Πετρέλαιο στη Μεσόγειο: Νέο Eldorado και η «Αφροδίτη της Κύπρου»

Γράφει ο Νίκος Γεωργιάδης

Στον δρόμο για τη Λεμεσό πλησιάζοντας την πόλη ήδη από το ύψος περίπου του Μαρί, βλέπεις κάτι το αλλόκοτο να ξεπροβάλει εκεί που ξέρεις ότι βρίσκεται η θάλασσα. Μία φωτισμένη πολυώροφη πολυκατοικία τραβά το βλέμμα σου. Ρωτάς με απορία τον οδηγό του αυτοκινήτου και αυτός σου απαντά χαμογελώντας. «Μα είναι το γεωτρύπανο».

Με το φως του ηλίου πλησιάζεις την ακτή και αντιλαμβάνεσαι τι ήταν η «πολυκατοικία» που παρατηρούσες μέσα στο σκοτάδι. Περιτριγυρισμένο από πολύχρωμα ρυμουλκά στέκεται ακίνητο το γεωτρύπανο που έχει νοικιάσει η NOBLE. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Το άλλο, ίσως ακόμη μεγαλύτερο, βρισκόταν για καιρό στο «Οικόπεδο 10» της EXXON MOBIL κάτω πέρα στο πέλαγο, στη γραμμή περίπου που η Αιγυπτιακή ΑΟΖ εφάπτεται της Κυπριακής. Με λίγα λόγια. Νότια της Κύπρου, με μία μικρή απόκλιση προς τα νοτιοανατολικά, πάνω στη ρότα ακριβώς προς το Πορτ Σάιντ, στην μπούκα της διώρυγας του Σουέζ, συμβαίνει κάτι το πρωτόγνωρο. Το κυνήγι των υδρογονανθράκων ξεδιπλώνεται σε όλη του την έκταση. Θείο δώρο ή κατάρα; Θα δείξει.

Έξω από το λιμάνι της Λεμεσού είναι αραγμένο το γιγαντιαίο γεωτρύπανο Ensco DS 7. Πρόκειται για γεωτρύπανο που είχε νοικιάσει η εταιρεία Total, ενώ τώρα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί σε γεωτρήσεις από τη Noble.

Με το φως του ηλίου πλησιάζεις την ακτή και αντιλαμβάνεσαι τι ήταν η «πολυκατοικία» που παρατηρούσες μέσα στο σκοτάδι. Περιτριγυρισμένο από πολύχρωμα ρυμουλκά στέκεται ακίνητο το γεωτρύπανο που έχει νοικιάσει η NOBLE. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Το άλλο, ίσως ακόμη μεγαλύτερο, βρισκόταν για καιρό στο «Οικόπεδο 10» της EXXON MOBIL κάτω πέρα στο πέλαγο, στη γραμμή περίπου που η Αιγυπτιακή ΑΟΖ εφάπτεται της Κυπριακής. Με λίγα λόγια. Νότια της Κύπρου, με μία μικρή απόκλιση προς τα νοτιοανατολικά, πάνω στη ρότα ακριβώς προς το Πορτ Σάιντ, στην μπούκα της διώρυγας του Σουέζ, συμβαίνει κάτι το πρωτόγνωρο. Το κυνήγι των υδρογονανθράκων ξεδιπλώνεται σε όλη του την έκταση. Θείο δώρο ή κατάρα; Θα δείξει.

Το Eldorado αποκαλύπτεται

Μία μικρή είδηση της ιταλικής Agengia Nova από το Κάιρο στις 12 Φεβρουαρίου ήταν αρκετή για να πυροδοτήσει ένα τσουνάμι δημοσιευμάτων στο Διαδίκτυο σχετικά με τα αποθέματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Συγκεκριμένα ανώτατο στέλεχος πετρελαϊκής εταιρείας, διατηρώντας την ανωνυμία του, είπε πως εντός των επομένων ημερών η EXXON MOBIL θα ανακοινώσει πως πιστοποίησε γιγαντιαίο απόθεμα φυσικού αερίου στο οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Το κοίτασμα γεωγραφικά είναι πιο περιορισμένο από το γειτονικό «ΖΟΡ» στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ αλλά τα αποθέματα είναι της ίδιας τάξης.

Κατόπιν τούτου και επίσημα εντός του επομένου χρονικού διαστήματος ο χάρτης των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο θα έχει περίπου συμπληρωθεί. Τα σημαντικά κοιτάσματα στη θέση «Λεβιάθαν 1 και 2» στην ισραηλινή ΑΟΖ, τα κοιτάσματα στις θέσεις «Αφροδίτη» και «οικόπεδο 10» στην Κυπριακή ΑΟΖ και στη θέση «ΖΟΡ» στην Αιγυπτιακή οικονομική ζώνη. Ήδη, πριν ακόμη πιστοποιηθούν τα αποθέματα, είχε αρχίσει η αναπροσαρμογή του Δυτικού Δόγματος Ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού ήδη επί διακυβέρνησης Κλίντον οι ΗΠΑ και κατόπιν οι μεγάλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ είχαν συνδέσει την πολιτική ασφάλειας με τις ενεργειακές οδούς στον πλανήτη.

Οι επιπτώσεις από αυτή την επερχόμενη ανακοίνωση της EXXON MOBIL είναι καταλυτικές τουλάχιστον σε δύο μέτωπα. Το πρώτο αφορά τη διαμορφούμενη τριγωνική στρατηγική σχέση μεταξύ Κύπρου - Αιγύπτου, Κύπρου Ισραήλ και Ισραήλ - Αιγύπτου. Οι τριγωνικές αυτές συμφωνίες επεκτείνονται σε τετραμερές επίπεδο και με την Ελλάδα. Η στρατηγική και αναθεωρημένη συμφωνία Κύπρου - Αιγύπτου αφορά την εκμετάλλευση πόρων εντός των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών τους, αφού τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων είναι γειτονικά και αλληλοεφαπτόμενα. Έχει προβλεφτεί και η αναπροσαρμογή ποσοστώσεων ιδιοκτησίας των δύο χωρών επί των κοιτασμάτων ανάλογα με την έκτασή τους εντός της καθεμιάς εκ των δύο γειτονικών ΑΟΖ. Πρόκειται δηλαδή για μία επικαιροποιημένη και λεπτομερή διμερή συμφωνία η οποία δεν επιδέχεται ερμηνειών ή αποκλίσεων.

Ανάλογη συμφωνία έχει υπογραφεί μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ αλλά και Ισραήλ - Αιγύπτου

Οι τριγωνικές αυτές συμφωνίες θα καταλήξουν εντός του αμέσως επομένου διαστήματος σε μία συνάντηση - ομπρέλα, όπου Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος και Ελλάδα τίθενται υπό την προστασία του αμερικανικού παράγοντα. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στην Κρήτη και θα συμμετέχει ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο. Πρόκειται για το επιστέγασμα στρατηγικής σύγκλισης με τη δημιουργία ενός «Μίνι ΝΑΤΟ» στην Ανατολική Μεσόγειο υπό την αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας.

Τυπικά η δημιουργία αυτού του πλέγματος συμφερόντων - ασφαλείας προσδιορίζεται και από τις τρέχουσες διαδικασίες, αφενός τη Στρατηγική Συμφωνία ΗΠΑ - Ελλάδας η οποία βρίσκεται στη δεύτερη φάση επεξεργασίας και η Στρατηγική Συμφωνία ΗΠΑ - Κύπρου που επίσης «τρέχει» με ταχύτατους ρυθμούς. Και οι δύο αυτές συμφωνίες ενσωματώνουν μακράς πνοής deals ως προς τη στρατιωτική συνεργασία. Πτυχές αυτών των deals είναι υπό δημοσιοποίηση. Υπάρχουν ωστόσο και μυστικά πρωτόκολλα που εξειδικεύουν τις συμφωνίες αυτές.

Η Γαλλία και η Βάση στην Κύπρο

Με πιο ξεκάθαρες ως προς τη διαφάνεια των επιδιώξεών της κινείται η Γαλλία η οποία επιθυμεί να αποκτήσει μία στρατιωτική βάση στο νησί. Το Παρίσι επείγεται όχι μόνον διότι πλησιάζει χρονικά η ώρα της σύγκρουσης στη Εγγύς και Μέση Ανατολή με επίκεντρο την αντιπαράθεση Ισραήλ - Ιράν και Σαουδικής Αραβίας - Ιράν αλλά και διότι επίκειται η επίσημη αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ. Το Brexit σημαίνει πως οι δύο βρετανικές βάσεις στην Κύπρο δεν θα είναι πλέον «Ευρωπαϊκό Έδαφος». Η Γαλλία στο πλαίσιο του γεω-οικονομικού παιγνίου στην περιοχή επιχειρεί να διασφαλίσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της.

Δεν έχει ακόμη γίνει γνωστό αν η Γαλλία θα αποκτήσει βάση επί της υφιστάμενης στρατιωτικής δομής του αεροδρομίου της Πάφου που έχει κατασκευαστεί με προδιαγραφές που καλύπτουν στρατιωτικές ανάγκες. Τουλάχιστον όταν κατασκευάστηκε, επί περιόδου που ίσχυε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα Ελλάδας - Κύπρου. Οι Γάλλοι ωστόσο επιθυμούν παράλληλα και τη διασφάλιση δυνατοτήτων ναυτικών διευκολύνσεων που σημαίνει πως εντέλει θα αποκτήσουν μόνιμη πρόσβαση στα νότια λιμάνια της Κύπρου. Τη Λεμεσό και τη Λάρνακα.

Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων παρατηρείται μία ανατρεπτικού χαρακτήρα αναβάθμιση του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας στο στρατηγικό παιγνίδι της περιοχής. Αναλογικά η αναβάθμιση αυτή είναι κατά πολύ ανώτερη, ποιοτικά και ποσοτικά από αυτήν που παρατηρείται με την Ελλάδα.

Το Κυπριακό και η θέση της Τουρκίας

Η δεύτερη επίπτωση από την επίσημη ανακοίνωση της πιστοποίησης μεγάλου κοιτάσματος στο ¨Οικόπεδο 10» της EXXON MOBIL αφορά τις εξελίξεις στο Κυπριακό αλλά και στη διαμόρφωση των σχέσεων Δύσης - ΗΠΑ - ΕΕ με την Τουρκία.

Το Κυπριακό κατόπιν όλων αυτών εισέρχεται στη τελική φάση της soft Διχοτόμησης, με την δημιουργία μίας εξαιρετικά χαλαρής Συνομοσπονδίας δύο κυρίαρχων κρατών τα οποία τα έχουν πλήρη έλεγχο ως προς τα του οίκου τους, με επί μέρους διμερείς σχέσεις, τοπικού ή ευρύτερου χαρακτήρα.

Σε αυτό το σκηνικό μεγάλη σημασία προσλαμβάνει η υπό μελέτη - διαμόρφωση νέα Τελωνειακή Ένωση Τουρκίας - ΕΕ η οποία τελικά θα αποτελέσει και την τελική πολιτική ανταλλαγή μεταξύ της Ευρώπης και της Άγκυρας. Μία τελωνειακή ένωση η οποία θα πάρει την θέση της ακυρωμένης πολιτικά και οικονομικά διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Η Τουρκία σε αυτήν την νέα συμφωνία με την ΕΕ επιδιώκει να περάσει και την αρχή της ελεύθερης «Διακίνησης - εγκατάστασης» πολιτών με επιδιωκόμενο στόχο την ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση των κατοίκων στις τουρκοκυπριακές περιοχές. Κάτι τέτοιο θα ανέτρεπε άρδην όλες τις υφιστάμενες ισορροπίες μεσοπρόθεσμα μάλιστα.

Η Μεγάλη Βρετανία στηρίζει τις θέσεις της Άγκυρας επί αυτού διότι απλά μετά το BREXIT θα υπάρξει συμφωνία Τελωνιακής Ένωσης Ηνωμένου Βασιλείου - ΕΕ. Το Λονδίνο επιδιώκει λοιπόν επί της αρχής της ελεύθερης διακίνησης και εγκατάστασης γενικώς και αορίστως να υπάρχει δεδικασμένο. Αυτό το δεδικασμένο θα είναι η Τελωνιακή Ένωση Τουρκία - ΕΕ.

Η Τουρκία και οι Υδρογονάνθρακες

Η παραπάνω διπλωματική πτυχή η οποία θα καταλήξει σε μία θετική και αναβαθμισμένη για την Τουρκία σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση έστω και αν το project της ένταξης στην ΕΕ ενταφιάζεται δια παντός δεν μπορεί κρύψει την απομόνωση του γείτονα εξ ανατολών από το γεο-οικονομικό παιγνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο. Τελικά η Τουρκία είναι στην πραγματικότητα απούσα από τις διαμορφωμένες ήδη εξελίξεις. Εξ ού και η επιθετική ρητορική και τα επιθετικά αλυχτίσματα της Άγκυρας, οι ΝΟΤΑΜ κατά συρροή και οι βόλτες του «Μπαρμπαρόσα». Η ενεργειακή πίτα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι δεδομένη και χαρτογραφημένη. Μένει η τελική υπογραφή για την επίσημη έναρξη διερεύνησης της τελικής φάσης μελέτης για την κατασκευή του αγωγού East MED. Έργο γιγαντιαίο, μοναδικό και τεχνολογικά υπό διαμόρφωση. Οικονομικά είναι δυσβάσταχτο. Πρακτικά δύσκολο. Πολιτικά αναγκαίο. Εκεί παίζεται το παιγνίδι. «Η Τουρκία θα πάρει ότι τελικά της δώσουν» είναι η μόνιμη επωδός στους διπλωματικούς διαδρόμους στην Αθήνα, το Τελ Αβίβ, το Κάιρο αλλά και την Ουάσινγκτον. Προφανώς τα τουρκοκυπριακά εδάφη θα έχουν τυπικά μία περιορισμένη ΑΟΖ - χωρικά ύδατα, αλλά όπως εξηγούν στα επιτελεία των πετρελαϊκών εταιρειών αλλά και στα ΥΠΕΞ των εμπλεκομένων χωρών, «η υφιστάμενη κυπριακή ΑΟΖ έχει τελεσίδικα τεθεί υπό την ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Γαλλίας» έστω και αν η τελευταία είναι και μέλος του ΝΑΤΟ.

Οι επίσημες ανακοινώσεις αναμένονται μέσα στις επόμενες ημέρες. Το «ELDORADO» είναι εκεί. Ευχή ή κατάρα; Θα δείξει.

AthensVoice


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση