"Τι Στρατό θέλουμε"; Ένα κείμενο αξιωματικού για όσους επιμένουν να εθελοτυφλούν

Η συζήτηση που άνοιξε με αφορμή τη δήλωση του ΥΕΘΑ Δημήτρη Αβραμόπουλου για αύξηση της θητείας,αναγκαστικά πρέπει να ανοίξει το θέμα της αναδιοργάνωσης των ΕΔ.Και ειδικά του Στρατού Ξηράς.

Ένα το βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί: τι Στρατό Ξηράς θέλουμε;

Ένας αξιωματικός με μεγάλη πείρα παίζει το ρόλο του “ειδικού συνεργάτη” και μ΄ ένα κείμενό του κάνει μία ολοκληρωμένη πρόταση η οποία περιμένει τα σχόλιά σας.

Τι στρατό θέλουμε λοιπόν;

“Είναι αλήθεια ότι όλοι οι μεγάλοι δημόσιοι οργανισμοί είναι συντηρητικοί στη διατήρηση των δομών και του τρόπου λειτουργίας τους. Ειδικά, για τους στρατιωτικούς οργανισμούς, οι οποίοι δείχνουν σπάνια την αποτελεσματικότητά τους, μια και δεν γίνεται αξιολόγηση συχνά αλλά ούτε και πόλεμος, η επικρατούσα αντίληψη είναι ότι είναι προτιμότερο να επιλέγεις το δοκιμασμένο και σίγουρο παρά το νέο και επικίνδυνο.

Είναι βέβαια συζητήσιμο πιο είναι αυτό που φέρνει πιο κοντά στη νίκη και αν αυτό είναι η κλασική λύση που την περιμένει ο αντίπαλος ή η καινοτόμος που θα τον αιφνιδιάσει. Το σίγουρο είναι ότι στη περίοδο της ειρήνης επικρατεί η λύση της "σιγουριάς", που υιοθετείται και διδάσκεται από τα στρατιωτικά σχολεία.

Όποιος προτείνει άλλες λύσεις μπορεί να είναι αποτελεσματικός στον πόλεμο αλλά τρομάζει τους προϊσταμένους του στη ειρηνική περίοδο. Βλέπουμε ότι για πολλά χρόνια χρησιμοποιούντο οι σχηματισμοί επιπέδου μεραρχίας σαν ενδιάμεσο κλιμάκιο μεταξύ Σώματος Στρατού και Ταξιαρχίας. Αυτό γινόταν στον αμερικανικό στρατό αλλά και στον ελληνικό.

Η διάσπαση των δυνάμεων στις τρεις ταξιαρχίες, αφήνει τη διοίκηση της μεραρχίας να παίζει σε ελάχιστες περιπτώσεις συντονιστικό ρόλο ενώ τον ίδιο ρόλο θα μπορούσε να παίξει και η διοίκηση του Σώματος Στρατού. Έτσι και αλλιώς η μεταφορά μονάδας από την μια ταξιαρχία στην άλλη σπάνια γίνεται, με την ισχύουσα πρακτική και αφού η μεραρχία δεν ρυθμίζει τις μονάδες ελιγμού αφήνεται να ρυθμίζει λεπτομέρειες στη ειρήνη ή για τις μονάδες υποστήριξης.

Αυτός ήταν και ο λόγος κατάργησης των περισσότερων μεραρχιών γιατί κατάντησαν να είναι ένα άχρηστο επίπεδο διοίκησης που δημιουργούσε επιπλέον γραφειοκρατία. Οι καινούργιες τεχνολογίες, που συσσωρεύτηκαν στις ταξιαρχίες τις έκαναν παντοδύναμες από πλευράς ισχύος πυρός και αυτοδύναμες από επικοινωνιακής πλευράς. Πλέον δεν χρειάζεται ο διοικητής ταξιαρχίας να ζητήσει επικοινωνίες από τη μεραρχία για να επικοινωνήσει με το Σώμα Στρατού ή με ακόμη μεγαλύτερα κλιμάκια ή με την πολεμική αεροπορία και το ναυτικό.

Δεν χρειάζεται άμεση υποστήριξη με πυρά πυροβολικού γιατί έχει τα δικά του και δεν έχει άμεση ανάγκη λογιστικής υποστήριξης γιατί έχει δικές του αρκετές ποσότητες καυσίμων, με τις οποίες μπορεί να κινήσει τα άρματα και μηχανοκίνητά του σε αποστάσεις περί τα 1.000 χιλιόμετρα. Αυτό βέβαια ισχύει για τους περισσότερους δυτικούς στρατούς και έχει δώσει μεγάλη αυτονομία στη λειτουργία της ταξιαρχίας, η οποία δεν κάνει επιχειρήσεις από μόνη της αλλά και δεν χρειάζεται άμεση βοήθεια ή επιτήρηση από κάποιον πολύ κοντά της.

Οι σύγχρονες ταξιαρχίες έχουν δύναμη που κυμαίνεται από 5.000 έως 6.000 προσωπικό και η δομή τους διαφοροποιείται από το αν είναι ελαφριά ταξιαρχία, αεροκίνητη ή αερομεταφερόμενη, μηχανοκίνητη πεζικού, τεθωρακισμένη, αναγνώρισης κλπ. Η πλέον κλασική μορφή ταξιαρχίας είναι η τεθωρακισμένη και η μηχανοκίνητου πεζικού, οι οποίες ήταν και οι πρώτες μορφές ταξιαρχίας στη διάρκεια του Β΄Π.Π. όταν έγινε προσπάθεια να δημιουργηθούν πιο ευέλικτα σχήματα και να δοθεί μεγαλύτερη δύναμη-ισχύς πυρός στον τοπικό διοικητή στο πεδίο της μάχης.

Στο γερμανικό στρατό με την αναδιοργάνωση του 1995, υπήρχαν τρία Σώματα Στρατού (εκ των οποίων μόνο ένα αμιγώς γερμανικό), με 255.000 άτομα (εκ των οποίων 123.000 στρατεύσιμοι), με επτά μεραρχίες (προηγούμενα δώδεκα) και 24 ταξιαρχίες (προηγούμενα 48). Από αυτές τις ταξιαρχίες οι έξι είχαν πλήρη επάνδρωση ενώ οι λοιπές ήταν επανδρωμένες κατά 60%, κύρια από στρατεύσιμους.

Σε αυτές τις ημιενεργές ταξιαρχίες ήταν επανδρωμένες η επιλαρχία αρμάτων και ένα μηχανοκίνητο τάγμα ενώ τα υπόλοιπα υλικά ήταν αποθηκευμένα, όπως επίσης και το 25% των οχημάτων. Μέχρι σήμερα ακολούθησαν και άλλες μειώσεις με αποτέλεσμα να υπάρχουν πέντε (5) μεραρχίες με 12 ταξιαρχίες. Με τη σχεδιαζόμενη μετατροπή (transformation) του γερμανικού στρατού, θα διατηρηθούν μια τεθωρακισμένη μεραρχία με δυο ταξιαρχίες, μια μεραρχία ειδικών δυνάμεων, μια αερομεταφερόμενη μεραρχία, οι οποίες αποτελούν τις δυνάμεις ταχείας αντίδρασης. Επιπλέον, τέσσερεις ταξιαρχίες θα αποτελούν τις δυνάμεις σταθεροποίησης (stabilization forces). Βλέπουμε δηλαδή ότι οι μειώσεις και μετατροπές των δομών είναι συνεχείς και ανταποκρίνονται στις αλλαγές των αποστολών.

Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα

Με τις νέες δομές, χωρίς μεραρχίες, επιτυγχάνονται τα παρακάτω (τα μεγέθη είναι για τα ελληνικά δεδομένα) :

· Μείωση επιπέδων διοίκησης. Με αυτό τον τρόπο πέρα από τα επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που αναφέρθηκαν, μειώνεται ο αριθμός του προσωπικού που απασχολούνταν στο επιτελείο της μεραρχίας (περί τα 150 άτομα), καταργούνται οι μονάδες που υποστήριζαν διοικητικά και επικοινωνιακά αυτό το επιτελείο (Τάγμα Διαβιβάσεων και Λόχος Στρατηγείου, περί τα 500 άτομα).

· Μείωση των μονάδων λογιστικής υποστήριξης (τάγμα τεχνικού, τάγμα υποστήριξης, περί τα 800 άτομα).

· Μείωση των στρατοπέδων-εγκαταστάσεων, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.

· Ευελιξία στη διοίκηση και μείωση των κέντρων λήψης αποφάσεων. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στη ταχύτερη λήψη αποφάσεων ιδιαίτερα σε κρίσιμες στιγμές.

Δυο μειονεκτήματα προβάλλονται αν και είναι άσχετα με την αποτελεσματικότητα:

· Μειώνονται οι θέσεις των υποστρατήγων.
· Μειώνονται τα στρατόπεδα, με επίπτωση σε ορισμένες τοπικές κοινωνίες.

Τα φερόμενα σαν μειονεκτήματα δεν αφορούν την αποτελεσματικότητα του στρατεύματος απέναντι στην Αποστολή ενώ η υιοθέτηση των απόψεων αυτών, όπως έγινε τελευταία, οδηγεί σε άσκοπη διασπορά των μονάδων, κατασπατάληση πόρων και καθιερώνει την αντίληψη ότι τα στρατόπεδα έχουν κύριο σκοπό την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών.

Πληθωρισμός ανωτάτων αξιωματικών στον Ελληνικό Στρατό

Ο υπερβολικός αριθμός των διοικήσεων του ελληνικού στρατού, που πλησιάζει αυτόν του αμερικανικού, είναι ένα απλό δείγμα της μεγάλης έκτασης της δομής του Στρατού μας. Επιπλέον στον Ε.Σ. ο αριθμός των ανωτάτων που υπηρετεί σε επιτελικές θέσεις είναι μεγαλύτερος απο αυτόν που υπηρετεί σε θέσεις διοίκησης.

Δομή διοίκησης αμερικανικού στρατού με 675.000 επάνδρωση (65 ανώτατοι)
Δομή διοίκησης ελληνικού στρατού με 90.000 επάνδρωση (61 ανώτατοι)
Αντιστράτηγοι 9 (διοικητές Στρατιών, Σωμάτων Στρατού)
Αντιστράτηγοι 8 (διοικητές Στρατιάς, Σωμάτων Στρατού, στρατηγείου NDC-GR και διοίκησης Δόγματος-Εκπαίδευσης)
Υποστράτηγοι 20 (υποδιοικητές Σωμάτων Στρατού, διοικητές μεραρχιών)
Υποστράτηγοι 18 (υποδιοικητές Σωμάτων Στρατού, διοικητές μεραρχιών)
Ταξίαρχοι 37 (διοικητές μαχίμων ταξιαρχιών ΠΖ,ΤΘ, Αναγνώρισης)
Ταξίαρχοι 35 (διοικητές μαχίμων ταξιαρχιών ΠΖ,ΤΘ,ΚΔ,ΠΝ, υποδιοικητές μεραρχιών)

Η μελλοντική σχεδίαση

Η σύγκριση του αριθμού των αμερικανικών με τις ελληνικές ταξιαρχίες είναι αριθμητική. Οι αμερικανικές έχουν διπλάσιο σχεδόν αριθμό προσωπικού, μεγάλη ισχύ πυρός και περισσότερα μέσα. Στο Σώμα των αμερικανών πεζοναυτών διατηρούνται οι σχηματισμοί της μεραρχίας και του συντάγματος, για λόγους παράδοσης.

Η μείωση της ισχύος και των βαρέων μονάδων του αμερικανικού και νατοϊκού προτύπου οφείλεται στην αλλαγή του είδους των αποστολών και στην επιδίωξη αερομεταφοράς σε μικρό χρόνο. Όταν υπήρχαν τα δόγματα της άμυνας στον ευρωπαϊκό χώρο κυριαρχούσε η αντίληψη της συγκέντρωσης περισσότερων και ισχυρότερων μέσων σε μία μονάδα.

Η αλλαγή δομών αλλάζει την τακτική

Οι νέες δομές δημιουργούν τις προϋποθέσεις αλλαγής της τακτικής που εφαρμόστηκε για εκατοντάδες χρόνια, επειδή άρχισε να διαφοροποιείται σημαντικά η τεχνολογική υπεροχή των μέσων. Τέτοιες αλλαγές θα είναι στις παρακάτω κατευθύνσεις:

· Τα πυρά του πυροβολικού μπορούν να υποστηρίζουν πλέον τις διπλανές ταξιαρχίες και όχι να χρησιμοποιούνται απλά και γεωμετρικά για υποστήριξη των εμπρός τμημάτων πεζικού (βλέπε δυνατότητες PzH 2000).
· Τα πυρά πυροβολικού μπορούν να κινούνται σε μορφή ΄΄πακέτου΄΄ με τις δυνάμεις ελιγμού για να εκτελούν ταχείες βολές τύπου ΄΄carpet bombing΄΄, μπροστά από τα άρματα και μηχανοκίνητα.
· Τα τακτικά συγκροτήματα αρμάτων και μηχανοκινήτου πεζικού θα είναι συγκροτημένα από τον καιρό της ειρήνης, θα εκπαιδεύονται μαζί και θα ενεργούν με μικρές αλλαγές στη συγκρότησή τους.
· Η ψηφιοποίηση των επικοινωνιών θα επιτρέψει μεγαλύτερη πρωτοβουλία και αυτονομία σε όλα τα κλιμάκια και λιγότερο έλεγχο.

Τι τελικά χρειαζόμαστε στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, με τις εδαφικές ιδιομορφίες και την υπάρχουσα απειλή πολύ κοντά μας, είναι απόλυτα απαραίτητο να έχουμε δομές που να εξασφαλίζουν γρήγορη λήψη αποφάσεων και ταχεία αντίδραση, με μεγάλη ισχύ πυρός που θα μεταφερθεί στο κέντρο βάρους του αντιπάλου, την κατάλληλη στιγμή. Τέτοιες δομές δημιουργούνται με βάση τις ταξιαρχίες, οι οποίες θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται, όταν γίνεται σημαντική είσοδος νέων οπλικών συστημάτων. Με τα σημερινά δεδομένα είναι αναγκαία η μείωση του αριθμού των υπαρχόντων μονάδων και η αύξηση της ισχύος πυρός των υπολοίπων. Η διατήρηση δομών, απλά και μόνο για να υπάρχουν επιπλέον θέσεις ανωτάτων αξιωματικών ή για να εξυπηρετούνται τοπικά συμφέροντα αποτελεί λαϊκισμό και κατασπατάληση δυνάμεων και πόρων. Ο εξοπλισμός των μονάδων με πανάκριβα οπλικά συστήματα και μέσα ενώ διατηρούνται οι παλαιές δομές, στερεί τις νέες δυνατότητες των όπλων και αποτελεί επικίνδυνο και σπάταλο αναχρονισμό. Ήδη, υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στον τομέα αυτό και διαφαίνεται ο κίνδυνος να απαξιωθούν τα όποια μέσα αποκτήθηκαν. Για να θυμηθούμε τα λόγια του Ηράκλειτου, "δεν μπορεί κανείς να εισέλθει δυο φορές στο ίδιο σημείο του ποταμού".

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση