Υπουργός Εξωτερικών με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση
Γράφει ο Άγγελος Μ. Συρίγος
Τη δεκαετία του 1970 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε επισκεφθεί τη Μόσχα και το Πεκίνο. Δεν είχε «χτυπήσει» σοσιαλμανία τον άνθρωπο που τράβηξε τη χώρα από τα μαλλιά για να την εντάξει στις κοινές ευρωπαϊκές δομές. Ήθελε απλά να έχει αντίβαρα στις σχέσεις με τους δυτικούς συμμάχους. Οι συμμαχίες της Ελλάδας είναι εδώ και πολλά χρόνια συγκεκριμένες και σταθερές. Κατά καιρούς, όμως, μπορεί ορισμένα πράγματα να λησμονούνται ή να θεωρούνται δεδομένα. Σε αυτό το πλαίσιο, η επαφή με τις χώρες-αντίβαρα βοηθάει πάντα να θυμόμαστε τα κοινά μας συμφέροντα που βρίσκονται στη βάση των συμμαχιών μας.
Οι τελευταίες εξελίξεις του 2018 για την περιοχή μας σημαδεύονται από την απόφαση Τραμπ να αποχωρήσουν οι αμερικανικές χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις από τις κουρδικές περιοχές της Συρίας. Αυτό φέρεται ότι προέκυψε από μία τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ - Ερντογάν. Δεν ξέρουμε εάν στο μενού εκείνης της ημέρας, εκτός από τους Κούρδους, ήταν η Ελλάδα και η Κύπρος. Απομένει να φανεί. Τον Ιανουάριο του 2004, πάντως, σε μία αντίστοιχη συζήτηση Ερντογάν με τον τότε πρόεδρο Μπους, το αντάλλαγμα για τη δημιουργία αυτόνομης κουρδικής οντότητας στο Ιράκ ήταν η πλήρης προσαρμογή του Σχεδίου Ανάν στις ανάγκες και επιδιώξεις της Τουρκίας. Το πιο σημαντικό μάθημα από την απόφαση Τραμπ είναι ότι επιβεβαιώνεται η ρήση να μη βάζουμε ποτέ όλα μας τα αυγά σε ένα καλάθι.
Τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση στράφηκε αποκλειστικώς προς τον αμερικανικό παράγοντα, πιστεύοντας ότι θα λειτουργούσε καταλυτικά στις σχέσεις μας με την Τουρκία. Με προεξάρχοντα τον υπουργό Άμυνας, νομίζαμε ότι θα επιτυγχάναμε να δελεάσουμε τις ΗΠΑ, εάν γεμίζαμε την Ελλάδα εν μια νυκτί με βάσεις για στρατιωτικές διευκολύνσεις. Με παρόμοιο σκεπτικό ανοίξαμε τον δρόμο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ απλώς με την υπογραφή (και όχι με την κύρωση) της συμφωνίας των Πρεσπών. Οι συμμαχικές σχέσεις χτίζονται σε βάθος χρόνου και με αμοιβαία και συγκεκριμένα ανταλλάγματα. Όπως έλεγαν και παλαιότεροι: δεν δίνουμε την προίκα απλώς και μόνον με την υπόσχεση του γάμου...
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε υπό τις νέες συνθήκες. Συγκρατούμε το γεγονός ότι η απόφαση Τραμπ υπήρξε αντικείμενο οξύτατης κριτικής ακόμη και από Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές και από τα αμερικανικά ΜΜΕ. Το μείζον, όμως, είναι ότι την τελική απόφαση λαμβάνει ο Αμερικανός πρόεδρος. Μπορεί να είναι αιφνιδιαστική, αλλοπρόσαλλη, αλλά αυτή είναι. Ας δούμε την τακτική των Ισραηλινών που θίγονται άμεσα από τυχόν αποχώρηση των Αμερικανών από τη Συρία. Δεν αναφέρθηκαν στον Τραμπ. Επιτέθηκαν στην αναξιοπιστία Ερντογάν. Οφείλουμε να κρατήσουμε ανοιχτές τις πόρτες με το σύστημα Τραμπ. Θεωρώντας ως δεδομένο ότι σκέφτεται ως επιχειρηματίας, πρέπει να εμμείνουμε στη δημιουργία οικονομικών συμφερόντων στην περιοχή μας, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Οι δυστυχείς Κούρδοι βασίζονταν πρωτίστως σε ηθικές υποχρεώσεις που είχαν δημιουργηθεί από τον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Τα πράγματα σε διμερές επίπεδο με την Τουρκία θα είναι συγκρουσιακά αλλά θα παραμείνουν ελεγχόμενα. Ο Ερντογάν δεν είναι διατεθειμένος να φτάσει σε πόλεμο για το Αιγαίο. Δεν τον ενδιαφέρει. Το χρησιμοποιεί διότι ξέρει ότι μας ενοχλεί και αποσπά την προσοχή μας από την Ανατολική Μεσόγειο. Εκεί εξακολουθεί να βρίσκεται το μεγάλο διακύβευμα για την Τουρκία και εκεί πρέπει να εντοπίσουμε την προσοχή μας. Οι περιφερειακοί παίκτες γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο, πλην Τουρκίας, είναι εξαιρετικά ενοχλημένοι από την αποχώρηση των ΗΠΑ. Χρειάζεται άμεση συνεργασία μαζί τους. Τα υπάρχοντα σχήματα τριμερούς συνεργασίας πρέπει να ενισχυθούν και να αυξηθεί ο αριθμός των κρατών που συμμετέχουν σε αυτά. Επίσης, ορισμένοι παράγοντες που είχαν διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στον σχεδιασμό της εξωτερικής μας πολιτικής σε προηγούμενα χρόνια, όπως η Ε.Ε., έχουν ελάχιστον ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό το ενδιαφέρον πρέπει να το ενισχύσουμε.
Ένα τελευταίο σημείο σχετίζεται με την κατάσταση που επικρατεί στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Το χαρτοφυλάκιο έχει ο πρωθυπουργός που παρακολουθεί πολλά άλλα θέματα πέραν αυτών της εξωτερικής πολιτικής. Ο δε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών είναι παράλληλα και γενικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ για τη συνταγματική αναθεώρηση. Υπενθυμίζεται ότι ο παραιτηθείς υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, από τότε που ανέλαβε πρόεδρος ο Τραμπ, κατόρθωσε να δει στην Ουάσιγκτον και τους τρεις ομολόγους του υπουργούς Εξωτερικών καθώς και δύο εν ενεργεία συμβούλους εθνικής ασφαλείας. Μέσα σε περιόδους πρωτοφανούς ρευστότητας όπως είναι η σημερινή, είναι απαραίτητο να συνομιλείς απευθείας με το σύστημα παρά να περιμένεις να μάθεις από τρίτους τι συμβαίνει.
Όπως λένε και οι Αγγλοσάξονες: εάν δεν κάθεσαι γύρω από το τραπέζι, είσαι το μενού στη μέση του τραπεζιού. Η χώρα χρειάζεται άμεσα υπουργό Εξωτερικών που θα είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχολήσεως.
* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Καθημερινή
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...