Ποιόν ωφελεί ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Σε προηγούμενο άρθρο υποσχεθήκαμε να εξετάσουμε τις πιθανές συνέπειες μίας γενικευμένης ελληνοτουρκικής σύρραξης. Μία τέτοια σύρραξη θα οδηγήσει σε εκτεταμένες καταστροφές στις δύο χώρες, πιθανώς και στην Κύπρο. Η καταστρεπτική ισχύς των δύο οπλοστασίων είναι τέτοια που, ακόμη κι αν δεχτούμε ότι μία χώρα καταφέρνει να καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής δυνατότητας της άλλης, δεν μπορεί να της στερήσει πλήρως τη δυνατότητα ανταποδοτικού πλήγματος. Με άλλα λόγια, το όποιο κέρδος του “νικητή” θα είναι πολύ μικρότερο από τις ζημιές που θα υποστεί.

Ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία έχουν τις αδιαπέραστες άμυνες που δεν κατάφεραν να αποκτήσουν ΗΠΑ και ΕΣΣΔ/Ρωσία. Οι βασικές υποδομές των δύο κρατών θα πληγούν, καθώς και εκατομμύρια άνθρωποι που είναι εξαρτημένοι από αυτές. Τα κράτη που θα προκύψουν δεν θα μοιάζουν με αυτά που γνωρίσαμε (για μια πιο αναλυτική εξέταση αυτού του σημείου βλ.  www.konstantakopoulos.gr/11977).

Οι πόλεμοι στην ανατολική Μεσόγειο δεν γίνονται γιατί τους σχεδιάζει η Ελλάδα ή η Τουρκία, ούτε για λόγους που επικαλούνται οι εμπόλεμοι.

Αν γίνει πόλεμος θα γίνει πιθανότατα γιατί εξυπηρετεί στρατηγικές επιδιώξεις ισχυρών διεθνών κέντρων, που θα έχουν τεχνηέντως άγει τις δύο πλευρές σε σημείο που να νομίζουν ότι θα κερδίσουν ή να νοιώθουν ότι δεν έχουν περιθώριο υποχώρησης. Για να γίνουν ή για να σταματήσουν κρίσεις έχει στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί έναντι της Αθήνας η μέθοδος των “παραπλανητικών σημάτων”. Τώρα “παραπλανητικά σήματα” αποστέλλονται πιθανώς και στην Τουρκία (www.konstantakopoulos.gr/11936/).

Στο παρελθόν τέτοιος πόλεμος ήταν αδιανόητος. Δεν έγινε για να μην υποστεί ζημιά το ΝΑΤΟ. Δεν έγινε γιατί τα δύο κράτη ήταν υπό αμερικανικό έλεγχο.

Όταν ο Ιωαννίδης διέταξε το 1974 τα Φάντομ και τα υποβρύχια να πάνε στην Κύπρο, διαπίστωσε ότι η CIA έδινε ή ακύρωνε τις εντολές. Σήμερα η Τουρκία δεν ελέγχεται όπως στο παρελθόν. Η Αμερική έχει μεγάλο πρόβλημα, μετά την αγορά των S-400. Ή θα βρει τρόπο να καταστρέψει το καθεστώς Ερντογάν (μπορεί με ελληνοτουρκικό πόλεμο) ή θα δοκιμάσει να τον ξαναπάρει με το μέρος της.

Σ’ αυτή την περίπτωση θα πιέσει για ελληνικές παραχωρήσεις, ή προ της συγκρούσεως, ή παρεμβαίνοντας για να τη σταματήσει στο “κατάλληλο σημείο”, εφόσον το καταφέρει. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, δεν λέμε ότι αυτά θα τα κάνουν οπωσδήποτε οι Αμερικανοί, αλλά ότι θα τα εξετάσουν. Οι επίσημες δηλώσεις ελάχιστη σημασία έχουν. Και, last but not least, υπάρχει αύξηση της παγκόσμιας αστάθειας. Ζούμε σε διαφορετική εποχή, όπου τίποτα, περιλαμβανομένης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, υπό την παρούσα μορφή τους, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο.

Οι πιθανές συνέπειες μετά το “πυρ”

Το σενάριο γενικής σύρραξης είναι ακραίο και πολλές δυνάμεις θα αντιταχθούν, αλλά δεν είναι αδύνατο. Κράτος που εμπλέκεται σε κρίση, όμως, πρέπει να εξετάζει όλα τα σενάρια, όχι μόνο όσα του αρέσουν. Όσα κάποιος προβλέπει πριν τον πόλεμο σπανίως αντιστοιχούν σ’ αυτά που τελικά γίνονται. Αλλά επί τη βάσει των προπολεμικών προβλέψεων οι δυνάμεις καθορίζουν την πολιτική τους και οδηγούνται ή αποφεύγουν τον πόλεμο.

Μια σύρραξη (εκκινώντας από την κατά τη γνώμη μας μακράν πιθανότερη εκτίμηση ότι θα οδηγήσει σε καταστροφή και τις δύο χώρες) μπορεί να έχει τις εξής πιθανές συνέπειες για τους άμεσα εμπλεκόμενους και διεθνώς:

Πρώτον, οι εκτεταμένες καταστροφές στην Τουρκία θα υπονομεύσουν το καθεστώς Ερντογάν και θα διευκολύνουν την αντικατάστασή του από πιο φιλοδυτικό, οδηγώντας σε πιο αδύνατη Τουρκία, ίσως εξελισσόμενη σε τουρκο-κουρδική ομοσπονδία. Αυτό μπορεί να φαίνεται ευνοϊκό για εμάς, αλλά δεν θα είναι. Θα πιεστούμε για ελληνικές-κυπριακές παραχωρήσεις προς αυτή την Τουρκία, προκειμένου να την στηρίξουν.

Δεύτερον, ο ελληνικός λαός θα δεχτεί συντριπτικό πλήγμα, που θα συμπληρώσει τις μεγάλες ήττες του (2010, 2012, 2013 στην Κύπρο, 2015). Από την επανάσταση του 1821, “αστραπή” στην ευρωπαϊκή νύχτα της Ιεράς Συμμαχίας έως την ισχυρότερη και μαζικότερη αναλογικά σε όλη την Ευρώπη Εθνική Αντίσταση (1940-45) και την κυπριακή αντιαποικιακή επανάσταση (1955-59), ο ελληνικός λαός επέδειξε ισχυρό αντιστασιακό πνεύμα. Μοιάζει τώρα με ξεθυμασμένο κρασί, αλλά οι ρίζες του δέντρου δεν κάηκαν ολότελα.

Η εξουδετέρωση του ελληνικού λαού θα είναι στρατηγικό ατού για τις δυνάμεις που θέλουν να επικρατήσουν στη Μεσόγειο, αποκλείοντας οριστικά κάθε ανεξάρτητη ευρωπαϊκή και ρωσική επιρροή. Αν συμπέσει αυτό και με τα 200 χρόνια μιας Επανάστασης που έδειξε ότι τα ιδεώδη του Διαφωτισμού δεν πέθαναν στο Βατερλώ, τόσο το καλύτερο. Η Ελλάδα είναι επίσης παγκόσμιο σύμβολο του αγώνα για ελευθερία. Στα ελληνικά γράφτηκαν για πρώτη φορά οι λέξεις ελευθερία, λόγος, δήμος και δημοκρατία. Η κατίσχυση επί των Ελλήνων στα χώματα που περπάτησε ο Περικλής, ο Θουκυδίδης και ο Πρωταγόρας θα είναι ο μεγαλύτερος ιδεολογικός θρίαμβος για τον αναδυόμενο ολοκληρωτισμό.

Εμείς δεν αποδίδουμε σημασία σε όλα αυτά, αυτοί όμως αποδίδουν. Αν με πείτε συνωμοσιολόγο, σας προκαλώ να εξηγήσετε γιατί η ΕΕ, το ΔΝΤ και οι μεγάλες τράπεζες πίσω τους δεν επέβαλαν στην Ελλάδα ένα σύνηθες νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα το 2010, αλλά ένα πρόγραμμα “καταστροφής κράτους-έθνους” (πτώση ΑΕΠ κατά 27%, πρωτοφανής εκτίναξη δημόσιου και ιδιωτικού χρέους). Είναι πιθανό πριν ή μετά μια σύρραξη να περάσουμε από σενάριο “1974 από την ανάποδη”. Να πάρουν την εξουσία δυνάμεις που θα πουν “να πού μας έφτασε η Δημοκρατία σας” και οι οποίες θα κριθούν καταλληλότερες να συνοδεύσουν τον Ελληνισμό στην έξοδο από την Ιστορία.

Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Τρίτον, οποιαδήποτε σύρραξη στην Μέση Ανατολή, άρα και μια ελληνοτουρκική, θα θέσει σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια στο κινεζικό σχέδιο One Belt, Οne Road. Αυτή ήταν πιθανώς και μια σημαντική δεύτερη επιδίωξη όσων, τρεις φορές τα δύο τελευταία χρόνια, παρολίγον να προκαλέσουν ανάφλεξη με πόλεμο κατά του Ιράν. Πολλοί περιμένουν έναν πόλεμο κατά του Ιράν, αλλά είναι δύσκολο να γίνει ακριβώς γι΄ αυτό. Πιθανώς δεν ισχύει αυτό για έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο που κανείς δεν πολυπιστεύει ότι θα γίνει.

Τέταρτον, η ΕΕ σε βαθιά υποβόσκουσα κρίση και αντιμέτωπη με την επερχόμενη κοινωνικο-οικονομική κρίση λόγω κορονοϊού, δεν έχει εργαλεία και πολιτικές να αντιμετωπίσει πολεμική κρίση με εμπλοκή δύο μελών της. Θα δεχτεί σοβαρό, ίσως θανάσιμο πλήγμα.

Δεν υποστηρίζω μια ημι-ολοκληρωτική αντικοινωνική δομή, υπό την κυριαρχία της Γερμανίας και των τραπεζών. Δεν θα στενοχωριόμουν εάν διαλυόταν. Αρκεί να πηγαίναμε σε καλύτερη ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων, όχι σε χειρότερη. Να φύγουμε από την ΕΕ αν έχουμε κράτος που στέκεται στα πόδια του. Όχι να σηκώνουμε το κεφάλι για να μας το κόψουν ευκολότερα.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει προς το παρόν σχέδιο για Ευρώπη κοινωνική, δημοκρατική, ανεξάρτητη. Σήμερα εντείνεται η διάθεση τμήματος της αμερικανικής άρχουσας τάξης και άλλων διεθνών δυνάμεων να σπρώξουν σε κατατεμαχισμό της ΕΕ σε μικρότερες, ευκολότερα διαχειρίσιμες οντότητες. Οντότητες που θα εξυπηρετήσουν τα αμερικανικά εμπορικά-στρατηγικά συμφέροντα και θα προστατεύσουν τον παγκόσμιο ρόλο του δολαρίου, κύριο μέσο χρηματοδότησης της αμερικανικής οικονομίας.

Ευρωπαϊκή διάσπαση υπό τις παρούσες συνθήκες πιθανό να ενεργοποιήσει νεοσυντηρητικό σχέδιο για δημιουργία Μεσογειακής Ένωσης. Αυτή δεν θα ήταν εργαλείο συνεργασίας μεσογειακών κρατών, όσο ελέγχου και αποκλεισμού οποιασδήποτε ρωσικής ή ανεξάρτητης ευρωπαϊκής επιρροής.

Από τότε που υπάρχει το νεώτερο ελληνικό εθνικό σχέδιο (1204), είναι σχέδιο αντι-σταυροφορικό, που στηρίχτηκε στην κοινότητα γεωπολιτικών συμφερόντων με τη Ρωσία και στις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, που ενέπνευσαν τον Ρήγα, τον Ανώνυμο και τον Κοραή. Θα είναι το τέλος του η μετατροπή μας σε βράχο-φρούριο απέναντι στη Ρωσία και στο Ισλάμ, με συρρικνούμενο και παρακμάζοντα ελληνικό πληθυσμό.

Για να επιζήσουμε δεν πρέπει να είμαστε δεδομένοι

Πέμπτον, μια ελληνοτουρκική σύρραξη θα είναι ασφαλώς πολύ ισχυρό πλήγμα στο ΝΑΤΟ κι αυτό είναι και το σημαντικότερο εμπόδιο για να συμβεί. Στο περιβάλλον Τραμπ κυκλοφορούν όμως ήδη ιδέες μιας αναδόμησης των συμμαχιών και ο πρόεδρος έχει κάνει σχετικές αναφορές. Ο Μακρόν χαρακτήρισε «εγκεφαλικά νεκρό» το ΝΑΤΟ. Δύσκολα φαντάζεται κανείς ενδεχόμενη αποδόμηση της ΕΕ να αφήνει αλώβητο το ΝΑΤΟ. Η αποβολή της Τουρκίας από τη Συμμαχία, αν τελικά κριθεί αναγκαία, προσκρούει σε πολύ σοβαρά πολιτικά και θεσμικά εμπόδια. Μετά έναν πόλεμο όλα θα γίνουν δυνατά.

Τι άραγε ήθελε να μας πει ο Φρίντμαν του Stratfor το 2010, όταν έγραφε ότι «οι Έλληνες δεν κατάλαβαν ότι δεν τους χρειαζόμαστε πια»; Για να επιζήσουμε πρέπει να τον διαψεύσουμε, πρέπει να μην είμαστε δεδομένοι, προβλέψιμοι και βαθιά εξαρτώμενοι, όπως τώρα. Αν το κάνουμε, θα διατηρήσουμε και καλύτερες σχέσεις με την Αμερική, γιατί με τα διαρκή “Ναι” μάλλον θα τις χαλάσουμε για πάντα.

Έκτον, αν η παρούσα κατάσταση γενικευόμενου χάους στον πλανήτη δεν προκύπτει ως αποτέλεσμα αυθόρμητης έκρηξης των ποικίλων αντιφάσεων, αλλά ανταποκρίνεται σε στρατηγική διεθνών κέντρων, τότε μια σύρραξη θα την ευνοήσει.

Τι να κάνουμε

Να προσθέσουμε και κάτι προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Δεν πιστεύουμε ότι οι παραχωρήσεις κυριαρχίας είναι ο τρόπος για να αποφύγουμε τον πόλεμο, μπορούν μάλιστα να τον φέρουν πιο κοντά.

Η Αθήνα πρέπει να βρει τρόπο να αποφύγει και τη Σκύλλα του πολέμου και τη Χάρυβδη των παραχωρήσεων, κάνοντας ό,τι μπορεί για σταδιακή αποκλιμάκωση της αντιπαράθεσης, κάτι που είναι προς όφελος των καλώς εννοουμένων συμφερόντων των δύο κρατών. Οφείλουμε κατ’ ελάχιστον να αποκαταστήσουμε αφενός απευθείας επικοινωνία με την Άγκυρα (την είχαν μεταξύ τους ΗΠΑ και ΕΣΣΔ στο αποκορύφωμα της αντιπαράθεσής τους), αφετέρου τα παραδοσιακά κανάλια με δυνάμεις έξω από το ΝΑΤΟ που επέτρεψαν στο παρελθόν στην Ελλάδα να αντισταθεί και στην Κύπρο να επιβιώσει. Και, σε περίπτωση που ο Ερντογάν εμφανίσει το σεισμογραφικό του έξω από τα Δωδεκάνησα, να εξαντλήσουμε την πληθώρα οδυνηρών αποτρεπτικών και εν συνεχεία ανταποδοτικών μέτρων που δυνητικά διαθέτει η Ελλάδα έναντι και της Τουρκίας και των «συμμάχων». (Για μια περαιτέρω συζήτηση των μεθόδων αποτροπής και ανταπόδοσης δες www.konstantakopoulos.gr/11977)

Δεν είναι ασφαλώς βλαξ ο Πούτιν που τιμώρησε σοβαρά την Τουρκία χωρίς να απαντήσει ο ίδιος με κατάρριψη τουρκικού στην κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους, ούτε ο Σι που διέταξε πρόσφατα τις ένοπλες δυνάμεις του να μην ανοίξουν πρώτες πυρ. Αλλά βεβαίως δεν μπορούμε να μην κάνουμε και τίποτα. Πρέπει να αποφύγουμε και τον πόλεμο (εφόσον δεν επιτεθεί η Τουρκία) και τη συνθηκολόγηση.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση