Αν. Μεσόγειος: Σκλήρυνση θέσεων με ταυτόχρονους υπαινιγμούς συμβιβασμού

Του Κώστα Ράπτη

Η διπλωματική χορογραφία του τελευταίου 24ώρου εμφάνισε όλους τους παίκτες της Ανατολικής Μεσογείου να σκληραίνουν κατά τι τη θέση τους, την ίδια ώρα που σε χαμηλότερους τόνους υπαινίσσονταν τη δυνατότητα συμβιβασμού.

Λ.χ. από ελληνικής πλευράς, η επίσκεψη του Νίκου Δένδια στη Βεγγάζη και οι συναντήσεις του με τον στρατηγό Χάφταρ και λοιπούς ιθύνοντες της ανατολικής Λιβύης, αποτελεί ένα βήμα που θα θεωρούνταν μέχρι πρότινος αδιανόητο, στον βαθμό που η Αθήνα δεσμεύεται από την αναγνώριση της κυβέρνησης Σαράτζ στην Τρίπολη από τον ΟΗΕ και την Ε.Ε.

Ακολούθησε η συνάντηση του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας με τον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη στη Λευκωσία, μετά την οποία δήλωσε ότι "το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς συνθήκες είναι επαρκείς για να απαντούν σε κάθε αυθαίρετη τοποθέτηση, δήλωση ή συμπεριφορά”.

Όμως είναι εμφανής η ασυμμετρία αυτής της δήλωσης με την τουρκική θέση, η οποία στηρίζεται όχι μόνο στην (ιδιοσυγκρασιακή) επίκληση του διεθνούς δικαίου, αλλά και στην επίκληση της στρατιωτικής ισχύος – εξ ού και η Άγκυρα με την Τρίπολη έχουν υπογράψει δύο μνημόνια, ένα για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και ένα περί στρατιωτικής συνεργασίας.

Στο "ανέβασμα του πονταρίσματος” από τουρκικής πλευράς, με την προαναγγελία αποστολής στρατιωτικής δύναμης στην Λιβύη, η ελληνική απάντηση έρχεται από αλλού: με την ανακοίνωση της εσπευσμένης επίσκεψης στην Αθήνα του Ισραηλινού πρωθυπουργού στις 2 Ιανουαρίου για την συνυπογραφή της διακρατικής συμφωνίας του αγωγού EastMed.

Ενός αγωγού, που είναι εξαιρετικά αμφίβολο από οικονομοτεχνικής απόψεως κατά πόσον μπορεί να υλοποιηθεί και ο οποίος πάντως θα διέρχεται από θαλάσσια ζώνη την οποία η Τουρκία μόλις ανακήρυξε δική της.
(Η συνάντηση των τεχνικών επιτροπών για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών Ελλάδας-Κύπρου αναμένεται στις 8 Ιανουαρίου και "από εκεί και πέρα, όλα είναι ανοικτά και προς συζήτηση”, όπως δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών).


Με αυτή την έννοια η τελετή συνυπογραφής της 2ας Ιανουαρίου αποτελεί περισσότερο ένα πολιτικό μήνυμα για τα θέματα κυριαρχίας παρά την αντικειμενική ωρίμαση ενός τεχνικού σχεδίου.

Ακόμη και έτσι, πάντως, ο Νίκος Δένδιας δηλώνει "o EastMed είναι μια μεγάλη ενεργειακή ενίσχυση στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό που πάντα λέω, τις πρωτοβουλίες μας δεν τις βλέπουμε σαν πρωτοβουλίες που απευθύνονται εναντίον κάποιου άλλου”.

Ο μη κατονομαζόμενος "άλλος” θα πρέπει, με άλλα λόγια, να αναζητήσει πεδία συμβιβασμού, αξιολογώντας την υποστήριξη σύνολης της Δύσης σε κάθε έργο που περιορίζει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης με τη Ρωσία.

Μόνο που η Τουρκία, έχει ήδη αναλάβει πολύ μεγαλύτερες πρωτοβουλίες ερήμην της Δύσης (ή και σε ευθεία σύγκρουση με αυτήν) για να καμφθεί, Και πάντως, διατηρεί, παρά τις δυσκολίες που ανακύπτουν τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη, τη σχέση συνεργασίας με τη Ρωσία, που μόνο να ωφεληθεί μπορεί από την παράταση της αβεβαιότητας στην ανατολική Μεσόγειο και πάντως φροντίζει τη στήριξή της προς τον Χάφταρ (μέσω μισθοφόρων και όχι τακτικών δυνάμεων) να την εξισορροπεί με ανοίγματα και προς την πλευρά του Σαράτζ, φιλοδοξώντας να παίξει και στην βόρεια Αφρική το ρόλο του "μεγάλου διαιτητή”, ο οποίος συνομιλεί με τους πάντες.

Η Αίγυπτος, πάλι, δεν είναι ιδιαίτερα θερμή με το σχέδιο του East Med, στηρίζοντας τον δικό της σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου ως αφετηρία εξαγωγής των υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου.

Ο ίδιος ο Σαράτζ, με δηλώσεις τους στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, κάνει λόγο για κινήσεις αυτοάμυνας της μιας κυρίαρχης κυβέρνησης που δέχεται επίθεση. Πολύ χαρακτηριστικά δε συμβουλεύει: "Αν η Ελλάδα ή η Ιταλία έχουν ενστάσεις σχετικά με το μνημόνιό μας με τον Ερντογάν, το οποίο αφορά τα χωρικά ύδατα, μπορούν να προσφύγουν στα διεθνή δικαστήρια".

Ακόμη και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου αφήνει ανοικτό ένα τέτοιο ενδεχόμενο με τη συνέντευξή του στη "Βήμα της Κυριακής”, φροντίζοντας, την ώρα ακριβώς της κλιμάκωσης των εντάσεων να προτείνει μιαν ελληνο-τουρκική "διαδικασία διαλόγου”.

Το ότι ο Ταγίπ Ερντογάν υπενθυμίζει, επαναφέροντας το ζήτημα των "γκρίζων ζωνών”, πόσο μακριά έχει μετακινήσει η Άγκυρα τα "γκολ-ποστ” ενός τέτοιου διαλόγου, δεν είναι τυχαίο. Αλλά ο Τούρκος πρόεδρος μιλά ανοιχτά.

"Ας μην έρθει κανείς με πρόθεση να μας αποκλείσει, να μας παγιδεύσει στα παράλιά μας ή να σφετεριστεί τα οικονομικά μας δικαιώματα” τόνισε. "Δεν έχουμε καμία πρόθεση να ξεκινήσουμε μια σύγκρουση με οποιονδήποτε για κανέναν λόγο ή να κλέψουμε από οποιονδήποτε τα δικαιώματά του”, πρόσθεσε, τονίζοντας όμως ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχθεί "ενώ έχει την μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Μεσόγειο, να πάρει το 1% της αλιείας”.

Στην πραγματικότητα, η χώρα προς την οποία έχει κατεξοχήν στραμμένο το βλέμμα της αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι το Ισραήλ, που θεωρεί ότι χρησιμοποιεί ως μοχλό την ελληνική πλευρά για να πιέσει την Άγκυρα να αποκαταστήσει τις σχέσεις τους.

Αποκαλυπτική από αυτή την άποψη είναι ανάλυση του Χαϊντάρ Ορούτς, του τουρκικού Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών (ORSAM) που δημοσιεύθηκε στο τουρκικό επίσημο πρακτορείο Anadolu, όπου η τουρκο-λιβυκή συμφωνία περιγράφεται ως στοιχείο πειθαναγκασμού του Ισραήλ, προκειμένου να αναβιώσει το σχέδιο μεταφοράς των υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου και να αναμορφωθεί το Εast Mediterranean Gas Forum που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο και δεν περιλαμβάνει από τις παράκτιες χώρες την Τουρκία, τη Συρία και τον Λίβανο.

Όσο και αν πρόκειται ενδεχομένως για προβολή τουρκικών φιλοδοξιών, οι ισχυρισμοί του άρθρου ότι στους κόλπους των ισραηλινών ιθυνόντων προκύπτουν σκέψεις αναθεώρησης επί τα βελτίω της σχέσης με την Τουρκία, δεν μπορούν να προσπεραστούν εύκολα.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση