Περί πατριωτισμού

Έ​​ξοχο, πράγματι, το ποίημα του Ιωάννη Πολέμη υπό τον τίτλο «Τι είναι η πατρίδα μας;». Το απαγγέλλαμε από στήθους στο δημοτικό, τα χρόνια εκείνα τα παλιά. Σήμερα κάποιοι θα το θεωρούν επιεικώς μια γραφικότητα. Μπορεί και να είναι έτσι. Αλλά εξακολουθεί να συγκινεί ακόμη –εάν όχι όλους– ορισμένους. Αλλά όχι λίγους ασφαλώς. Αυτά εξ αφορμής του μακεδονικού ζητήματος, υπό τη νέα του μορφή, που τείνει να διαιρέσει εμάς τους Έλληνες σε μειοδότες και πατριώτες – μία φορά ακόμη.

Είναι αδιαμφισβήτητο πως δίχως αίσθημα πατριωτικό η ανεξάρτητη Ελλάς δεν θα είχε, ασφαλώς, προκύψει και δεν θα επιβιώσει. Αλλά οι λέξεις δεν είναι απλώς νεκρά κελύφη κενά περιεχομένου. Έχουν την ιστορία τους και τη διαδρομή τους –ενίοτε πιο συναρπαστική από τις πλέον μεγαλειώδεις εκστρατείες– και πρέπει να επαναφορτίζονται, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις διαμορφώσεις της κάθε εποχής.

Δύο στοιχεία προσδίδουν περιεχόμενο στη λέξη «πατριωτισμός». Εν πρώτοις, η διαμόρφωση εδραίας εθνικής ιστορικής συνειδήσεως, με ίδια χαρακτηριστικά ιδιοσυστασίας, εντός συγκεκριμένων γεωγραφικών ορίων, και στη συνέχεια διεύρυνση της επιρροής της χώρας εκτός συνόρων, ανάλογα προς τον δυναμισμό του έθνους.

Από την ίδρυση του ελληνικού ανεξαρτήτου κράτους, αυτά τα δύο στοιχεία οδήγησαν στην ενσωμάτωση μεγάλου τμήματος του ελληνισμού στο νέο κράτος έως ότου η Μεγάλη Ιδέα συνετρίβη υπό την εδαφική της μορφή στις ακτές της Ιωνίας. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων, ολοκληρώθηκε η εδαφική επέκταση της Ελλάδος. Η προσπάθεια Ενώσεως της Κύπρου απέτυχε οικτρά. Το μόνον που απέμεινε ήταν η διεύρυνση της επιρροής της χώρας μας στην περιφέρεια.


Η ευκαιρία ανέκυψε –μοναδική και απρόβλεπτη– με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Αλλά αντί της επιβεβαίωσης της αδιαμφισβήτητης ισχύος της Ελλάδος στην ΠΓΔ της Μακεδονίας, παρακολουθήσαμε μία αδέξια μεταφορά του μυθιστορήματος «Στα Μυστικά του Βάλτου» στην πολιτική ζωή.

Έξοχο το μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα, αλλά όλως διαφόρως επιτυγχάνονται οι ίδιοι στόχοι σήμερα. Το πλέον ηχηρό παράδειγμα είναι, ασφαλώς, η Γερμανία. Δύο φορές τον περασμένο αιώνα και υπό τη μοιραία έλξη του πρωσικού μιλιταρισμού επεχείρησε να κατακτήσει την Ευρώπη και στην κυριολεξία την ισοπέδωσε. Αλλά εν τέλει επέτυχε την κατάκτηση της ηπείρου –τουλάχιστον μέχρι στιγμής– διά της κατισχύσεώς της στον οικονομικό τομέα, αφού διαμόρφωσε προηγουμένως όρους με βάση τα εθνικά συμφέροντά της και τη συναίνεση των εταίρων της. Αυτή είναι η νέα διάσταση του γερμανικού πατριωτισμού και όχι κάποιων που αντιμετωπίζουν το όλο θέμα περίπου ως μαθητική παράσταση, χειροκροτούμενη από ευσυγκίνητους γονείς, με κατανοητή διάθεση επιεικείας.

Κάποιοι «εκσυγχρονιστές» θα οικτίρουν, βέβαια, τον «πρωτογονισμό» του ελληνικού λαού. Αυτό που όμως λησμονούν είναι ότι το ελληνικό έθνος απέκτησε συνείδηση της ιστορικότητός του και της αποστολής του χάρις σε μία τιτάνια προσπάθεια λογίων και με κατ’ εξοχήν ενωποιητικό δεσμό την Ελληνική Ορθοδοξία. Τα υπόλοιπα δεν συνιστούν πολιτική ούτε πατριωτισμό.

Κώστας Ιορδανίδης
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση