Ο Ερντογάν τρολάρει την Ευρώπη;

Η εβδομάδα ξεκίνησε με τα πράγματα στην Τουρκία να έχουν πάρει μια αναμενόμενη ίσως, αλλά απρόσμενα γρήγορη τροπή. Και μάλιστα σε μια στιγμή που όχι μόνον η ευρύτερη περιοχή, αλλά το όλο παγκόσμιο σύστημα έχει εισέλθει σε περιοχή έντονων αναταράξεων.

Την προαναγγελία από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας των διώξεων κατά του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών ακολούθησε στο τέλος της η απόφαση Ερντογάν να αποσύρει την Τουρκία από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την αποτροπή της βίας κατά των γυναικών.

Και πριν παρέλθει το Σαββατοκύριακο ήρθαν να προστεθούν τρεις ακόμη σημαδιακές αποφάσεις.

Η πρώτη αφορούσε στην απομάκρυνση του φιλελεύθερου και γνωστού στις διεθνείς αγορές Διοικητή της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας Naci Agbal. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ανώδυνη, αν δεν λαμβάνονταν πέντε μόλις μήνες μετά την τοποθέτησή του και αν δεν ήταν η τέταρτη φορά μέσα σε δυο χρόνια που ο Ερντογάν αλλάζει κεντρικό Τραπεζίτη.

Η δεύτερη αφορούσε στην αντικατάστασή του από τον παγκοσμίως άγνωστο Sahap Kavcioglu που είναι όμως πασίγνωστος στην Τουρκία ως ένας από τους πιο έμπιστους πολιτικούς φίλους του Τούρκου Προέδρου και ως ο βασικός αρθρογράφος της Yeni Safak, της καθημερινής εθνικιστικής, συνωμοσιολογικής και αντισημητικής εφημερίδας του τουρκικού καθεστώτος. Πράγμα που στέλνει το δικό του ιδιαίτερο μήνυμα για τους ιδεολογικούς προσανατολισμούς του τελευταίου.

Εξ ίσου σημαντική είναι και μια καθόλου τυχαία λεπτομέρεια: Ο Kavcioglu, φανατικός υποστηριχτής των απόψεων Ερντογάν περί την ανάγκη διατήρησης των χαμηλών τραπεζικών επιτοκίων δανεισμού, ήταν κατά το διάστημα 2005-2015 ο αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Halkbank, της κρατικής τράπεζας που έχει παραπεμφθεί στην αμερικανική δικαιοσύνη για παραβίαση του εμπάργκο σε βάρος του Ιράν και παράνομες συναλλαγές ύψους μεγαλύτερου των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά την περίοδο 2008-2016.

Η τρίτη, τέλος, απόφαση αφορούσε στη βίαιη προσαγωγή του βουλευτή του φιλοκουρδικού κόμματος που είχε παραμείνει έγκλειστος στα γραφεία του κόμματος εντός της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψή του για τις επικριτικές αναρτήσεις που έκανε στο διαδίκτυο για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κούρδων.

Σε αυτήν προστέθηκε χθες το βράδυ και η απόφαση με την οποία καταδικάστηκε σε κάθειρξη τριών ετών ο χαρισματικός ηγέτης των Κούρδων της Τουρκίας Ντερμιτάς.

Με το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης να παραπαίει, την τουρκική λίρα να χάνει άλλο ένα 10% της αξίας της, τις ντόπιες αγορές συναλλάγματος να κατακλύζονται από πολίτες που προσπαθούν να προλάβουν τα χειρότερα και τις διεθνείς αγοράς να ερμηνεύουν τα σήματα της Άγκυρας ως πρόδρομα μηνύματα προσφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το όλο σκηνικό συμπληρώνουν δυο ακόμα εξελίξεις:

Η πρώτη είναι οι νέες συνδυασμένες επιθέσεις ρωσικών και κυβερνητικών συριακών δυνάμεων στο Ιντλίμπ της τουρκοσυριακής μεθορίου που έχουν καταλάβει οι ισλαμιστές αντάρτες και ο τουρκικός στρατός.

Η δεύτερη αφορά στην αυξημένη κινητικότητα της Ουάσιγκτον προς την κατεύθυνση της επίσημης αναγνώρισης της Αρμενικής Γενοκτονίας.

Αν οι σχετικές πληροφορίες επιβεβαιωθούν, θα επιβεβαιωθούν ταυτόχρονα και οι εκτιμήσεις έμπειρων αναλυτών της Άγκυρας που θεωρούν ότι ο Ερντογάν έχει πλέον αρχίσει να χάνει τις ελπίδες του τόσο για την τύχη που μπορούν να έχουν οι προσπάθειες γεφύρωσης των διαφορών του με την Διοίκηση Μπάιντεν όσο και οι προσδοκίες του για επιστροφή του ξένου κεφαλαίου στην τουρκική αγορά.

Είτε η ανάλυση αυτή ισχύει είτε όχι, το βέβαιον είναι ότι ο Ερντογάν έχει εισέλθει σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης τόσο με τον οικονομικό όσο και με τον πολιτικό φιλελευθερισμό της Δύσης.

Λαμβάνοντας αποφάσεις χωρίς την παραμικρή διαβούλευση, έστω και προσχηματική, με τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς της Τουρκικής Δημοκρατίας είναι προφανές ότι επιδίδεται σε μια επίδειξη αυταρχισμού ανάμεικτου με έναν ανορθολογικό κρατικό παρεμβατισμό στα θέματα της κλυδωνιζόμενης τουρκικής οικονομίας.

Δρομολογώντας την απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος κάνει σαφές ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για την ευαρέσκεια του ακροδεξιού συμμάχου του Μπατζελί και του κόμματός του της Εθνικιστικής Δράσης παρά για την αποδοχή του από τους δυτικούς συμμάχους του.

Αποσύροντας την Τουρκία από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την αποτροπή της βίας εναντίον των γυναικών απευθύνεται προφανώς στα συντηρητικότερα (διάβαζε οπισθοδρομικότερα) κοινωνικά στρώματα των ισλαμικών μαζών της βαθιάς Ανατολίας με τα ερείσματα των οποίων υπολογίζει ότι θα αναπληρώσει τις απώλειες που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις στα αστικά στρώματα των μεσογειακών πόλεων.

Εν ολίγοις δημιουργεί το μπλοκ ενός σκληρού ισλαμοεθνικιστικού συνασπισμού με τον οποίο θα προετοιμάσει την μάχη των εκλογών του 2023, αν οι εξελίξεις δεν τον υποχρεώσουν να τις επισπεύσει. Μεγαλεπίβολα δημόσια έργα + μεγαλοϊδεατικός αναθεωρητικός οθωμανισμός είναι το μυστικό με το οποίο ευελπιστεί ότι θα συνθέσει μια νέα προεδρική πλειοψηφία.

Εκτός αν με όλα αυτά ο Ερντογάν έχει απλώς αποφασίσει να τρολάρει την Ευρωπαϊκή Ένωση προπαραμονές της σύγκλισης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου που θα ασχοληθεί με τις προοπτικές των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Στην Άγκυρα, πάντως, φαίνεται ότι οργιάζουν οι φήμες για επικείμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό με σημαντικές αλλαγές στο επιτελείο της τουρκικής διπλωματίας, όπως και αυτές που μιλούν για πρόωρες εκλογές.

Κρισιμότερης, ωστόσο, σημασίας μπορεί να αποδειχθούν οι εξελίξεις σε ένα άλλο μέτωπο που έμοιαζε μέχρι πρότινος να έχει κλείσει για την Τουρκία: το μέτωπο της Μαύρης Θάλασσας με την Ρωσία.

Η Ουκρανική κρίση συνεχίζεται και οι κινήσεις της Τουρκίας για αμυντική συνεργασία με το Κίεβο ίσως αποκαλύψει την άλλη συνταγή επιβίωσης του Ερντογάν που είναι η δημιουργία των κρίσεων μέσα απο την διαχείριση των οποίων μπορεί να αποκομίσει, εκτός από εκλογικά, και άλλα γεωπολιτικά οφέλη.

Γιώργος Σεφερτζής
Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση