Το φοβικό σύνδρομο και η επέκταση της ντροπής

Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης

Υπάρχουν σήμερα 195 χώρες στον κόσμο. Από αυτές 193 χώρες είναι μέλη των Ηνωμένων Εθνών και 2 χώρες είναι κράτη μέλη παρατηρητών: η Αγία Έδρα και το κράτος της Παλαιστίνης. Το σύνολο των κρατών που δεν διαθέτουν ακτές είναι σαράντα εννέα. Όλα τα παράκτια κράτη του πλανήτη Γη έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) 12 ναυτικών μιλίων. Σε άρθρο του στο slpress.gr, με τίτλο «Χωρικά ύδατα: Σωστό βήμα η μερική επέκτασή τους» ο κύριος Κωνσταντίνος Κόλμερ επιχειρεί να υπερασπιστεί την τμηματική επέκταση των χωρικών μας υδάτων που αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία, αφού δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ από κανένα άλλο παράκτιο κράτος.

Ο κύριος Κόλμερ σε ένα άλλο σημείο δηλώνει ότι:

«Η μερική επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια θα λύσει το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία και της ΑΟΖ με την Λιβύη. Άλλωστε και η Τουρκία «σοφά» διατηρεί μικτά χωρικά ύδατα και οροθετικές γραμμές (Μέση λ.χ. στην Σάμο από το 1947) και 12 μιλίων στην Μαύρη Θάλασσα και τη θάλασσα της Λυκίας. Γιατί όχι και η Ελλάδα από Λήμνου, Χίου, Ικαρίας και Καρπάθου; Είναι προτιμότερος ένας πόλεμος με την Τουρκία;».

Σίγουρα ο αρθρογράφος μπερδεύει τις έννοιες του Δίκαιου της Θάλασσας. Δηλαδή, πως ακριβώς λύνεται το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία; Το πρόβλημα λύνεται με την οριοθέτηση των ΑΟΖ των δύο κρατών και όχι με την επέκταση των χωρικών υδάτων. Η Κύπρος, που διαθέτει 12 ν.μ. αιγιαλίτιδα ζώνη, κέρδισε τα μέγιστα ανακηρύσσοντας και οριοθετώντας ΑΟΖ, διαθέτοντας 4 τανκς και 2 ελικόπτερα.

Ο κ. Κόλμερ αναφέρει, επίσης, ότι η Τουρκία δρώντας σοφά διαθέτει μικτά χωρικά ύδατα, και ζητά η Ελλάδα να κάνει μια τοπική, επιλεκτική και ντροπιαστική επέκταση των χωρικών της υδάτων σε ορισμένα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Το φοβικό σύνδρομο σε όλη του την δόξα, με την κλασσική επωδό των οπαδών του φοβικού συνδρόμου: «Είναι προτιμότερος ένας πόλεμος με την Τουρκία;»


Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος, ένας έγκριτος αναλυτής των ελληνοτουρκικών σχέσεων, έγραψε στο slpress.gr:

«Οι ευθείες γραμμές βάσεως ταιριάζουν στην ποικιλομορφία των ακτών της Ελλάδος. Η υιοθέτησή τους δεν θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των ελληνικών υδάτων. Στο Αιγαίο, η αύξηση των θαλάσσιων χώρων υπό ελληνική εθνική κυριαρχία εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3,3% ή σε 6.250 τετρ. χλμ. θαλάσσιου χώρου.
Μπορεί να μην είναι σημαντικό, αλλά το συγκεκριμένο ποσοστό δεν είναι ευκαταφρόνητο. Όπως και στο θέμα των χωρικών υδάτων, θα ήταν μεγάλο λάθος να μην περιλαμβάνονται και περιοχές του Αιγαίου στο κλείσιμο των κόλπων και στην υιοθέτηση ευθειών γραμμών βάσεων. Επιπλέον, δεν είναι κατανοητό για ποιο λόγο συνδέονται η αύξηση των χωρικών υδάτων με τις ευθείες γραμμές ή το κλείσιμο των κόλπων. Οι δύο τελευταίες κινήσεις μπορούν να γίνουν ανά πάσα στιγμή.
Οι Τούρκοι ουδέποτε έχουν αναφερθεί σε τέτοιες κινήσεις, ούτε τις έχουν θεωρήσει αιτία πολέμου. Η ισχυρή πιθανότητα τουρκικής διαμαρτυρίας δεν πρέπει να μας αποτρέπει από τη θέσπιση τους. Ως αρχή πρέπει να έχουμε ότι σε κάθε βήμα σχεδιασμού είτε αυτό αφορά σε υιοθέτηση ευθειών γραμμών βάσεων, είτε σε κλείσιμο κόλπων, είτε σε αύξηση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια πρέπει πάντα να περιλαμβάνονται και περιοχές του Αιγαίου».

Ποιοί λένε όχι στα 12 ν.μ.

Τέλος, ο κύριος Κόλμερ καυτηριάζει με ειρωνικό ύφος τους Έλληνες που διαφωνούν μαζί του, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, μεταξύ άλλων, εξήγησε:

«Γιατί άραγε επί τόσα χρόνια η Ελλάδα, υπό διάφορες κυβερνήσεις, δεν προέβη σε μερική επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο και ευρύτερα σε περιοχές εκτός τουρκικού ενδιαφέροντος; Προφανώς για να μη αποδεχθεί τον τουρκικό ισχυρισμό περί «ειδικών συνθηκών» στο Αιγαίο και να μη διαφοροποιήσει την άσκηση της κυριαρχίας της από περιοχή σε περιοχή είτε για λόγους «νομικούς» είτε για λόγους «πραγματικούς».

Ακολουθώντας την ίδια λογική, η Ελλάδα δεν αποδέχθηκε ποτέ τη διαφοροποίηση του μήκους των χωρικών της υδάτων μεταξύ χερσαίων περιοχών και νησιών στο Αιγαίο. Είναι προφανές ότι οποιοσδήποτε περιορισμός της αιγιαλίτιδας ζώνης των νησιών συνεπάγεται κατά μείζονα λόγο αποδοχή της μειωμένης επήρειας τους ως προς την έκταση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ».

Aναμφίβολα, ο κύριος Κόλμερ δεν γνωρίζει ότι αυτοί που αντιδρούν περισσότερο στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων είναι οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι! Ο λόγος είναι πολύ απλός. H επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ. κλείνει το Αιγαίο Αρχιπέλαγος. Βέβαια αναφέρουν ότι η Ελλάδα, βάσει του UNCLOS, έχει μεν δικαίωμα χωρικών υδάτων πλάτους 12 ν.μ. αλλά δεν μπορεί να κλείσει με αυτή την ενέργεια θαλάσσιους διαδρόμους.

Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι οι κανόνες της αβλαβούς διέλευσης δεν δημιουργεί προβλήματα στα τουρκικά πλοία και η Ελλάδα, που διαθέτει έναν ογκώδη εμπορικό στόλο, δεν έχει κανένα συμφέρον να περιορίσει την ελευθερία των θαλασσών. Η Αμερική υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δημιουργήσει διαδρόμους των στενών της για να περνούν τα πλοία διότι το Αιγαίο, βάσει του Δίκαιου της Θάλασσας δεν είναι ένα αρχιπέλαγος και η Αμερική δεν αποδέχεται καθόλου το δικαίωμα της Ελλάδας να ορίσει στενά.

Σε κάποιο σημείο το Αιγαίο κλείνει με χωρικά ύδατα 12 ν.μ. και τα πολεμικά πλοία πρέπει να ακολουθήσουν τα άρθρα του UNCLOS που αναφέρονται στην αβλαβή διέλευση. Πιο συγκεκριμένα, το Τμήμα 3 Αβλαβής Διεύλευση στη Χωρική Θάλασσα μεταξύ άλλων αναφέρει:

Άρθρο 17 Δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης
Υπό τους όρους της παρούσας σύμβασης, τα πλοία όλων των κρατών παρακτίων ή άνευ ακτών απολαμβάνουν του δικαιώματος της αβλαβούς διέλευσης μέσω της χωρικής θάλασσας.

Άρθρο 18 Έννοια διέλευσης
1. Διέλευση σημαίνει ναυσιπλοΐα μέσα από τη χωρική θάλασσα με σκοπό:
α) τον διάπλου της θάλασσας αυτής χωρίς είσοδο στα εσωτερικά ύδατα ή προσορμισμό σε αγκυροβόλιο ή λιμενικές εγκαταστάσεις έξω από τα εσωτερικά ύδατα ή
β) την πορεία προς ή την αναχώρηση από τα εσωτερικά ύδατα ή τον προσορμισμό σε αγκυροβόλιο ή λιμενική εγκατάσταση.

2. Η διέλευση θα είναι συνεχής και ταχεία. Εντούτοις, η διέλευση περιλαμβάνει το δικαίωμα κράτησης μηχανών και αγκυροβολίας, αλλά μόνον εφόσον αυτές αποτελούν συνήθη συμβάντα της ναυσιπλοΐας ή καθίστανται αναγκαίες λόγω ανωτέρας βίας ή κινδύνου ή προς τον σκοπό παροχής βοήθειας σε πρόσωπα, πλοία ή αεροσκάφη τα οποία βρίσκονται σε κίνδυνο.

Άρθρο 19 Έννοια της αβλαβούς διέλευσης
1. Η διέλευση είναι αβλαβής εφόσον δεν διαταράσσει την ειρήνη, την τάξη ή την ασφάλεια του παράκτιου κράτους. Η διέλευση θα λαμβάνει χώρα σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση και τους άλλους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
2. Η διέλευση ξένου πλοίου θεωρείται ότι διαταράσσει την ειρήνη, την τάξη ή την ασφάλεια του παράκτιου κράτους, εάν, ευρισκόμενο στη χωρική θάλασσα, προβεί σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες δραστηριότητες:
α) σε κάθε απειλή ή χρήση βίας κατά της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας του παράκτιου κράτους, ή κατά οποιοδήποτε άλλο τρόπο κατά παραβίαση των αρχών του διεθνούς δικαίου που περιέχονται στον χάρτη των Ηνωμένων Εθνών
β) σε κάθε άσκηση ή γυμνάσια με όπλα οποιουδήποτε είδους
γ) σε κάθε πράξη που αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών προς βλάβη της άμυνας ή της ασφάλειας του παράκτιου κράτους
δ) σε οποιαδήποτε προπαγανδιστική ενέργεια που αποσκοπεί στην προσβολή της άμυνας και της ασφάλειας του παράκτιου κράτους
ε) στην απονήωση, προσνήωση ή φόρτωση σε πλοίο αεροσκαφών
στ) στην εκτόξευση, εκφόρτωση ή φόρτωση οποιασδήποτε πολεμικής συσκευής
ζ) στην φόρτωση ή εκφόρτωση οποιουδήποτε εμπορεύματος, χρημάτων ή προσώπων κατά παράβαση των τελωνειακών, δημοσιονομικών, μεταναστευτικών ή υγειονομικών νόμων και κανονισμών του παράκτιου κράτους
η) σε οποιαδήποτε εκ προθέσεως σοβαρή ρύπανση κατά παράβαση της παρούσας σύμβασης
ι) σε οποιεσδήποτε αλιευτικές δραστηριότητες
κ) σε διεξαγωγή έρευνας ή υδρογραφικών εργασιών
λ) σε κάθε πράξη που αποσκοπεί στην παρεμβολή σε οποιοδήποτε σύστημα επικοινωνίας ή οποιεσδήποτε διευκολύνσεις ή εγκαταστάσεις του παράκτιου κράτους
μ) σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια που δεν έχει άμεση σχέση με τη διέλευση.

Άρθρο 20 Υποβρύχια και άλλα καταδυόμενα σκάφη
Στη χωρική θάλασσα τα υποβρύχια και οποιαδήποτε άλλα καταδυόμενα σκάφη οφείλουν να πλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας και να έχουν επηρμένη την σημαία τους κατά τρόπο εμφανή.

Οι Τούρκοι παριστάνουν τους Κινέζους

Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί η Τουρκία δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα η Ελλάδα να αυξήσει τα χωρικά της ύδατα από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ. Με χωρικά ύδατα 6 ν.μ. το 43,5% του Αιγαίου Πελάγους ανήκει στην Ελλάδα, το 7,5% στην Τουρκία και το υπόλοιπο 49% ανήκει στην ανοιχτή θάλασσα. Με χωρικά ύδατα 12 ν.μ. θα δώσει στην Ελλάδα 71,5% ενώ της Τουρκίας θα αυξηθεί μόνο κατά 1,3% και θα φτάσει μόνο στο 8,8% και η ανοιχτή θάλασσα θα κατέχει 19,7%.

Η Τουρκία με ασύστολο θράσος συνεχίζει για 44 χρόνια τώρα μια επιθετική και επεκτατική πολιτική στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και, ιδιαίτερα, στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου, προβάλλοντας συνεχώς διεκδικήσεις, όπως κάνουν οι Κινέζοι στη Σινική Θάλασσα, χωρίς να βασίζεται πουθενά, παραβιάζοντας όλους τους κανόνες του UNCLOS. Η απόδειξη ότι οι Τούρκοι παριστάνουν τους Κινέζους ήρθε πολύ γρήγορα, όταν μας φοβέρισαν με casus belli εάν επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στο Ιόνιο Πέλαγος!

Έτσι, αυτή την χρονική περίοδο χρειάζεται ένας νέος σοβαρότερος συντονισμός στις σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου. Όπως αναφέρει ο έγκριτος δημοσιογράφος της εφημερίδας Φιλελεύθερος της Κύπρου, Κώστας Βενιζέλος:

«Το ουσιαστικό είναι να δημιουργηθεί ένας μόνιμος κοινός μηχανισμός αποτροπής. Μόνο έτσι θα αποτραπούν οι τουρκικές κινήσεις. Μόνο έτσι θα συνεχίσουν Ελλάδα και Κύπρος να αποτελούν σταθεροποιητικοί παράγοντες στην περιοχή. Διαφορετικά θα προσφέρουμε στην Τουρκία πεδίο εκπλήρωσης των επιδιώξεων της και παράλληλα θα τις δοθεί η δυνατότητα να νομιμοποιήσει όμως τις επιλογές της. Συνεπώς η επιλογή είναι μια: Συντονισμός και δράση. Ιδιαίτερα τώρα, μετά την παραίτηση Κοτζιά το πεδίο του συντονισμού και της συνεννόησης, στον τομέα της διπλωματίας, δυσκολεύει, και θα είναι προβληματικό».

* Ο δρ. Θεόδωρος Καρυώτης είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικήςστο Πανεπιστήμιο του Maryland των ΗΠΑ και ειδικός σε θέματα ΑΟΖ.
SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση