Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τον διάλογο για τα ελληνοτουρκικά

Ενώ αυξάνεται η ένταση στο Αιγαίο

Του Αθανασίου Έλλις

Σε μια περίοδο αυξημένης έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και με το Κυπριακό να εισέρχεται σε κρίσιμη φάση, λόγω της επερχόμενης αξιολόγησης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας από την Ε.Ε., η Ουάσιγκτον θεωρεί αναγκαία μια προσπάθεια εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων «προς όφελος όλων».
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ που βλέπει την εκατέρωθεν καχυποψία στις δύο πλευρές του Αιγαίου να πλήττει τη λειτουργικότητα της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας. Ο κ. Ρασμούσεν επιθυμεί επίσης να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό ώστε να αρθούν τα εμπόδια στην απρόσκοπτη συνεργασία ΝΑΤΟ - Ε.Ε., και τον στόχο αυτό θα προωθήσει κατά την επικείμενη επίσκεψή του σε Αθήνα και Αγκυρα.
Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που απορρέουν από τις συνεχείς αναχαιτίσεις στο Αιγαίο και ανησυχούν για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου. Εχουν συστήσει αυτοσυγκράτηση, και ενθαρρύνουν διάλογο για την καταγραφή και, τελικά, επίλυση των όποιων διαφορών μέσω προσφυγής σε κοινά αποδεκτούς διεθνείς μηχανισμούς, και θεωρούν ότι η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Αχμέτ Νταβούτογλου διαθέτουν το ειδικό βάρος για να αναλάβουν αυτό το έργο, έχοντας την πλήρη στήριξη των πρωθυπουργών τους. Πάντως, η Ελληνίδα υπουργός Εξωτερικών, αν και θα το επιθυμούσε, είναι αμφίβολο ότι θα τολμήσει ένα τέτοιο εγχείρημα, εν μέσω ρευστού πολιτικού τοπίου στο εσωτερικό, και υπό τη σκιά αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων εκ μέρους της Τουρκίας.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Η κρίσιμη αυτή συγκυρία βρίσκει την Τουρκία αναβαθμισμένη, καθώς εντάσσεται στον αμερικανικό στρατηγικό σχεδιασμό ως η μόνη μουσουλμανική χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η οποία δύναται να λειτουργήσει ως πρότυπο σε μια στιγμή που ο Μπαράκ Ομπάμα επιχειρεί να προσεγγίσει τον ισλαμικό κόσμο, ενώ γειτνιάζει με χώρες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ, όπως η Ρωσία, το Ιράν, το Ιράκ και η Συρία. Την ερχόμενη εβδομάδα ΗΠΑ, Τουρκία και Ισραήλ θα διεξαγάγουν, για δέκατη συνεχή χρονιά, κοινές ναυτικές ασκήσεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η Ουάσιγκτον στηρίζει επίσης το πολιτικό «άνοιγμα» που επιχειρεί ο Ταγίπ Ερντογάν για λύση του κουρδικού και για το οποίο δέχεται σφοδρή κριτική στο εσωτερικό, κυρίως από τους εθνικιστές που τον κατηγορούν ότι «σε συνεργασία με τις ΗΠΑ προωθεί τον διαμελισμό της Τουρκίας». Ταυτόχρονα, η Τουρκία επιχειρεί να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο, συνάπτοντας ακόμη και συμφωνίες που δεν συμβαδίζουν με τα αμερικανικά συμφέροντα, όπως αυτή για την κατασκευή στα τουρκικά χωρικά ύδατα του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ο οποίος είναι ανταγωνιστικός του αγωγού Nabucco που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. και στοχεύει στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Μόσχα. Η Αγκυρα, που προσβλέπει σε ρωσική συμμετοχή και στην κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Σαμψούντα - Τσεϊχάν, επιχειρεί παράλληλα να αξιοποιήσει την ιδιαίτερη σχέση της με το Αζερμπαϊτζάν, καθώς οι Αμερικανοί προωθούν τα αζέρικα κοιτάσματα φυσικού αερίου ως «αντίβαρο» σε αυτά της Ρωσίας.
Στη γεωπολιτική παρουσία της Τουρκίας η Ελλάδα αντιπαραθέτει τη δική της γεωγραφική θέση, όπου ξεχωρίζει η βάση της Σούδας, και τον ηγετικό της ρόλο στα Βαλκάνια, ενώ επιχειρεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της στα συστήματα μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη, την ιδιαίτερη σχέση που διατηρεί με τις ομόθρησκες Ρωσία, Σερβία, αλλά και Γεωργία, όπως και την πρωταγωνιστική παρουσία της στο παγκόσμιο εμπόριο μέσω του τεράστιου αριθμού πλοίων ελληνικών συμφερόντων.
Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη σημασία έχει η ελληνοαμερικανική κοινότητα η οποία εν αναμονή ενός «θερμού φθινοπώρου» ετοιμάζεται να ασκήσει την επιρροή της μέσω των προσβάσεων που διαθέτει στα κέντρα αποφάσεων των ΗΠΑ. Οι ομογενείς προβάλλουν τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, υπογραμμίζοντας ότι σε πολλά ζητήματα αυτός συμβαδίζει με τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, και στο πλαίσιο αυτό θα αναδείξουν την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναθέσει σε αμερικανική εταιρεία τη διεξαγωγή ερευνών στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της για εντοπισμό και εκμετάλλευση πηγών ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό πριν από μερικές εβδομάδες παράγοντες της Ομογένειας είχαν διεξοδικές επαφές με υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης και του Κογκρέσου που χαράσσουν ή επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μεταξύ αυτών με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Τζέιμς Στάινμπεργκ, και τους προέδρους των επιτροπών Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Τζον Κέρι, και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, Χάουαρντ Μπέρμαν. Επίσης, είχαν μακρά συνεργασία με τον γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο οποίος επιδεικνύει ιδιαίτερη ευαισθησία για το Κυπριακό, το Αιγαίο και την ονομασία των Σκοπίων. Ως μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων και λόγω της στενής σχέσης που διατηρεί με τη Χίλαρι Κλίντον (ήταν συμπρόεδρος της προεκλογικής της εκστρατείας για το χρίσμα), επηρεάζει τόσο σε θεσμικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο την υλοποίηση της αμερικανικής πολιτικής.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση