Τι πρέπει να κάνουμε για να κερδίσουμε την εύνοια (και τα λεφτά) των Αμερικανών;

Του Αλέξανδρου Δρίβα

Το πόσο άσχημα είχαμε εκλάβει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, φαίνεται από τη νοοτροπία γηπέδου που έχουμε ακόμη γι’αυτές. Οι σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας είναι ένα εξαίρετο μάθημα για το πώς πρέπει κανείς να πολιτεύεται με την Αμερική. Οι ομογενείς μας το ξέρουν καλά και γι’ αυτό έχουν πετύχει τόσα πράγματα σε τόσο λίγο χρόνο.

Δεν είναι μόνο το χρονικό διάστημα που χρήζει συγχαρητηρίων, αλλά και το ότι βοήθησαν την Ελλάδα σε περίοδο που ήταν ασθενής και η διαφορά ισχύος της Τουρκίας με τον Ελληνισμό άνοιξε επικίνδυνα. Τι γίνεται τελικά με ΗΠΑ και Τουρκία;

Γιατί ο Ελληνισμός πρέπει να αποστασιοποιείται από την βαθμολόγηση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων από την πορεία των ελληνοτουρκικών και των αντίστοιχων αμερικανοτουρκικών σχέσεων;

Ο Graham Allison στο “Conceptual Models and the Cuban Missile Crisis (1969)” και στο “Essence of Decision: Explaining the Cuban Missile Crisis (1971)”, μας χάρισε έναν οδηγό διαχείρισης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, εξ αποκαλύψεως. Παρόλο που έδειξε το ρόλο του γραφειοκρατικού μοντέλου ως παράγοντα της κακής ή καλής διαχείρισης κρίσιμων καταστάσεων, απέδειξε πως τα σπλάχνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής είναι φτιαγμένα από γραφεία που έχουν τη δική τους πολιτική.

Κοντολογίς, η Αμερική δεν είναι μία, οι Αμερικές είναι πολλές.


Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, προσβλήθηκαν από αυτόν τον ιό. Σήμερα όμως, θα έπρεπε να έχουμε φτιάξει τα αντισώματά μας. Τα αρχεία των πρώτων δεκαετιών δείχνουν την αμερικανική πρεσβεία στην Ελλάδα και το State Department να διάκεινται πολύ φιλικά προς την Ελλάδα. Ακόμη και κάποιες εκθέσεις που εκπονήθηκαν από Αμερικανούς αξιωματούχους (βλ. Porter) ήταν πολύ θετικές για την Ελλάδα και πίεζαν για περαιτέρω αμερικανική βοήθεια στην Ελλάδα.

Αντίθετα, το Πεντάγωνο δε συμφωνούσε με τους προηγούμενους και μετά την επιρροή της φιλοσοφίας George Kennan και την υποκατάσταση αυτής από του Paul Nitze και του Μακαρθισμού ,(στο εσωτερικό) η Αμερική αποφάσισε να κοιτάξει τον κόσμο περισσότερο με βάση την άμυνα και την ασφάλεια παρά με βάση την οικονομική ανασυγκρότηση. Ο Πόλεμος της Κορέας ήταν μια πολύ κακή εξέλιξη για την Ελλάδα και για την Ευρώπη αναφορικά με το Σχέδιο Μάρσαλ. Σαν γραφείο, το Πεντάγωνο αύξησε την ισχύ της Τουρκίας σε μια περίοδο που ήταν το πιο ισχυρό γραφείο.

Ο Πρόεδρος Ομπάμα κατηγορήθηκε πολύ για το ότι ήθελε να μειώσει το ρόλο του Πενταγώνου. Προσπαθώντας να αποφύγει αυτό που ο ίδιος ο Αϊζενχάουερ είχε αποκαλέσει κίνδυνο για την αμερικανική κοινωνία (το να έχει μεγάλο ρόλο στην πολιτική το αμυντικό βιομηχανικό σύμπλοκο) ο Μπάρακ Ομπάμα κοίταξε τον κόσμο περισσότερο πολιτικά. Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ, ήδη προεκλογικά είχε τονίσει πως θα αναβαθμίσει ξανά το Πεντάγωνο. Παρόλα αυτά, αναφορικά με την Ελλάδα, παρατηρείται μια παράδοξη και πολύ θετική συναστρία.

Η γραφειοκρατική παραφωνία μεταξύ αμερικανικού Υπεξ και αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, είναι αν όχι ανύπαρκτη, σχεδόν μηδαμινή.

Όλοι οι οργανισμοί δείχνουν ότι ασπάζονται την αμετακίνητη πολιτική της Αμερικής σε σχέση με την Τουρκία και την αναβάθμιση της Ελλάδας και της Κύπρου στα πλαίσια τόσο του Στρατηγικού Διαλόγου που εγκαινιάστηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2018, όσο και στα πλαίσια της 3 συν 1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ). Τα όσα αφορούν το East Med Act, καταδεικνύουν μια πρωτοφανή συναίνεση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος με τους Ρούμπιο και Μενέντεζ να συμφωνούν σε μια περίοδο απίστευτης πολιτικής πόλωσης στις ΗΠΑ. Βέβαια, υπάρχει το πρόβλημα του Αμερικανού Προέδρου.

Στο γραφειοκρατικό μοντέλο οφείλουμε να προσθέσουμε και την επιρροή των διάφορων λόμπις. Είναι βέβαιο ότι εταιρείες σαν την Lockheed Martin ή την Boeing κοιτούν τα δισεκατομμύρια που έχουν συμφωνηθεί με την Τουρκία. Είναι βέβαιο ότι τέτοιες εταιρείες πιέζουν.

Το ίδιο πιέζουν βέβαια και εταιρείες σαν την Exxon η οποία έως τώρα, είναι ο καταλύτης στο θετικό πισωγύρισμα του Κυπριακού, που έλαβε χώρα στις 12-13 Ιουλίου του 2017 στο Κραν Μοντανά.

Ο Αμερικανός πρόεδρος ωστόσο, όσο και να θέλει, όσο και να τον πιέζουν ακόμη και συμφέροντα των εταιρειών του, δεν μπορεί να κάνει πολλά σε ζητήματα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τη Ρωσία. Το Russiangate είτε είχε ψήγματα αλήθειας είτε όχι, μπορεί να αναζωπυρωθεί ξανά μετά το πάγωμα της 17ης Απριλίου. Μην ξεχνάμε πως είμαστε σε προεκλογική περίοδο για τις ΗΠΑ καθώς μένουν 18 μήνες για τις εκλογές. Η κυβέρνηση Τραμπ είναι μονίμως υποχρεωμένη να δείχνει πως πάει ενάντια σε όλα τα ρωσικά συμφέροντα.

Αυτή είναι μια κακή συνθήκη για την αμερικανική εξωτερική πολιτική καθώς πολώνεται ιδεολογικά. Όμως, είναι μια καλή συνθήκη για τον Ελληνισμό.

Η επιρροή των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι πολύ ισχυρή στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως δεν είμαστε σε έναν διπολικό κόσμο και οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να αφήσουν την Ελλάδα στα χέρια της Κίνας και της Γερμανίας. Αν γίνει αυτό, η Τουρκία θα γίνει ακόμη πιο ακριβή για τις ΗΠΑ καθώς θα είναι όντως ένα γεωστρατηγικό μονοπώλιο για τα συμφέροντα της Αμερικής στην περιοχή.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με αυτές των ΗΠΑ θα εξομαλυνθούν. Εκτός και αν η Αμερική ξαναβρεί το δρόμο της συμφωνίας με το Ιράν. Από την άλλη πλευρά, η αναβάθμιση των σχέσεων Αμερικής και Ελληνισμού θα συνεχιστεί. Μπορεί για εμάς να φαίνεται παράδοξο όμως για την Αμερική, Ελλάδα και Τουρκία είναι συμπληρωματικοί κρίκοι. Μπορεί να μην είναι ιδεατό, είναι όμως κάτι παραπάνω από ρεαλιστικό. Σημασία έχει ο τρόπος με τον οποίο ατενίζει η υπερδύναμη την περιοχή μας και τους συσχετισμούς αυτής και όχι το πώς την υπολογίζουμε εμείς.

Στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις οφείλουμε τώρα να μάθουμε από τις επιτυχίες του λόμπι μας που σε μια πολύ κακή περίοδο για τον Ελληνισμό (συρρικνώθηκε η ισχύς και της Ελλάδας και της Κύπρου) πέτυχαν πολύ σημαντικά πράγματα που είναι αντιστρόφως ανάλογα ως προς τα διαθέσιμα μέσα.

Πρέπει να μάθουμε να χτυπούμε τις σωστές πόρτες στο δαιδαλώδες, αλλά και προκλητικό αμερικανικό σύστημα.

Επίσης, οφείλουμε να βάλουμε αμερικανικά χρήματα στην Ελλάδα. Μην ξεχνάμε ότι στην Αμερική ζει και βασιλεύει πάντα η νοοτροπία του Alexander Hamilton η οποία ήταν εμπορική και οικονομική. Η Τουρκία δεν έχει πληρώσει ακόμη βαρύ τίμημα για όλες τις “αταξίες” της γιατί πολύ απλά, φιλοξενεί σημαντικά οικονομικά συμφέροντα για τις ΗΠΑ.

(*) Διεθνολόγος – Συντονιστής Παρατηρητηρίου Ανατολικής Μεσογείου (Τομέας Ρωσίας-Ευρασίας και Ν/Α Ευρώπης) στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.
HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση