Τραγωδία ή φάρσα;

Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Η σύγχρονη ιστορία του τόπου έχει βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωπη με τα αποτελέσματα των ανίερων σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ πολιτικής και οικονομικών συμφερόντων. Ήδη από την μεταπολεμική εποχή και καθώς η Ελλάδα προσπαθούσε να ορθοποδήσει, οι υπόγειοι αυτοί δεσμοί γινόταν όλο και στενότεροι. Πολλά από τα περίφημα επιχειρηματικά τζάκια που ακόμη και σήμερα ασκούν επιρροή στα πράγματα δημιουργήθηκαν τότε, όπως και πολλές από τις πολιτικές φατρίες που καθόρισαν εν πολλοίς το μέλλον του τόπου.

Τη δεκαετία του ’70 και πολύ περισσότερο τη δεκαετία του ’80, όπως φάνηκε πολλά χρόνια αργότερα, το πλέγμα αυτό των ανίερων σχέσεων έγινε τόσο ισχυρό, ώστε να μπορεί στην πράξη να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις. Οι ρομαντικοί ψηφοφόροι που πίστεψαν στο όραμα μιας «Ελλάδας που ανήκει στους Έλληνες» και οι άλλοι που «περίμεναν να γυρίσει και πάλι», προσγειώθηκαν απότομα στην πραγματικότητα που διαμόρφωσε η Τράπεζας Κρήτης, τα γιουγκοσλαβικά καλαμπόκια, τα Τσιμέντα Χαλκίδας, την αγορά του αιώνα, τις προγραμματικές συμβάσεις στις κρατικές τηλεπικοινωνίες και το Ξυστό.

Με την εξαίρεση όμως του αθέατου κόσμου των στρατιωτικών εξοπλισμών, που μόλις σήμερα μέρος του αρχίζει να αποκαλύπτεται, μόνον γύρω από τον τζόγο συγκεντρώθηκαν τόσο μεγάλα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, η ισχύς των οποίων ήταν τέτοια ώστε να καθορίζει τη μοίρα πολιτικών, κομμάτων, επιχειρηματικών ομίλων, των ΜΜΕ, του αθλητισμού και ο,τισήποτε και οποιουδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση και εξυπηρέτηση συμφερόντων.

Τα γεγονότα της εποχής του 1993 καταδεικνύουν τη δύναμη που αποκτά όποιος ή όποιοι ελέγχουν τον τζόγο. Πρόκειται για μια βιομηχανία όμοια της οποίας δεν υπάρχει, με το κράτος να ελέγχει θεωρητικά τα τυχερά παιχνίδια, να παραχωρεί άδειες και μονοπώλια προκειμένου οι άνθρωποι να ποντάρουν στην εύνοια της θεάς Τύχης. Από την προσδοκία αυτή, κάθε χρόνο της τελευταίας δεκαετίας, ο τζίρος της αγοράς τυχερών παιχνιδιών στην Ελλάδα (νόμιμης και παράνομης) φθάνει, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, όπως συμβαίνει λόγω ύφεσης τα τελευταία χρόνια, το ποσό των 15 δισ. ευρώ.

Δεν πρόκειται για αριθμούς σε κάποια λογιστική κατάσταση, αλλά για πραγματικό χρήμα, λεφτά που καθημερινά αλλάζουν χέρια, θεωρητικά άμεσα διαθέσιμα και χωρίς τη μεσολάβηση κανενός παρά μόνο όποιου έχει τη νομή τους. Για αυτό και πολλοί επιθυμούν να ελέγξουν το τζόγο, αλλά μόνο όσοι διαθέτουν την απαιτούμενη δύναμη μπορούν να το πράξουν. Και το πολιτικό σύστημα διαθέτει αυτή τη δύναμη.

Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι η περίοδος της μεγάλης ανάπτυξης του ΟΠΑΠ στην Ελλάδα ξεκίνησε αμέσως μετά την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου το 1999. Ο τζίρος του «άσημου» κρατικού ΟΠΑΠ της οδού Πειραιώς και του ΠΡΟ-ΠΟ εκτοξεύθηκε από τα 1,7 δις.ευρώ του 2001, στα 5 δις.ευρώ το 2007 και ακόμη και εφέτος, έκτη χρονιά ύφεσης, εκτιμάται ότι οι πωλήσεις του δεν θα υποχωρήσουν κάτω από τα 3,5 δις.ευρώ, με λειτουργικά έξοδα και κόστη που – παρά τις υπερβολές των προηγούμενων ετών – συγκρικά με άλλες δραστηριότητες είναι μηδαμινά.

Γι αυτό το λόγο ο ΟΠΑΠ απέκτησε το προσωνύμιο «η χρυσή αγελάδα του δημοσίου» ή «μηχανή χρήματος» κατ’ άλλους, γι αυτό και η κυβέρνηση μόλις πρόσφατα άλλαξε τη φορολογία του ώστε να εισπράττει βρέξει-χιονίσει 350 εκατ.ευρώ, γι’ αυτό και όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών επεδίωκαν τον απόλυτο έλεγχο του Οργανισμού. Ο έλεγχος των δρόμων του χρήματος που προέρχονται από τον τζόγο, προσέφερε απίστευτη δύναμη εξουσίας, διαμόρφωνε μέσω του τύπου την κοινή γνώμη, το πολιτικό σκηνικό και οδηγούσε τις εξελίξεις κατά το δοκούν.

Ως αποτέλεσμα, μέσα και δίπλα στον ΟΠΑΠ αναπτύχθηκε ένα σύστημα που πλέον είναι τόσο βαθιά ριζωμένο, ώστε κάθε προσπάθεια να αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι παροικούντες την Ιερουσαλημ, άλλωστε, γνωρίζουν καλά πως η επιμονή της τρόϊκας στην αποκρατικοποίηση του ΟΠΑΠ μόνο τυχαία δεν είναι, ακριβώς για να σπάσουν οι δεσμοί της διαπλοκής μεταξύ της πολιτικής εξουσίας και ενός μέρους του επιχειρηματικού κόσμου. Έτσι φθάσαμε να λάμε ότι ο ΟΠΑΠ μπορεί να ανεβάσει και να κατεβάσει κυβερνήσεις, κάτι που πλέον φαίνεται ξεκάθαρα αν εξετάσει κανείς τους πραγματικούς λόγους που οδήγησαν και προκάλεσαν την πολιτική κρίση των τελευταίων ημερών. Το θέμα είναι, όμως, αν η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία ή ως φάρσα.

Πηγή: Κεφάλαιο

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση