Πανωλεθρία για τον Ερντογάν στο "Πρωτόκολλο της Μόσχας"

Για πρώτη φορά τις τελευταίες μέρες, υπήρξε μια νηνεμία στα συριακά μέτωπα – πρόκειται για το άμεσο αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και της Τουρκίας. Ποια είναι η κατάσταση στα μέτωπα που καθορίζει το πρωτόκολλο που υπεγράφη στο τέλος των διαπραγματεύσεων, τι δεν μπόρεσε να επιτύχει ο τουρκικός στρατός στη Συρία και γιατί έχει ο Άσαντ κάθε λόγο να χαίρεται;

Του Γιεβγένι Κρούτικωφ
Μετάφραση Σωτήρης Δημόπουλος

Στη συριακή επαρχία Ιντλίμπ τέθηκε σε ισχύ εκεχειρία – σύμφωνα με το πρωτόκολλο Ρωσίας-Τουρκίας που υπεγράφη την προηγούμενη μέρα στη Μόσχα. Η ένταση των συγκρούσεων μειώθηκε δραματικά Πρωτίστως, επειδή η αεροπορία -τόσο η συριακή όσο και η ρωσική, και έως τώρα η τουρκική- καθώς και το πυροβολικό έπαψαν να επιχειρούν. Σποραδικές αψιμαχίες συνεχίζονται, ειδικά επειδή οι Σύριοι, οι Τούρκοι και περισσότερο οι τζιχαντιστές θα χρειαστούν χρόνο για να αντισταθμίσουν τις απώλειες και να συνειδητοποιήσουν την νέα πραγματικότητα.

Και η νέα πραγματικότητα είναι ότι η χειμερινή εκστρατεία του 2019/2020 κατέληξε σε πλήρη νίκη για τις δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης με την υποστήριξη της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας. Τα νικηφόρα στρατιωτικά αποτελέσματα για τους Σύριους στην πραγματικότητα καταγράφονται στο λακωνικό «Πρωτόκολλο της Μόσχας», στο οποίο υπονοούνται περισσότερα απ’ ότι καταγράφεται στο έγγραφο.

Πρώτον, οι πολυήμερες και αιματηρές μάχες για το Σαρακέμπ και τα περίχωρά του έληξαν με την επιβολή του κυβερνητικού ελέγχου στον αυτοκινητόδρομο Μ5 (Δαμασκός-Χάμα-Χαλέπι). Οι μαχητές έχασαν τη δυνατότητα ακόμη και της στρατιωτικής προσβολής στο δρόμο, για να μην πούμε για τη φυσική τους παρουσία.

Οι δύο βασικές πόλεις της Συρίας έχουν τώρα σταθερή σύνδεση, γεγονός που αλλάζει θεμελιωδώς και την διάταξη των δυνάμεων. Ο αυτοκινητόδρομος Μ5 δεν αναφέρεται καν στο «πρωτόκολλο της Μόσχας». Στην ουσία παρέμεινε στον έλεγχο της Δαμασκού ως αποτέλεσμα των μαχών που διεξήχθησαν. Δηλαδή, ο κύριος και βασικός στόχος της χειμερινής στρατιωτικής εκστρατείας επιτεύχθηκε πλήρως.


Δεύτερον, σιωπηρά το πρωτόκολλο κατακυρώνει όλα τα αποτελέσματα της χειμερινής εκστρατείας. Όπως αναφέρεται στη δήλωση μετά τις συνομιλίες Πούτιν-Ερντογάν, αποφασίστηκε να παύσουν όλες οι εχθροπραξίες κατά μήκος της υφιστάμενης γραμμής αντιπαράθεσης. Δηλαδή η ζώνη αποκλιμάκωσης μειώθηκε κατά το ένα τρίτο.

Ο αριθμός των απελευθερωμένων οικισμών προσεγγίζει τους 200. Η ίδια η πόλη της Ιντλίμπ σε ευθεία γραμμή είναι μόλις λίγο πάνω από 10 χιλιόμετρα. Ωστόσο, αρχικά, η τουρκική πλευρά απαίτησε από την Δαμασκό να επιστρέψει στην γραμμή των τουρκικών παρατηρητηρίων, δηλαδή να γυρίσει στην γραμμή μετώπου που υφίστατο τον Δεκέμβριο του 2019.

Τρίτον, η τουρκική πλευρά υποχρεούται να αποδεσμεύσει τον αυτοκινητόδρομο Μ4, και να οργανώσει κοινές περιπολίες με τη ρωσική στρατονομία, σύμφωνα με τους όρους που λειτουργούν και στο Κουρδιστάν. Ο αυτοκινητόδρομος Μ4 (και όχι ο Μ5) αναφέρεται άμεσα στο «Πρωτόκολλο της Μόσχας» και κατά μήκος του η τουρκική πλευρά, με τη συνδρομή της Ρωσίας αναλαμβάνει να οργανώσει μια αποστρατιωκοποιημένη ζώνη 6 χιλιομέτρων και από τις δυο πλευρές του δρόμου. Δηλαδή η 12 χιλιομέτρων «ζώνη ασφαλείας» θα πρέπει να κόψει την περιοχή στη μέση.

Η εμφάνιση του αυτοκινητόδρομου Μ4 στο κείμενο του ρωσοτουρκικού πρωτοκόλλου αποτέλεσε την μεγαλύτερη έκπληξη των αποτελεσμάτων των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ερντογάν και του Πούτιν. Πολλοί δεν πίστευαν στα μάτια τους και νόμιζαν ότι επρόκειτο για λάθος, αντί του σωστού Μ5. Ωστόσο, το κείμενο δηλώνει σαφώς ότι ο αυτοκινητόδρομος θα απελευθερωθεί σε όλο το μήκος του από τον οικισμό Trumba (2 χιλιόμετρα δυτικά της Σαρακέμπ) έως και την Ain al Havr, που βρίσκεται εντός της επαρχίας της Λατάκειας.

Ο αυτοκινητόδρομος Μ4 (Λατάκεια-Χαλέπι μέσω της Jisr ash-Shugur και του Σαρακέμπ) ήταν ο δεύτερος κύριος στόχος της χειμερινής εκστρατείας του συριακού στρατού. Στην πραγματικότητα, ο στρατός του Άσαντ δεν τον πέτυχε, αλλά η γρήγορη προέλαση μέσω της κοιλάδας Al-Gaab έκανε αυτόν τον στόχο εφικτό.

Ουσιαστικά η Τουρκία έπρεπε να ξεμπλοκάρει το δρόμο ακόμη και με τους όρους της συμφωνίας του Σότσι, αλλά δεν το έκανε. Τώρα απαιτείται να δημιουργηθεί ένας διάδρομος ασφαλείας 12 χιλιομέτρων.

Δεδομένου ότι οι δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης δεν έφθασαν στον αυτοκινητόδρομο Μ4 κατά τον χρόνο υπογραφής του πρωτοκόλλου, θα μπορούσε η υποχρέωση αυτή να αγνοηθεί. Αν ο αυτοκινητόδρομος M5 είναι ένα νόμιμο τρόπαιο, τότε το ξεκλείδωμα του M4 είναι μια διπλωματική νίκη.

Η αδύναμη θέση της τουρκικής πλευράς, με την οποία ο Ερντογάν ήρθε στη Μόσχα, δείχνει την αδύναμη θέση της τουρκικής πλευράς, . Αν οι Τούρκοι είχαν την ευκαιρία να παραμείνουν στο Μ4, θα πολεμούσαν γι’ αυτό, όπως αν ήταν για την Κωνσταντινούπολη, αφού η απώλεια αυτής της διαδρομής σημαίνει μακροπρόθεσμα την πλήρη ήττα των τζιχαντιστών και των τουρκικών πληρεξούσιων μαχητών στην Ιντλίμπ. Επιπλέον, έχει τεθεί σαφής προθεσμία εντός της οποίας οι Τούρκοι πρέπει να καθαρίσουν το δρόμο και το διάδρομο των 12 χιλιομέτρων: η 15η Μαρτίου.

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο ή ακόμα και μετά τις 15 Μαρτίου, η κυκλοφορία κατά μήκος της M4 θα επαναληφθεί, τουλάχιστον για την μετακίνηση κομβόι. Η διαδρομή περνά μέσα από την μεγάλη πόλη Jisr al-Shugur, η οποία θεωρείται η ανεπίσημη πρωτεύουσα των συμμοριών των τζιχαντιστών, αποτελούμενες από μετανάστες καταγόμενους από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και άλλους ξένους εξτρεμιστές μαχητές.

Η Tahrir al-Sham, στην οποία τυπικά οι εν λόγω μονάδες υπάγονται, δεν αναγνώρισε τις συμφωνίες της Μόσχας και την κατάπαυση του πυρός. Στα επιχειρησιακά σχέδια των κυβερνητικών στρατευμάτων η Jisr al-Shurgur προτάσσεται ως ο βασικότερος στόχος. Τώρα, έπειτα από την ανάκτηση του αυτοκινητόδρομου Μ5, ο έλεγχος της Μ4 έχασε την οικονομική και κοινωνική σημασία του, και παρέμεινε μόνο ως στρατιωτικός και πολιτικός στόχος.

Η Jisr al-Shugur ενοχλεί λόγω της παρουσίας όλων των ειδών “Μαχητών του Τουρκεστάν”, των Ουιγούρων και των τρομοκρατικών ομάδων από τον Καύκασο. Επιπλέον, το Γενικό Επιτελείο Στρατού της Συρίας θεωρεί ότι ο αυτοκινητόδρομος Μ4 είναι μια φυσική γραμμή αμύνης, που αν καταληφθεί θα γίνει δυνατή η αρχή της εκκαθάρισης της πόλης της Ιντλίμπ. Εάν εφαρμοστεί πλήρως το “Πρωτόκολλο της Μόσχας” αυτό θα διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση επί του εδάφους και θα καθορίσει τις θέσεις και τους στόχους του συριακού στρατού.

Τέταρτον, η διατήρηση των τουρκικών «παρατηρητηρίων» βαθιά στα μετόπισθεν των κυβερνητικών δυνάμεων χάνουν το νόημά τους. Ήδη το πρωί κυκλοφόρησαν φήμες ότι ορισμένα απ’ αυτά (συνολικά οκτώ) θα μπορούσαν απλώς να αποσυρθούν.

Παρόλο που ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι θα διατηρηθούν όλα, θα πρέπει τελικά να τα αποσύρει, αφού οι θέσεις των Τούρκων είναι αποκλεισμένες και ο εφοδιασμός τους μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον με την βοήθεια της ρωσικής στρατονομίας.

Οι Ρώσοι είναι έτοιμοι να μεταφέρουν στους Τούρκους νερό και πλιγούρι κάπου στο Murak, στην επαρχία της Χαμά, αλλά αυτό δεν μπορεί γίνεται αιωνίως. Κανείς δεν θα αγγίξει τους Τούρκους, αλλά πλέον δεν έχουν να κάνουν τίποτε εκεί που βρίσκονται.

Μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο, τα τουρκικά παρατηρητήρια κατέγραψαν τις αξιώσεις της Άγκυρας και τη “συμμετοχή” της στα στρατιωτικά γεγονότα, ακόμη και τις “εγγυήσεις” της Άγκυρας για την Ιντλίμπ. Τώρα αυτό ήδη αποτελεί παρελθόν. Ο Ερντογάν κέρδισε το δικαίωμα να απαντήσει στρατιωτικά εάν οι Σύριοι κτυπήσουν τουρκικές στρατιωτικές μονάδες, αλλά η πρακτική δείχνει ότι δεν είναι οι Σύροι που επιτίθενται πρώτοι κατά των Τούρκων.

Η θέση ολόκληρης της μεραρχίας, την οποία έχουν στείλει οι Τούρκοι στην Ιντλίμπ, παραμένει αμφιλεγόμενη. Τίποτε δεν υπάρχει γι’ αυτό εγγράφως, αλλά ο Ερντογάν υπέγραψε τη φράση για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Δηλαδή, νομικά, δεν έχει κανένα δικαίωμα να κρατήσει τόσα πολλά στρατεύματα στην Ιντλίμπ.

Εάν αξιολογήσουμε συνολικά το «Πρωτόκολλο της Μόσχας» σε στρατιωτικό επίπεδο σηματοδοτεί την ήττα και των μαχητών κάθε ιδεολογικής κατεύθυνσης και του τουρκικού στρατού.

Η γραμμή του μετώπου είναι καθορισμένη στο μέγιστο σημείο της προέλασης του Συριακού Στρατού εντός της περιοχής (εκτός του οικισμού Nareb, αλλά αυτό είναι κάτι ιδιαίτερο) και η απεμπλοκή του αυτοκινητοδρόμου Μ4 αυξάνει το μέγεθος της νίκης σε σχέση με αυτά που κατακτήθηκαν στις μάχες.

Η εκκένωση των τουρκικών παρατηρητηρίων στο εσωτερικό του συριακού εδάφους θα σημάνει επιπλέον την αποκατάσταση της κυριαρχίας σε ένα μέρος της κυριαρχίας της Συρίας εκεί που τον έλεγχο πρακτικά τον είχαν οι Τούρκοι. Το μόνο που μπορεί να κάνει ο Ερντογάν είναι επιδεικτικά να μην κατονομάζει τον Μπασάρ Άσαντ με το όνομά του αλλά με την αφηρημένη λέξη «καθεστώς».

Επιπλέον, η τουρκική πλευρά θα αναγκαστεί να σταματήσει τις προβοκάτσιες στα ελληνικά σύνορα και να πάψει την αχαλίνωτη προπαγάνδα για τα «εκατομμύρια των προσφύγων». Γι’ αυτό, η ευρύτερη Ευρώπη θα έπρεπε να πει ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Μόσχα.

Είναι εντελώς λογικό να υποθέσουμε ότι η παρούσα κατάσταση στα μέτωπα -ο καθορισμός των συνοριακών θέσεων και η κατάπαυση του πυρός- έχει τη δυνατότητα να αντέξει μέχρι το καλοκαίρι. Ο συριακός στρατός αυτό το διάστημα θα μπορέσει να αναπληρώσει τις απώλειές του, θα επεξεργαστεί νέες τακτικές και θα αναπτύξει αντιαεροπορικά συστήματα στην πρώτη γραμμή.

Ακόμη δεν είναι σαφές πώς τα εκλαμβάνει όλα αυτά η Άγκυρα. Ο Ερντογάν θα πρέπει να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να εξηγήσει στους ψηφοφόρους του τι συμβαίνει. Το Blitzkrieg στην Ιντλίμπ απέτυχε, όμως τις τελευταίες εβδομάδες είχαν ειπωθεί πολλά στην Άγκυρα, συμπεριλαμβανομένων των υποσχέσεων να «φθάσουμε στην Δαμασκό» και να εκδικηθούμε κάθε νεκρό Τούρκο στρατιώτη. Το μόνο που κατάφερε να επιτύχει η Άγκυρα, με τον μεγαλύτερο (μετά τον αμερικανικό) στρατό στο ΝΑΤΟ, ήταν να κρατήσει ένα πολύ μειωμένο κομμάτι της επαρχίας Ιντλίμπ.

Κάποιοι είδαν ένα τρολάρισμα του Ερντογάν από πλευράς της Ρωσίας για το ότι η αίθουσα του Κρεμλίνου, που έγιναν οι διαπραγματεύσεις, ήταν διακοσμημένη με ένα άγαλμα της Μεγάλης Αικατερίνης και με ένα πίνακα με σκηνή από τον ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1877-1878. Πρόκειται για καθαρή σύμπτωση, κανείς δεν σκέφθηκε τίποτε το τρομερά συμβολικό, αλλά και η τουρκική πλευρά μάλλον δεν έδωσε σε αυτό καμία σημασία.

Αλλά το αποτέλεσμα μιλά από μόνο του: Το «Πρωτόκολλο της Μόσχας» εμπέδωσε εγγράφως την νίκη του συριακού στρατού στη χειμερινή εκστρατεία, η Ρωσία δεν μείωσε την υποστήριξή της στην Δαμασκό, και η Τουρκία υποχρεώθηκε να πάει σε πρόσθετες και σοβαρές υποχωρήσεις.

https://vz.ru
Σωτήρης Δημόπουλος


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση