μέσης απόστασης βορείως των δυτικών οικοπέδων. Η τουρκική πάγια διεκδίκηση όπως αναφέρθηκε φτάνει ως το μέσο των δυτικών οικοπέδων 4 έως 7 η οποία αιτιολογείται με τον μαθηματικό υπολογισμό του λόγου των συναφών ακτών Τουρκίας, Κύπρου και Αιγύπτου. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του υπολογισμού αυτού από μια παρουσίαση του γνωστού για τις απειλές στις πετρελαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, Çağatay Erciyes (Υπ/ντη τμήματος Ναυσιπλοιας ΥΠΕΞ).

«Αναλογικότητα» αλά τούρκα και διεθνές δίκαιο
Η τουρκική πάγια θέση φαντάζει λογική και βάσιμη στα μάτια ενός απλού αναγνώστη, ειδικά αν είναι Τούρκος, όμως ακόμα και η στοιχειώδης γνώση του θέματος είναι αρκετή για να χαρακτηριστεί παράλογη κι αβάσιμη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμβατικό κι εθιμικό και με βάση τη πρακτική των σχετικών δικαστικών επιλύσεων. Εν συντομία κάποιες βασικές παρατηρήσεις που πρέπει κάποιος να έχει υπόψη.

1. Το συμβατικό διεθνές δίκαιο όπως εξελίχθηκε στην UNCLOS III δεν διαφέρει στην ουσία από το εθιμικό δίκαιο, συνεπώς δεν έχει ουσιαστική διαφορά για το αν η Τουρκία έχει υπογράψει την UNCLOS III. Τα όρια υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ συμπίπτουν πάντα στις αποστάσεις της Μεσογείου και η οριοθέτησή τους δεν διαφέρει.

2. Στο διεθνές δίκαιο (συμβατικό κι εθιμικό) δεν προβλέπεται καμία μέθοδος οριοθέτησης παρά μόνο η συμφωνία με σκοπό τη δίκαια λύση (ευθυδικία).

3. Μια γραμμή μέσης απόστασης σε περιπτώσεις αντικρινών ακτών που δεν έχουν γεωγραφικές ιδιομορφίες (ειδικές περιστάσεις) μπορεί να αποτελέσει όχι απλώς και μόνο ένα πρώτο στάδιο χάραξης της οριοθετικής γραμμής, αλλά να είναι και η τελική οριοθετική γραμμή, να μην χρειάζεται δηλαδή καν μετατόπιση ή διόρθωση. Τέτοια περίπτωση ήταν η διακρατική συμφωνία Κύπρου-Αιγύπτου και Κύπρου-Ισραήλ.

4. Η σύγκριση του μήκους των συναφών ακτών όχι μόνο δεν αποτέλεσε ποτέ μέθοδο οριοθέτησης, αλλά ούτε καν υπολογίσθηκε έτσι όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα.
Κατ΄ αρχήν ο υπολογισμός του κριτηρίου αυτού αναφέρεται ως «αναλογικότητα». Στην πραγματικότητα η «αναλογικότητα» αυτή αποτελεί μια «δοκιμή δυσαναλογικότητας» με την οποία ελέγχεται μια (προσωρινή) γραμμή οριοθέτησης, ώστε το αποτέλεσμα να μην είναι αδικαιολόγητα  δυσανάλογο σε σχέση με το λόγο του μήκους των ακτών που την παράγουν. Ως δοκιμή για την ικανοποίηση του σκοπού μιας δικαστικής επίλυσης που είναι η δίκαια λύση (ευθυδικία) εμφανίζεται από το 1969 (Βόρεια Θάλασσα παρ.98) που χρησιμοποιείται έκτοτε σε περιπτώσεις όπου γεωγραφικές ιδιαιτερότητες (ειδικές περιστάσεις) παράγουν άδικα και παράδοξα αποτελέσματα.

Κατά δεύτερον πρέπει να εξεταστεί ποιες αποτελούν συναφείς ακτές και το πως μετράται το μήκος τους στην πραγματικότητα. Η εικόνα του Erciyes είναι διαφωτιστική στο πως αντιλαμβάνεται η Άγκυρα το διεθνές δίκαιο και τη σχετική πρακτική των δικαστικών αποφάσεων τα οποία παρουσιάζει στη τουρκική εκδοχή τους για εντυπωσιασμό κι εσωτερική κατανάλωση περισσότερο παρά για να τα παρουσιάσει στα σοβαρά σε ενδεχόμενο διεθνές δικαστήριο. Συγκεκριμένα, στην εικόνα του Erciyes εξηγείται το πώς υπολογίζεται η «αναλογικότητα» με την οποία στερείται κάθε δικαίωμα των δυτικών κυπριακών ακτών.

1. Μετράται τόσο το συνολικό μήκος των ακτών Τουρκίας και Αιγύπτου που είναι κατ΄ αρχήν αδιάφορο ως προς την επήρεια δυτικά της Κύπρου, όσο και εκείνο «δυτικά της Κύπρου» που προφανώς αποτελούν τις «συναφείς ακτές».

2. Τα μήκη των συναφών ακτών κατά τον υπολογισμό στην εικόνα είναι 969km (Τουρκίας), 850km (Αιγύπτου) και 35nm (Κύπρου). Μήλα με πορτοκάλια δηλαδή, μπορεί το μήκος των κυπριακών ακτών να παρουσιάζεται με διαφορετική μονάδα μέτρησης (nm αντί km) για να εντυπωσιάσει, αλλά η πραγματική διαστρέβλωση εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι συναφείς ακτές επιλέγονται και μετρώνται πέρα κάθε λογικής και διεθνούς πρακτικής. Πιο συγκεκριμένα, ως μήκος της τουρκικής συναφής ακτής, μετράται με ανατολικό όριο τη χερσόνησο του Ανεμούριου που βρίσκεται απέναντι από την κυπριακή χερσόνησο Κορμακίτη, ενώ το αντίστοιχο κυπριακό ανατολικό όριο δεν υπολογίζεται η απέναντι χερσόνησος (Κορμακίτη) αλλά μόνο η δυτική ακτή.   Το δυτικότερο όριο ως συναφούς τουρκικής ακτής υπολογίζεται η χερσόνησος της Κνίδου εβρισκόμενο ανάμεσα Κω και Σύμης-Ρόδου. Η προσπάθεια σχετικής μέτρησης προς επιβεβαίωση των 969km, αποτυγχάνει καθώς ακόμα και να μετρηθεί ο κάθε κόλπος της διαδρομής, το συνολικό αποτέλεσμα δεν υπερβαίνει  τα 800km. Αυτό σημαίνει προφανώς πως τα 969km προκύπτουν μόνο με λεπτομερέστατη μέτρηση του συνόλου των κόλπων σε όλη αυτή τη διαδρομή. Το να θεωρηθεί το συγκεκριμένος μήκος ακτής ως συναφούς με τη δυτική κυπριακή διακωμωδεί το διεθνές δίκαιο όπως εκφράζεται στις σχετικές δικαστικές υποθέσεις. Ενδεικτικά στην υπόθεση οριοθέτησης Λιβύης-Μάλτας το δικαστήριο αναφέρει χαρακτηριστικά στην παράγραφο 68 πως η συναφής λιβυκή ακτή είναι από το Ras Ajdir ως το Ras Zarruq που μετρήθηκε στη γενική της κατεύθυνση, στα 192 μίλια.

Με την τουρκική παράλογη πρακτική το δικαστήριο έσφαλε, καθώς θα έπρεπε να θεωρήσει ως συναφή ακτή όλο το μήκος της ανατολικά της Μάλτας, να την μετρούσε λεπτομερέστατα ώστε να κατέληγε στα 1770km που είναι και το επίσημο μήκος της λιβυκής ακτογραμμής. Παρομοίως χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες από τις υποθέσεις Νορβηγίας και Μπαγκλαντες που αποδεικνύεται πως επιλέγονται οι «συναφείς ακτές», αλλά και πως μετρώνται. Στην εικόνα της Νορβηγίας φαίνεται σαφώς πως δεν επιλέχθηκε όλο το μήκος της ακτογραμμής της, ούτε μετρήθηκαν λεπτομερώς οι κολπώσεις της ακτής που αποδέχθηκε ως συναφής για την οριοθέτηση. Τα ίδια ακριβώς αποδεικνύονται στην εικόνα του Μπαγκλαντές όπως και σε όλες τις υποθέσεις οριοθέτησης σχετικά με την επιλογή και μέτρηση «συναφών ακτών».

Μια ακτή προκειμένου να θεωρηθεί ως συναφής για τους σκοπούς της οριοθέτησης, πρέπει να παράγει προβολές οι οποίες αλληλεπικαλύπτονται με τις προβολές από την ακτή του άλλου κράτους. Κατά συνέπεια αποκλείονται και δεν εξετάζονται οι  ακτές που δεν θεωρούνται συναφείς στην οριοθέτηση (ενδεικτικά Ρουμανία-Ουκρανία παρ.99).

Μεταφέροντας τα στοιχεία αυτά στην περίπτωση της έκτασης δυτικά της Κύπρου, το μήκος των συναφών τουρκικών ακτών περιορίζεται θεαματικά σε σχέση με τη τουρκική θέση των 969km Κνίδου-Ανεμουρίου. Οι τουρκικές ακτές που παράγουν αλληλεπικαλυπτόμενες προβολές με τις αντίστοιχες κυπριακές εκκινούν δυτικά από τη χερσόνησο της Φοινίκης και καταλήγουν στο Gazipasa το οποίο βρίσκεται στο γεωγραφικό μήκος (32 16 18) που επίσημα η Άγκυρα θέτει ως όριο δυτικά του οποίου εγείρει  αξιώσεις. Μια ορθολογικότερη επιλογή και μέτρηση της τουρκικής συναφούς ακτής καταλήγει σε μήκος που δεν ξεπερνά χονδρικά τα ~250km που απέχει σημαντικότατα από τα 969km του τουρκικού ισχυρισμού. Οι δε αντίστοιχες δυτικές κυπριακές που μπορεί να χαρακτηριστούν ως συναφείς έχουν μήκος ~100km με αποτέλεσμα ο λόγος του μήκους των ακτών να μην είναι 1:15,4 όπως εμφανίζουν οι τουρκικοί χάρτες, αλλά ~1:2,5 που συγκρινόμενο με το λόγο αποδιδόμενων εκτάσεων έχει τεράστια διαφορά και βαρύτητα ως κριτήριο ελέγχου του αποτελέσματος μιας οριοθέτησης πχ με μέση γραμμή.

Το σημαντικότερο όμως είναι πως η δοκιμή δυσαναλογικότητας, στην οποία στηρίζεται η τουρκική διεκδίκηση σχετικά με τη μηδενική επήρεια των δυτικών κυπριακών ακτών, δεν είναι «ανεξάρτητη πηγή δικαιωμάτων», αλλά «παράγοντας αξιολόγησης» για «να προσδιορίζονται οι δίκαιες ή άδικες επιδράσεις» γεωγραφικών χαρακτηριστικών (Ην.Βασίλειο-Γαλλία 1977 παρ.100-101), επίσης και κυριότερα «δεν είναι καθαυτή μια μέθοδος οριοθέτησης», αλλά «μέσο ελέγχου κατά πόσο ηοριοθετική γραμμή που προέκυψε από λοιπά μέσα χρειάζεται προσαρμογή εξαιτίας μια σημαντικής δυσαναλογικότητας στους λόγους μεταξύ των θαλάσσιων εκτάσεων[…] και του μήκους των συναφών ακτών τους(Ρουμανία-Ουκρανία 2009 παρ.110). Είναι ένας τελικός έλεγχος ότι δεν προκύπτει μεγάλη δυσαναλογία των θαλάσσιων εκτάσεων σε σύγκριση με την αναλογία των παράκτιων μηκών (Ρουμανία-Ουκρανία παρ.122).

Συμπερασματικά, ο τουρκικός ισχυρισμός που θέλει ως συναφή ακτή, εκείνη από Ανεμούριο ως Κνίδο μήκους 969km υπολογίζοντας λεπτομερώς κάθε κόλπο και κολπίσκο σε σημαντικό μάλιστα μέρος ακτών που δεν είναι δυνατόν να έχουν αλληλεπικάλυψη με τις κυπριακές, είναι εκτός νομιμότητας και λογικής. Όχι μόνο δεν τίθεται σε καμία περίπτωση ο μαθηματικός υπολογισμός του λόγου του μήκους (ορθά επιλεγμένων) συναφών ακτών, αλλά αυτός πάντα εξετάζεται σε σχέση με το λόγο των αποδιδόμενων εκτάσεων, ώστε να μην είναι σημαντικά δυσανάλογος. Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μέθοδο οριοθέτησης, αλλά αντίθετα χρησιμοποιείται ως μέσο ελέγχου του αποτελέσματος για την επίτευξη δίκαιας λύσης (ευθυδικίας). Συνεπώς δεν τίθεται σε καμία περίπτωση ζήτημα μηδενικού δικαιώματος των δυτικών κυπριακών ακτών εξαιτίας της «αναλογικότητας», αλλά η εξέταση για το αν κρίνεται αναγκαία ή μη η προσαρμογή της γραμμής οριοθέτησης. Εξάλλου, «η κατανομή της περιοχής είναι ως εκ τούτου η συνέπεια της οριοθέτησης, όχι το αντίστροφο» (Νορβηγία-Δανία παρ.64), ενώ  «η ευθυδικία δεν υποδηλώνει απαραίτητα ισότητα. Δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει θέμα ανάπλασης της φύσης ολοσχερώς» (Βόρεια Θάλασσας παρ.91). Η επιθυμία της Άγκυρας να σβήσει από το χάρτη την Κύπρο για να ικανοποιήσει τις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις της, θα είχε ως επακόλουθο «μια δικανική ανάπλαση της γεωγραφίας την οποία ούτε ο νόμος ούτε η πρακτική της θαλάσσιας οριοθέτησης εξουσιοδοτούν» (Ρουμανία-Ουκρανία  παρ.149).

Έρευνες και διπλωματία
Μέχρι πρόσφατα η Τουρκία, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, δεν διέθεταν ερευνητικό σκάφος με σύγχρονο εξοπλισμό, και δεδομένου ότι το ενδιαφέρον στράφηκε από το Αιγαίο στα μεγαλύτερα βάθη της Μεσογείου, μισθώθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις διεθνή σεισμογραφικά για να διεξάγουν τις σχετικές έρευνες. Τα διεθνή ερευνητικά σκάφη εκτός από αποτελεσματικότερες έρευνες προσέφεραν, σε σχέση με τα εθνικά, έναν ασφαλέστερο τρόπο να ασκηθεί διπλωματική πίεση χωρίς τον κίνδυνο να εγκλωβιστεί η πολιτική σε κόκκινες γραμμές που καταλήγουν σε ένταση, ακόμα και στρατιωτική κρίση. Κι αυτό διότι τα μισθωμένα σκάφη, τηρώντας αυστηρά το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούν να διεξάγουν έρευνες σε εκτάσεις που αμφισβητούνται από άλλο κράτος.

Μεταξύ άλλων, χαρακτηριστικότερα είναι τα επόμενα δύο παραδείγματα. Το πρώτο αφορά το Malene Ostervold που στα μέσα Νοεμβρίου 2008 για λογαριασμό της Τουρκίας προσπάθησε να διεξάγει έρευνες σε έκταση που περιλάμβανε τα δυνητικά δικαιώματα του συμπλέγματος Καστελορίζου.  Το νορβηγικό ερευνητικό που συνοδευόταν από την Φ/Γ GEDIZ τελικά δεν διεξήγαγε τις προγραμματισμένες έρευνες κι απομακρύνθηκε όταν του μεταβιβάστηκαν από την Ελλάδα οι συντεταγμένες των ορίων στα οποία θεωρεί ότι εκτείνεται η ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν συντεταγμένες που προσδιόριζαν επακριβώς την πάγια ελληνική θέση περί μέσης απόστασης, ενώ αυτές δεν δημοσιοποιήθηκαν, ούτε κατατέθηκαν επίσημα στα Η.Ε., καθώς θα αποτελούσε μονομερή ενέργεια χωρίς νομική αξία, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τη διπλωματική και επικοινωνιακή διάσταση του θέματος με τη συνεπαγόμενη πολιτική εκμετάλλευση.

Δεύτερη περίπτωση είναι εκείνη των ερευνών από το νορβηγικό BERGEN SURVEYOR και τα τρία συνοδά του σκάφη το 2011. Συγκεκριμένα στα μέσα Σεπτεμβρίου 2011 ταυτόχρονα με τη μεταφορά του πλωτού γεωτρύπανου στο κοίτασμα Αφροδίτη για την πρώτη δοκιμαστική γεώτρηση, η Άγκυρα ανήγγειλε με τη NAVTEX 604/11 σεισμικές έρευνες για το διάστημα 15.9-15.11.2011 σε περιοχή που περιελάμβανε μέρος ελληνικής και κυπριακής δυνητικής έκτασης.

Οι έρευνες των νορβηγικών σκαφών  περιορίστηκαν τις πρώτες μέρες στο ΒΑ κομμάτι της δεσμευμένης περιοχής, εντός αδιαμφισβήτητης τουρκικής υφαλοκρηπίδας, χωρίς να εισέρχονται στη δυνητική κυπριακή έκταση μέσης απόστασης. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από τις ραγδαίες εξελίξεις και την κλιμακούμενη ένταση. Τις επόμενες μέρες η Άγκυρα προχώρησε σε παράνομη οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας με το ψευδοκράτος των Τ/Κ το οποίο εξουσιοδότησε την TPAO για έρευνες στην παράνομη οικοπεδοποίηση όλης της υφαλοκρηπίδας μειωμένου εύρους. Το αποτέλεσμα ήταν να διεξάγονται παράνομα έρευνες από το PIRI REIS νοτίως της Κύπρου από τις 27.9-1.11.11, παράλληλα με τις έρευνες των νορβηγικών σκαφών που τις επέκτειναν εντός της δυνητικής κυπριακής έκτασης.

Στην εικόνα αποτυπώνονται οι σεισμικές γραμμές του δίμηνου προγράμματος ερευνών  των νορβηγικών σκαφών. Σε αυτή φαίνεται πως στα ανατολικά τελικά διεξήγαγαν έρευνες εντός της δυνητικής κυπριακής έκτασης σε δύο διακριτές περιοχές, στα ΒΔ και στα Δ των κυπριακών ακτών. Αντιθέτως στη δυτική πλευρά της δεσμευμένης περιοχής οι έρευνες τους περιορίστηκαν αυστηρά σε αδιαμφισβήτητη τουρκική υφαλοκρηπίδα και δεν παραβίασαν τελικά τα δυνητικά ελληνικά όρια που παράγονται από το σύμπλεγμα Καστελορίζου. Το γεγονός αυτό προφανώς σχετίζεται με το περιστατικό του νορβηγικού Malene Ostervold το 2008, όπου η ελληνική αντίδραση ανάγκασε τον κυβερνήτη του να ζητήσει και να λάβει γνώση συντεταγμένων σχετικά με τα όρια που θεωρεί πως εκτείνονται τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τελικώς να μην διεξάγει έρευνες.

Ερωτηματικά λοιπόν προκαλεί η διαφορετική πρακτική του BERGEN SURVEYOR στα τέλη του 2011, καθώς φαίνεται πως ενώ αρχικά σεβάστηκε το γενικό κανόνα «μέσης απόστασης» της μη οριοθετημένης έκτασης στα ΒΔ-Δ της Κύπρου, τελικώς εισήλθε ξεκάθαρα σε αυτή. Τα ερωτηματικά πληθαίνουν από το γεγονός πως δεν συνέβη το ίδιο εις βάρος της ελληνικής δυνητικής έκτασης.

Η παράνομη τουρκική οικοπεδοποίηση
Στις 17.6.2011 το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας και Φυσικών Πόρων δημοσίευσε την παράνομη οικοπεδοποίηση που περιλάμβανε μέρος δυνητικών εκτάσεων Κύπρου και Ελλάδας που στην εικόνα εμφανίζονται με κόκκινο (4512, 4511, 4321), ενώ στις 23.11.2011 συμφωνήθηκε η συνεκμετάλλευση της TPAO με τη SHELL των οικοπέδων 4154, 4319 και 4320. Εν συνεχεία στις 20.1.2012, στο πλαίσιο εξέλιξης της κλιμάκωσης παράνομων ενεργειών που αφορούσε την οριοθέτηση με το ψευδοκράτος και τις έρευνες δυτικά και νότια της Κύπρου, το τουρκικό Υπουργείο δημοσίευσε την επέκταση της παράνομης οικοπεδοποίησης (κίτρινο χρώμα) σε όλη τη διεκδικούμενη έκταση της Μεσογείου εξουσιοδοτώντας την TPAO για έρευνες. Στην εικόνα εμφανίζεται επίσης η περιοχή ερευνών της NAVTEX 65/14 στην οποία διεξάγει έως σήμερα έρευνες το Barbaros.

Η τουρκική οικοπεδοποίηση σαφώς δεν παράγει νόμιμα δικαιώματα εκμετάλλευσης στις αλληλεπικαλυπτόμενες ελλαδικές εκτάσεις και καταγγέλθηκε ρητώς από Ελλάδα και Κύπρο στα Η.Ε. Η αξία των τουρκικών ενεργειών είναι στο ότι φανερώνουν τη συνέπεια, τη θέληση και το πλαίσιο προοπτικών κλιμάκωσής τους.

Από το Piri Reis στο Barbaros Hayrettin Paşa

Την άνοιξη του 2013 το Barbaros πραγματοποίησε δύο ερευνητικά προγράμματα στον Εύξεινο Πόντο στα πλαίσια βραχύβιας εκπαίδευσης, καθώς λίγους μήνες μετά βρέθηκε να πραγματοποιεί έρευνες ανοιχτά της Μερσίνας (NAVTEX 541/13 το διάστημα 5.9-18.11.13). Το ίδιο χρονικό διάστημα, το νορβηγικό σεισμογραφικό RV PRINCESS διεξήγαγε έρευνες νοτιότερα, στα τεμάχια 2, 3 και 9, για λογαριασμό της κοινοπραξίας ENI-KOGAS. Αμέσως μετά την προηγούμενη έρευνα, το Barbaros πραγματοποιεί νέα βάσει της NAVTEX 748/13, για το διάστημα 22.11-18.12.13 σε έκταση που περιλαμβάνει έστω κι ελάχιστα μέρος του κυπριακού οικοπέδου 3. Η κλιμάκωση των τουρκικών ενεργειών, μέσω του Barbaros, συνεχίστηκε στον ίδιο ρυθμό πραγματοποιώντας νέα έρευνα αμέσως μετά την προηγούμενη, σε έκταση βόρεια της Κύπρου βάσει της NAVTEX 824/13 για το διάστημα 19.12.13-30.1.14. Η επόμενη έρευνα του Barbaros πλέον ήταν τόσο εσπευσμένη που δεν εξαντλήθηκε καν το χρονικό διάστημα της προηγούμενης. Η τέταρτη κατά σειρά NAVTEX με αριθμό 65/14 αφορούσε έρευνες σε έκταση της δυνητικής κυπριακής ΑΟΖ στα δυτικά για το διάστημα 27.2-13.5.14.

Βλέποντας την εξέλιξη των τεσσάρων ερευνών του Barbaros, παρατηρεί κανείς πως από ΒΑ-Α της Κύπρου κατέληξε στα Δ από τη βόρεια πλευρά και δεν στάλθηκε στα νότια όπως έγινε με το PIRI REIS το 2011 που θα είχε αποτέλεσμα να κλιμακωθεί η κρίση. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι έρευνες είναι νόμιμες, καθώς οι τρεις πρώτες διεξήχθησαν βάσει της εξουσιοδότησης των Τ/Κ στη TPAO, ενώ η τρέχουσα, τέταρτη κατά σειρά, δεν έχει σχέση με το ψευδοκράτος κι όσα αποδέχθηκε, αλλά διεξάγονται καθαρά και μόνο βάσει της τουρκικής διεκδίκησης που θέλει τη δυτική κυπριακή πλευρά να έχει μηδενικό δικαίωμα θαλασσίων ζωνών λόγω «αναλογικότητας».

Η Άγκυρα το 2011 με την κλιμάκωση των ενεργειών της που κατέληξε στις έρευνες του PIRI REIS νοτίως της Κύπρου για λογαριασμό των Τ/Κ μπορεί να απέτυχε να ακυρώσει τις γεωτρήσεις και τις εξελίξεις στην εκμετάλλευση των Υ/Α, αλλά εκ του αποτελέσματος πετυχαίνει να συζητιέται επίσημα πλέον η συμμετοχή των Τ/Κ στα μελλοντικά έσοδα των όσων οι ίδιοι δεν αποδέχονται κι είναι αποκλειστικά επιτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας που εξασφάλισε το μέγιστο δυνατό εύρος κυριαρχικών δικαιωμάτων στις συμφωνίες οριοθέτησης. Υπό αυτή την έννοια η Άγκυρα δεν έχει λόγο προς το παρόν να κλιμακώσει την ένταση στέλνοντας το Barbaros νοτίως της Κύπρου, σκοπός της πλέον φαίνεται να είναι η προσπάθεια να ισχυροποιήσει τη διεκδίκηση στη δυτική πλευρά του νησιού παράλληλα με τις εξελίξεις των συνομιλιών στο Κυπριακό εκμεταλλευόμενη το γεγονός των νορβηγικών ερευνών του 2011 στην συγκεκριμένη περιοχή και την κυπριακή αδυναμία δυναμικής υπεράσπισης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.

Τουρκικές και κυπριακές έρευνες
Δεν είναι τυχαίο ότι η NAVTEX 65/14 επισπεύτηκε πριν εξαντληθεί η προηγούμενη, καθώς στις 31.1.14 ανακοινώθηκε επίσημα από την Κυπριακή Δημοκρατία η αδειοδότηση  για σεισμικές έρευνες στο «ερευνητικό τεμάχιο 10 και σε μέρος των 6, 7 και 11» κατά το διάστημα 1.2-1.3.2014. Τις κυπριακές έρευνες ανέλαβε να διεξάγει το PRINCESS που δραστηριοποιήθηκε τους προηγούμενους μήνες στα οικόπεδα 2, 3 και 9. Την 1^η Φεβρουαρίου προσεγγίζοντας τη νέα περιοχή ερευνών κι ενώ βρισκόταν στο οικόπεδο 7, κλήθηκε δια ασυρμάτου από την τουρκική Φ/Γ «Giresun» F-491, που βρίσκονταν 16,5νμ ΒΔ συνοδεύοντας το Barbaros, να μην προχωρήσει σε έρευνες στη βόρεια ζώνη των «τεμαχίων» «5» και «6» με την αιτιολογία πως η ζώνη αυτή βρίσκεται εντός του τουρκικού οικοπέδου «5028» που η Τουρκία, δια της κρατικής εταιρείας πετρελαίου ΤΡΑΟ, έχει δεσμεύσει για έρευνες. Σε μερίδα του τύπου γράφτηκε ότι το PRINCESS δήθεν διεξήγαγε έρευνες στο οικόπεδο 9 κι ότι καταδιώχτηκε ή και απειλήθηκε με εμβολισμό από την τουρκική φρεγάτα και τελικώς εγκατέλειψε την περιοχή, ικανοποιώντας την προπαγάνδα της ανακοίνωσης του Γενικού Επιτελείου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων βάσει της οποίας με την προειδοποίηση της Φ/Γ Giresun «διασφαλίστηκε η αποχώρηση» του Princess, «από τα θαλάσσια ύδατα τα οποία είναι υπό τουρκική αρμοδιότητα». Άλλα δημοσιεύματα ήθελαν το ερευνητικό να προειδοποιήθηκε / απειλήθηκε στο οικόπεδο 7 που βρέθηκε ερευνώντας το 9 το οποίο όμως βρίσκεται 50νμ ανατολικότερα και στο οποίο δεν εισήλθε καν, αφού η πορεία που αποτυπώθηκε και στο AIS αποδεικνύει πως κατευθυνόταν στο 10 που ήταν ο κύριος στόχος ερευνών του.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως μετά το συμβάν, το PRINCESS, ενώ μεν συνέχισε την πορεία του και διεξήγαγε έρευνα στην περιοχή που ανακοινώθηκε, βάσει των διαθέσιμων στιγμάτων του AIS, αυτή διεξήχθη εφαρμόζοντας με τέτοιο τρόπο την κυπριακή ανακοίνωση  («…και σε μέρος των 6, 7…») ώστε να ικανοποιήσει παράλληλα και την τουρκική κλήση – προειδοποίηση σχετικά με την τουρκική αρμοδιότητα στο 5028 της TPAO που βρίσκεται στη βόρεια ζώνη των κυπριακών οικοπέδων.

Στην εικόνα φαίνεται χαρακτηριστικά πως,

(α) η δεσμευμένη περιοχή που διεξάγει έρευνες το Barbaros, συμπίπτει με τη νότια περιοχή σεισμικών γραμμών του BERGEN SURVEYOR που αφορά το ύβωμα της Φλωρεντίας στο οποίο έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν θαλάσσιες επιστημονικές έρευνες κι έχουν εντοπιστεί υποθαλάσσια ηφαίστεια ιλύος.

(β) στη ΒΔ περιοχή σεισμικών γραμμών του BERGEN SURVEYOR, διεξήχθησαν επιστημονικές έρευνες το διάστημα 30.10-23.11.2013 (κίτρινο χρώμα) από το σκάφος Poseidon, για λογαριασμό του Πανεπιστήμιου Σμύρνης, «Dokuz Eylül» (που διαθέτει στις υπηρεσίες του το PIRI REIS), και του Κέντρου Θαλασσίων και Περιβαλλοντολογικών Επιστημών του Γερμανικού Πανεπιστήμιου της Βρέμης. Η συγκεκριμένη περιοχή γνωστή ως όρη Αναξίμανδρου, επικεντρώνει το επιστημονικό ενδιαφέρον καθώς τις περασμένες δεκαετίες, έπειτα από σειρά επιστημονικών ερευνών έχουν εντοπισθεί και μελετηθεί υποθαλάσσια ηφαίστεια ιλύος στα οποία βρέθηκαν τα πρώτα αποθέματα υδριτών στη Μεσόγειο.

(γ) ο προσανατολισμός της περιοχής ερευνών του Barbaros σε σχέση με τις προηγούμενες σεισμικές γραμμές, με τη χάραξη της τουρκικής οικοπεδοποίησης και με την μη οικοπεδοποιημένη κυπριακή έκταση δημιουργεί ένα ερώτημα σχετικά με το εάν είναι σύμπτωση ή όχι.  Αυτό μένει να απαντηθεί από τις εξελίξεις, για το αν δηλαδή η Τουρκία περιοριστεί στο τουρκικό οικόπεδο 4321 που βρίσκεται στο βόρειο μέρος της κυπριακής έκτασης που δεν έχει οικοπεδοποιηθεί, ή αν θα επεκταθεί νοτιότερα στο 5028.

Συνομιλίες και ο ρόλος του Barbaros
Οι συνομιλίες αυτές έρχονται σε μια περίοδο όπου η Κυπριακή Δημοκρατία προσπαθεί να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, ενώ η Ελλάδα προσπαθεί να απαλλαχθεί από τα μνημόνια κι αναζητάει να μεταβιβάσει στην Ε.Ε. το ζήτημα ανακήρυξης κι οριοθέτησης της ΑΟΖ. Παράλληλα τις επηρεάζουν οι σχετικές εξελίξεις που το τελευταίο διάστημα χαρακτηρίζονται από αρνητικά γεγονότα όπως της μειωμένης επανεκτίμησης αποθεμάτων του κοιτάσματος Αφροδίτη με ότι συνεπάγεται στους προβληματισμούς που προκύπτουν, και του τερματισμού των διαπραγματεύσεων με την κοινοπραξία ENI-KOGAS για τα οικόπεδα 5 και 6 που είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Την περίοδο ερευνών του PRINCESS και του Barbaros, συμφωνήθηκε το κοινό ανακοινωθέν (11.2), αλλά στις 18.2 φαίνεται το PRINCESS να γυρνάει στη Λάρνακα, ενώ το Barbarosβάσει στιγμάτων στο AIS συνέχιζε τις έρευνες στη δεσμευμένη περιοχή εντός της δυνητικής κυπριακής έκτασης. Στις 23.2 ο κος Αναστασιάδης σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν τον «απασχολούν οι παρενοχλήσεις από τουρκικά σκάφη μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ» απάντησε πως «οι διαβεβαιώσεις που έχουμε είναι ότι τα μικρά επεισόδια που παρατηρήθηκαν δεν θα επαναληφθούν ενόσω τουλάχιστον διαρκούν οι συνομιλίες. Το έχουμε καταστήσει σαφέστατο ότι σε περίπτωση που συνεχίσουν τις παραβιάσεις, η έξοδος από τις συνομιλίες είναι η απάντηση». Bάσει του AIS, το PRINCESS την ίδια μέρα απέπλευσε από Λάρνακα με νότια κατεύθυνση και τα τελευταία στίγματα στις 23:00 δείχνουν πορεία προς το οικόπεδο 12. Έκτοτε, στην περιοχή ερευνών δεν έχει εμφανιστεί στο AIS το ίδιο ή άλλο ερευνητικό έως σήμερα, σε αντίθεση με το Barbaros που συνεχίζει να εμφανίζεται στη σχετική δεσμευμένη περιοχή.

Η Κυπριακή Δημοκρατία στις συνομιλίες είναι βέβαιο πως ενεργεί ώστε και στο ζήτημα των Υ/Α να διασφαλίσει το μέγιστο δυνατό όφελος για την Κύπρο. Προφανώς όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως οι συνομιλητές φαίνεται να έχουν αντίθετο σκοπό ο οποίος σκοπεύει να διασφαλίσει τα τουρκικά συμφέροντα. Το θέμα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη δεν είναι αν θα επαναληφθούν ή όχι οι παρενοχλήσεις όσο διαρκούν οι συνομιλίες, αλλά το τι σημαίνουν. Ο λόγος αποχώρησης από τις συνομιλίες που αναφέρεται ως συνέχιση παραβιάσεων παραπέμπει πιθανότατα όχι στην παρενόχληση των κυπριακών ερευνητικών, αλλά στις συνεχιζόμενες έρευνες του Barbaros εντός της κυπριακής δυνητικής έκτασης. Λογικά περιμένει κανείς πως η Κυπριακή Δημοκρατία με την αμοιβαία αποδοχή της αρχής «τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο, μέχρι να συμφωνηθούν όλα» πως εντάσσει συνολικά κι ενιαία και το ζήτημα των Υ/Α. Αυτό προφανώς σημαίνει πως το ψευδοκράτος πρέπει κατ΄ αρχήν να αποδεχθεί και να σεβαστεί τις συμφωνίες οριοθέτησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και να μην αναγνωριστεί η παράνομη οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, η οικοπεδοποίησή της και η εξουσιοδότηση ερευνών στην TPAO, πράξεις που μείωναν σε σημαντικό ποσοστό το εύρος των θαλασσίων ζωνών ολόκληρου του νησιού. Πέραν των υπολοίπων λεπτομερειών, στα πλαίσια της αρχής σχετικά με συνολική συμφωνία στο ζήτημα των Υ/Α πρέπει να εντάσσεται και η συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών όπου υπάρχει αλληλεπικάλυψη με τουρκική έκταση.

Πηγή e-Amyna

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση