Ο Ερντογάν μετατρέπει την Τουρκία σε ισλαμιστική και εθνικιστική δικτατορία

H Τετάρτη 11 Μαΐου 2011 ήταν μια σημαντική ημέρα για τις γυναίκες στην Ευρώπη και για τις φεμινίστριες που αγωνίστηκαν για αυτήν. Ήταν επίσης μια μεγάλη ημέρα για την τουρκική Διπλωματία.

Εκείνη την ημέρα οι Υπουργοί Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρώπης υπέγραψαν τη «Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας», η οποία θα γινόταν γνωστή από τον τόπο υπογραφής της ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Τα παραπάνω αναφέρει σε κεντρικό άρθρο γνώμης στην εφημερίδα WELT, ο τουρκικής καταγωγής δημοσιογράφος, Deniz Yücel. Αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Τίτλος: «Εταίροι και όχι συνένοχοι»
Υπότιτλος: «Ο Erdogan συνεχίζει να μετατρέπει την Τουρκία σε ισλαμιστική και εθνικιστική δικτατορία. Η Ευρώπη και η Γερμανία αποφεύγουν να αντιδράσουν με συνέπεια. Κι αυτό, παρόλο που έχουν μεγαλύτερο περιθώριο χειρισμών απ’ ό, τι αντιλαμβάνονται»

«Η βία κατά των γυναικών αποτελεί πλέον παραβίαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», δήλωνε ο τότε Πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan -και υπογράμμιζε τον σημαντικό ρόλο που είχε διαδραματίσει η Τουρκία ως προς αυτό. Για την ακρίβεια, η επιτυχία πιστωνόταν στο Υπουργείο Εξωτερικών με επικεφαλής εκείνη την εποχή τον Ahmet Davutoglu, το οποίο κατά την επεξεργασία του σχεδίου της Σύμβασης είχε συνεργαστεί και με Τούρκους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών.

Η Τουρκία ήταν το πρώτο κράτος που επικύρωσε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με ομόφωνη απόφαση του Κοινοβουλίου. Τώρα, δέκα χρόνια αργότερα, η Τουρκία αποχώρησε με διάταγμα του Προέδρου το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή, παρακάμπτοντας το Κοινοβούλιο.

Φονταμενταλιστικοί κύκλοι στο περιβάλλον του AKP το ζητούσαν εδώ και αρκετό καιρό, ενώ η οργάνωση γυναικών Kadem, με επικεφαλής την κόρη του Erdogan Sümeyye, τηρούσε αρνητική στάση. Ο ίδιος ο Erdogan δεν λάμβανε θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τώρα πλέον έλαβε την απόφασή του.

Στην 45χρονη πολιτική του καριέρα, ο Erdogan έχει βιώσει τρεις απαγορεύσεις κομμάτων. Επιπλέον, μια διαδικασία απαγόρευσης του AKP το 2008, η οποία προκλήθηκε από την ακόμα κεμαλική Δικαιοσύνη, δεν έγινε για λίγο δεκτή από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Αναφερόμενος σε αυτήν την εμπειρία, ανέκαθεν λάμβανε θέση κατά της απαγόρευσης κομμάτων.

Μετά το τέλος των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων με το PKK το καλοκαίρι του 2015 και την απόπειρα πραξικοπήματος τον επόμενο χρόνο, το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της χώρας, το φιλο-κουρδικό αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), χτυπήθηκε από κύμα καταστολής. Οι προερχόμενοι από το κόμμα Δήμαρχοι παύθηκαν, βουλευτές έχασαν την έδρα τους και χιλιάδες μέλη του HDP φυλακίστηκαν.

Ο Erdogan βασίζεται εδώ και πολύ καιρό σε αυτήν την τακτική της φθοράς. Οι σύμμαχοί του –μεταξύ αυτών και ο Devlet Bahceli,επικεφαλής του δεξιού εξτρεμιστικού MHP και του ο Dogu Perincek, ηγέτης του μικρού «Κόμματος της Πατρίδας» που διαθέτει σχετική επιρροή στη Δικαιοσύνη, τους δημόσιους υπαλλήλους και τον στρατό- ζήτησαν την απαγόρευση του HDP. Ο Erdogan υποχώρησε πλέον σε αυτό το αίτημα.

Την Τετάρτη, η Εισαγγελία της Άγκυρας κατέθεσε αίτηση στο Συνταγματικό Δικαστήριο -προφανώς κατόπιν εντολής της πολιτικής ηγεσίας. Επιπλέον, η Εισαγγελία ζητά την αφαίρεση των πολιτικών δικαιωμάτων 608 πολιτικών του HDP. Συγκριτικά: Ο αριθμός αυτός είναι ελαφρώς μικρότερος τον αριθμό των βουλευτών του AfD και των Πρασίνων στο Bundestag και στις τοπικές Βουλές.

Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι τα δύο μέτρα ελήφθησαν ενάντια στην θέληση του Erdogan. Αλλά όπως και ο μετασχηματισμός της Αγίας Σοφίας, αυτά τα βήματα δείχνουν επίσης ότι ο Πρόεδρος είναι έτοιμος να εγκαταλείψει τα τελευταία συμβολικά απομεινάρια της κάποτε μεταρρυθμιστικής ατζέντας του AKP. Ωστόσο, αυτά τα βήματα δείχνουν επίσης ότι τον τόνο δίνουν οι ακραίες δυνάμεις, οι ισλαμιστικές-φονταμενταλιστικές, αλλά και οι ακροδεξιές.

Με την αποχώρηση από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ο Erdogan μπορεί να στοχεύει στους ψηφοφόρους ενός μικρού ισλαμικού κόμματος που ανήκει στην αντιπολίτευση. Με τη δράση του εναντίον του HDP ενδεχομένως επιχειρεί να εκτοπίσει τους Κούρδους από την πολιτική σκηνή και να διχάσει την αντιπολίτευση. Αλλά το υποβαθμιστεί η απόφαση ως εκλογικός ελιγμός θα σήμαινε υποτίμηση των συνεπειών. Η Τουρκία βρίσκεται στη διαδικασία μετασχηματισμού από μια διεφθαρμένη αυταρχική χώρα σε μια διεφθαρμένη δικτατορία με ισλαμιστική-εθνικιστική απόχρωση.

Σε αντίθεση με το 2016-2017, ωστόσο, το νέο κύμα καταστολής δεν συνοδεύεται από μια επιθετική Εξωτερική Πολιτική. Αντιθέτως, ο Erdogan κάνει λόγο για μια «νέα αρχή» στις σχέσεις με την Ευρώπη. Οι πιθανότητες είναι καλές, ειδικά δεδομένου ότι η ΕΕ -όπως κατά την τηλεδιάσκεψη την περασμένη εβδομάδα μεταξύ του Erdogan και της Προέδρου της Επιτροπής Ursula von der Leyen- δεν ενδιαφέρεται σχεδόν καθόλου για το θέμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αντ’ αυτού, ασχολείται με ζητήματα όπως η διαμάχη στο Αιγαίο, συγκρούσεις που ο Erdogan κλιμάκωσε, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτική ύλη.

Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο δεν έχει τίποτα περισσότερο να φοβάται παρά μερικές χλιαρές υποσημειώσεις πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ το επόμενο Σαββατοκύριακο, η οποία θα αφορά και πάλι τις σχέσεις με την Τουρκία. Η Γαλλία ή η Αυστρία υποστηρίζουν μεν μια πιο σκληρή γραμμή -εν μέρει για τους λάθος λόγους. Αλλά συναντούν αντιστάσεις όχι μόνο από την Ουγγαρία και την Πολωνία, που κυβερνώνται από πνευματικούς αδελφούς του Erdogan, αλλά και από την Ισπανία, την Ιταλία αλλά και την Γερμανία, η οποία επικαλείται πάσης φύσεως ανησυχίες.

Επειδή η Ευρώπη και η Γερμανία έχουν καταστεί ευάλωτες στους εκβιασμούς μέσω της Προσφυγικής Συμφωνίας. Ούτε καν την άνοιξη του 2020, όταν ο Erdogan μετέφερε χιλιάδες ανθρώπους στα ελληνικά σύνορα για να αποσπάσει την προσοχή από μια εσωτερική πολιτική κρίση, δεν έδειξε η ΕΕ την διάθεση να ακυρώσει αυτήν την κυνική Συμφωνία. Η Συμφωνία μείωσε μεν τον αριθμό των προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη και τον αριθμό των ανθρώπων που χάνουν την ζωή τους κατά το ταξίδι, αλλά το τίμημα είναι η κατεστραμμένη αξιοπιστία των «ευρωπαϊκών αξιών», η δυστυχία των προσφύγων στη Λέσβο και η ισχυροποίηση του καθεστώτος του Erdogan.

Και αυτό παρά το γεγονός ότι η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της έχουν σαφώς διάφορες επιλογές. Θα μπορούσαν να ανασταλούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, οι οποίες εδώ και καιρό έχουν παγώσει. Δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν μια για πάντα –αυτό θα ευχαριστούσε τον Erdogan- αλλά να ανασταλούν, και μάλιστα σε συνδυασμό με μια δίκαιη προοπτική ένταξης για μια δημοκρατική Τουρκία χωρίς τον Erdogan που θα αποτελεί Κράτος Δικαίου και θα πληροί τις ενταξιακές προϋποθέσεις.

Ένα άλλο πιθανό μέσο πίεσης που θα έπληττε σημαντικά τον Erdogan: Εδώ και μερικά χρόνια, οι Τούρκοι πολίτες που ζουν στο εξωτερικό έχουν την δυνατότητα να ψηφίζουν στα τουρκικά Προξενεία και Πρεσβείες. Σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Αυστρία και η Γερμανία, ο Erdogan πέτυχε αποτελέσματα άνω του 60-70% -πολύ μεγαλύτερα απ’ ό,τι στην Τουρκία. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση θα μπορούσε να απαγορεύσει τη διεξαγωγή εκλογών σε διπλωματικού χαρακτήρα εγκαταστάσεις. Σχετική αξίωση βάσει του Διεθνούς Δικαίου δεν υπάρχει. Μια τέτοια απαγόρευση δεν θα ήταν αντιδημοκρατική. Αντίθετα, έρχεται σε αντίθεση με την ιδέα της Δημοκρατίας το να επηρεάζουν τις εκλογές σε μια χώρα ψηφοφόροι που την είχαν εγκαταλείψει πριν από δεκαετίες ή στην οποία δεν έχουν ζήσει ποτέ.

Κατά τα άλλα, η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση υποπίπτει στο λάθος να θεωρεί την εξάρτηση μονόπλευρη. Στην πραγματικότητα, και η Τουρκία εξαρτάται από την Ευρώπη. Αν ο Erdogan φοβόταν τις οικονομικο-πολιτικές αντιδράσεις, δεν θα υπήρχε διαδικασία απαγόρευσης του HDP, ούτε αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ούτε παραβίαση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ωστόσο, το θέμα της Οικονομίας δεν επηρεάζει μόνο τις κυβερνήσεις, αλλά και τις επιχειρήσεις όπως η Bosch ή πιο πρόσφατα η Delivery Hero, που αρέσκονται να απολύουν τους Τούρκους υπαλλήλους τους όταν εντάσσονται σε συνδικαλιστικές οργανώσεις. Αλλά και εταιρείες όπως η Allianz ή η Siemens, οι οποίες δραστηριοποιούνται αθόρυβα στην Τουρκία.

Δεν είναι ενάντια στις επενδύσεις, δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στην WELT ο επικεφαλής του HDP Mithat Sancar. Αλλά σε κάθε τομέα σχέσεων «θα πρέπει η Δημοκρατία, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Κράτος Δικαίου να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο». Το ερώτημα είναι λοιπόν αν οι ξένες επιχειρήσεις θα κάνουν χρήση της επιρροής τους ή εάν η ειρήνη νεκροταφείου που επικρατεί σε μια δικτατορία είναι ιδανική για τις επενδύσεις. Είναι η λεπτή γραμμή μεταξύ της υπεύθυνης συμπεριφοράς και της σιωπηρής συνενοχής.

Στην Τουρκία η ΕΕ έχει χάσει πολλή αξιοπιστία τα τελευταία χρόνια, ιδίως στους προοδευτικούς κύκλους της χώρας. Οι χιλιάδες γενναίες γυναίκες που βγήκαν το Σαββατοκύριακο στους δρόμους για την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν στρέφουν καθόλου το βλέμμα προς την Ευρώπη. Αλλά ακόμη και χωρίς πίεση από το εξωτερικό, το καθεστώς του Erdogan φτάνει προς το τέλος του. Ανεξάρτητα από το πόσο καιρό μπορεί να παρατείνει το τέλος και πόσο πόνο θα προκαλέσει, η Τουρκία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα επιβιώσει από τον Erdogan,. Όμως, το αν η Τουρκία θα προσανατολιστεί μελλοντικά προς την Δύση καθορίζεται σήμερα. Γι’ αυτό και η αποστολή της Ευρώπης είναι να βρει μια ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της και μιας αξιόπιστης πολιτικής προσανατολισμένης στις αξίες. Να παραμείνει εταίρος, χωρίς να γίνει συνεργός. Αυτό είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις. Αλλά έτσι είναι.

Επισημαίνεται ότι κάτω από το τέλος του άρθρου περιελήφθη η ακόλουθη επισήμανση: «Η Axel Springer SE πούλησε τον Μάιο του 2018 το υπόλοιπο της μερίδιο του περίπου 7% στο τηλεοπτικό τμήμα του τότε Ομίλου ΜΜΕ Dogan και δεν δραστηριοποιείται πλέον στην Τουρκία».

Εφημερίδα WELT, Deniz Yücel
HellasJournal

 

 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση