Ο Τραμπ, ο Ερντογάν, οι Κούρδοι και το άγνωστο

Οι ΗΠΑ και η Τουρκία είναι σύμμαχοι «μόνον στα χαρτιά». Η Ουάσινγκτον ουσιαστικά αδιαφορεί για το μέλλον των Κούρδων της Συρίας. Ο «σουλτάνος» εξακολουθεί να ονειρεύεται τη «Μεγάλη Τουρκία» με εδάφη που επίσημα ανήκουν στη Συρία και στο Ιράκ. Οτι τα αμερικανικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από την επίμαχη περιοχή δεν σημαίνει ότι αυτό... θα συμβεί απαραιτήτως.

Η ανακοίνωση με την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε ουσιαστικά το ελεύθερο στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εισβάλει στην βορειοανατολική Συρία με στόχο τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» κατά μήκος των συνόρων εις βάρος των Κούρδων της περιοχής, αναδεικνύει κάποια σημαντικά δεδομένα τα οποία, ωστόσο, επισκιάζονται από την τρέχουσα ρητορική. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει σε κείμενό του στην La Repubblica ο Λούτσο Καράτσολο, δημοσιογράφος, πολιτικός αναλυτής και διευθυντής της ιταλικής γεωπολιτικής επιθεώρησης Limes, απαριθμώντας τα, στη συνέχεια, αναλυτικά.

Πρώτον, οι ΗΠΑ και η Τουρκία είναι σύμμαχοι «μόνον στα χαρτιά». Το ότι αμφότερες οι χώρες ανήκουν στο ΝΑΤΟ είναι γνωστό. Αλλά ήδη το γεγονός πως ένα κράτος – μέλος του Βορειοατλαντικού Συμφώνου εξοπλίζεται με ρωσικούς αμυντικούς πυραύλους είναι ενδεικτικό του πώς ερμηνεύουν η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα τους όποιους δεσμούς συνδέουν τις δύο χώρες. Την ίδια ώρα αποτελεί γεγονός πως οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Μόσχα δεν ήταν ποτέ καλύτερες, παρόλο που κανένας δεν γνωρίζει πόσο θα κρατήσει αυτό το ιδιότυπο ειδύλλιο.

Δεύτερον, οι πανίσχυρες ΗΠΑ ενδιαφέρονται ολοένα και λιγότερο για τη Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα η τακτική που ακολουθούν να είναι πλέον αντιδραστική. Περιορίζονται στο να διατηρούν σε μια εύθραυστη ισορροπία τις περιφερειακές δυνάμεις και να διασφαλίζουν την ύπαρξη του Ισραήλ. «Τίποτα παραπάνω», σημειώνει ο ιταλός ειδικός, υποστηρίζοντας πως για το μέλλον των Κούρδων της Συρίας η Ουάσινγκτον ουσιαστικά αδιαφορεί και δεν έχει κανένα πρόβλημα να τους χρησιμοποιεί όποτε αυτό κρίνεται ωφέλιμο με στόχο την αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή όπως συνέβη, για παράδειγμα, στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους.


Τρίτον, για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η «Πηγή Ειρήνης» δεν είναι μια στρατιωτική επιχείρηση εισβολής σε μια ξένη χώρα, αλλά μια επιχείρηση «εγχώριας αστυνόμευσης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Καράτσολο. Γιατί ο αμετροεπής πρόεδρος της Τουρκίας εξακολουθεί να έχει στο μυαλό του το «Εθνικό Σύμφωνο» το οποίο εγκρίθηκε από την τελευταία οθωμανική Βουλή τον Φεβρουάριο του 1920 και εκείνη την Μεγάλη Τουρκία με εδάφη που επίσημα ανήκουν στη Συρία και στο Ιράκ, κατά μήκος του άξονα Χαλέπι – Μοσούλη – Ερμπίλ – Κιρκούκ, κατά μήκος, δηλαδή, εδαφών που σήμερα τελούν υπό τον έλεγχο των Κούρδων. Οι οποίοι στη Συρία, δεν αποκλείεται να στραφούν ακόμα και προς τον σύρο δικτάτορα Μπασάρ αλ Ασαντ, δεδομένου ότι εξωτερικοί προστάτες δεν υπάρχουν πια ενώ οι ομοεθνείς τους στη ευρύτερη περιοχή περιορίζονται στο να παρακολουθούν αμέτοχοι τις όποιες εξελίξεις.

Τέταρτον, η δικαιολογία που επικαλέστηκε η Άγκυρα για να ανακοινώσει την εισβολή των ενόπλων δυνάμεών της σε συριακά εδάφη αφορά την μετεγκατάσταση κάποιων από τους 3,6 εκατομμύρια σύρους πρόσφυγες που σήμερα διαβιώνουν σε καταυλισμούς στην τουρκική επικράτεια. Πρόκειται για τους ανθρώπους που η Ανγκελα Μέρκελ ήθελε, όταν ακόμα μιλούσε εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να εξασφαλίσει πως δεν θα προωθούνταν προς τις ευρωπαϊκές ακτές, καταλήγοντας κάποια στιγμή να χτυπήσουν και τη δική της πόρτα. Για αυτόν τον λόγο έταξε μια τεράστια αποζημίωση στον Ερντογάν, ο οποίος, ωστόσο, την έκρινε κάθε άλλο παρά ικανοποιητική με αποτέλεσμα να προετοιμάζεται τώρα να εισβάλει σε εδάφη των Κούρδων της Συρίας. «Οι τελευταίοι που μπορούν να κουνάνε το δάχτυλο στον σουλτάνο είναι οι Ευρωπαίοι, κυρίως οι Γερμανοί, οι οποίοι πίστευαν πως θα μπορούσαν να μισθώσουν τον Ερντογάν ως φύλακα προσφύγων», υποστηρίζει ο Καράτσολο.

Πέμπτον, το ότι ο Τραμπ δήλωσε πως τα αμερικανικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από την επίμαχη περιοχή δεν σημαίνει πως αυτό θα συμβεί απαραίτητα. Η απόσυρσή τους έχει ανακοινωθεί πλειστάκις αλλά οι Αμερικανοί εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί. Και το ότι αποχωρούν από τα εδάφη που απειλούν πως θα καταλάβουν οι Τούρκοι δεν συνεπάγεται ότι θα επιστρέψουν όλοι και άμεσα στην Αμερική. Κάποιοι θα παραμείνουν σίγουρα στη Βόρεια Συρία για να παρακολουθήσουν από κοντά τις εξελίξεις.

Τέλος, πρέπει επίσης να σημειωθεί πως η απόφαση του Τραμπ δυσαρέστησε τόσο το Πεντάγωνο και τους ρεπουμπλικανικούς κύκλους της Ουάσινγκτον, γεγονός που εξηγεί γιατί εκπρόσωπος της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσε τη Δευτέρα πως «αυτό δεν αποτελεί απόσυρση από τη Συρία. Μιλάμε για έναν μικρό αριθμό στρατιωτικών που θα μετακινηθούν σε άλλες βάσεις εντός της χώρας. Η μετακίνησή τους δεν είναι πράσινο φως». Πρόσθεσε επίσης πως η Τουρκία θα φέρει την ευθύνη σε περίπτωση απόδρασης των τζιχαντιστών του ISIS ή διάπραξης εγκλημάτων πολέμου.

Άλλωστε και ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για μια ενδεχόμενη στροφή 180 μοιρών επικαλούμενος την «σπουδαία και απαράμιλλη σοφία» του και κάνοντας λόγο για καταστροφή της τουρκικής οικονομίας, εάν η Άγκυρα βγει εκτός ορίων. «Ο Τραμπ ανέκαθεν κατήγγειλε την προβλεψιμότητα του προκατόχου του αλλά η γραμμή ανάμεσα στην τακτική μη-προβλεψιμότητα και στη στρατηγική αναξιοπιστία είναι λεπτή. Σχεδόν αόρατη», καταλήγει ο ιταλός αναλυτής.

Protagon


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση