Οι τρεις πληγές της Ευρώπης

Περί τις 54.000 οικογένειες είναι άστεγες στην Αγγλία, 43 εκ. Ευρωπαίοι δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μόνοι την τροφή τους, ενώ η ΕΕ είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση, μετά το 1945 

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ, τα επισφαλή χρέη των ιταλικών τραπεζών ανήλθαν στο 14,0% των συνολικών δανείων, στα τέλη του 2014 – όταν το 2007 ήταν μόλις 5,5%. Εν τούτοις, οι προβλέψεις των τραπεζών, αντί να αυξηθούν, μειώθηκαν – από το 45% στο 39%.

Γράφει ο Βασίλης Βιλιάρδος 

Φυσικά οι «αποσβέσεις» των δανείων περιορίζουν την κερδοφορία – γεγονός που τεκμηριώνεται από το ότι, η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων των ιταλικών τραπεζών (κέρδος ως ποσοστό επί των κατατεθειμένων κεφαλαίων), από 9,2% το 2007 μειώθηκε στο -0,9% το 2012.

Οι ιταλικές τράπεζες έχουν πάρει τα περισσότερα δάνεια από το τριετές πρόγραμμα της ΕΚΤ – ενώ το επόμενο έτος πρέπει να αποπληρώσουν αυτά που έλαβαν από το πρώτο πακέτο. Το επόμενο μεγάλο τους πρόβλημα είναι το ότι, επένδυσαν σχεδόν όλα τα χρήματα που πήραν, σε ομόλογα του ιταλικού δημοσίου – γεγονός που σημαίνει πως το κυριότερο ρίσκο της ιταλικής οικονομίας, είναι η «εμπλοκή» του τραπεζικού κλάδου με το κράτος.

Ειδικότερα, εάν τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας (ομόλογα) αυξηθούν ξανά, τότε οι ιταλικές τράπεζες θα βρεθούν αντιμέτωπες με κλιμακούμενες ζημίες, καθώς επίσης με υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης (το ίδιο ισχύει και για τις ελληνικές, οι οποίες σήμερα ωφελούνται από την πτώση των επιτοκίων – spreads).

Το «πικρό αστείο» όσον αφορά την Ιταλία είναι το ότι, οι τράπεζες της αντιμετώπισαν αρχικά με επιτυχία την οικονομική κρίση – αφού, για παράδειγμα, σε αντίθεση με τις γερμανικές, δεν ήταν εκτεθειμένες στην αγορά των ενυπόθηκων δανείων (subprime) των Η.Π.Α..

Τα προβλήματα δημιουργήθηκαν στις τράπεζες από τη συνεχή αύξηση του δημοσίου χρέους της Ιταλίας (μετά από δύο έτη θα φτάσει στο 150% του ΑΕΠ), καθώς επίσης από την ύφεση, στην οποία βυθίστηκε η οικονομία της χώρας. Για τις ελληνικές τράπεζες βέβαια το αστείο είναι πολύ πιο πικρό – αφού εξαναγκάσθηκαν από το ίδιο το κράτος να χρεοκοπήσουν, λόγω του εγκληματικού PSI (ενώ φυσικά η ύφεση είναι πολλαπλάσια από αυτήν της Ιταλίας).

Περαιτέρω, κατά τη διάρκεια της «καυτής φάσης» της Ευρωπαϊκής κρίσης (2010 – 2012), οι πάντες ήταν επικεντρωμένοι στα επιτόκια (αποδόσεις) των κρατικών ομολόγων. Όταν τα επιτόκια αυξάνονταν, επικρατούσε νευρικότητα τόσο στις αγορές, όσο και στις κυβερνήσεις – ενώ όταν μειώνονταν, επέστρεφε η αισιοδοξία.  Από τη στιγμή όμως και μετά, όπου επενέβη η ΕΚΤ (καλοκαίρι του 2012), η κατάσταση άλλαξε εντελώς – αφού τα επιτόκια σταθεροποιήθηκαν.

Παρά το ότι βέβαια δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αρνητική αυτή η εξέλιξη, δημιούργησε άλλα προβλήματα – αφού τα επιτόκια έπαψαν να αποτελούν εκείνον το δείκτη της κρίσης, ο οποίος μέχρι τότε την προσμετρούσε ορθολογικά. Ως εκ τούτου, είναι πλέον πολύ δύσκολη η απόκτηση μίας σαφής εικόνας, όσον αφορά τη δυναμική της κρίσης – πόσο μάλλον όταν όλοι οι υπόλοιποι «κλασσικοί» δείκτες έχουν σημαντικά ελαττώματα. Ειδικότερα τα εξής:

(α)  Ο δείκτης της ανεργίας: Δυστυχώς, οι τρόποι μέτρησης της δεν είναι οι ίδιοι σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Για παράδειγμα, η ανεργία των νέων στην Ισπανία υπολογίζεται με την καταγραφή όλων των νέων, οι οποίοι δεν εργάζονται – ακόμη και αυτών που ευρίσκονται ακόμη στη διαδικασία της εκπαίδευσης. Ο αριθμός λοιπόν δεν πληροφορεί σχετικά με το πόσοι έχουν απευθυνθεί στα ταμεία ανεργίας, επειδή δεν βρήκαν κάποια θέση εργασίας.

(β)  Ο δείκτης του ΑΕΠ: Εκτός του ότι σε πολλές χώρες παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις, τα στοιχεία διορθώνονται, συχνά αναδρομικά, από τις στατιστικές υπηρεσίες – με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η σωστή εικόνα.

(γ)  Ο δείκτης του δημοσίου χρέους: Η αύξηση των χρεών, αυτή καθαυτή, μπορεί να μας οδηγήσει σε πολλές παρανοήσεις. Για παράδειγμα, το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ πιο σημαντικό για τη δυναμική της κρίσης στην Ισπανία (στην Ιρλανδία, στην Ολλανδία κοκ.), ενώ το ισπανικό κράτος, όταν υπολογίζει το δημόσιο χρέος, χρησιμοποιεί πολλά τεχνάσματα «δημιουργικής λογιστικής» – όπως κάποιους «παράλληλους» λογαριασμούς, οι οποίοι δεν εγγράφονται στα ελλείμματα και στα χρέη (μεταξύ των οποίων οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση).

Αντίθετα, το δημόσιο χρέος δεν είναι ανάλογα σημαντικό για την Ελλάδα, όσο το συνολικό (δημόσιο και ιδιωτικό) – ενώ η εγκληματική υπαγωγή της στο ΔΝΤ, σε αντίθεση με την Ισπανία ή με την Ιταλία, την έχει υποχρεώσει να καταγράψει τα πάντα, εκμηδενίζοντας σχεδόν την πάσης φύσεως παραποίηση των στοιχείων και τη δημιουργική λογιστική.

Πηγή Analyst

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση