Προαναγγελία “θερμού επεισοδίου”

Τυχοδιωκτισμοί και εκβιασμοί
από την Τουρκία στο Αιγαίο και την Κύπρο

Του Γιώργου Σκαφιδά

Παλαιά υπόθεση, πολυσυζητημένη, που συνεχίζει ωστόσο να γεννάει νέα εξαιρετικά δυσοίωνα κεφάλαια, με αυξημένη μάλιστα συχνότητα και ένταση το τελευταίο διάστημα, η ιστορία των τουρκικών προκλήσεων σε Αιγαίο και Κύπρο θα μπορούσε να διαβαστεί και ως το χρονικό πολλών προαναγγελθέντων … θερμών επεισοδίων.

Ήδη από το 2015 αλλά κυρίως τις τελευταίες εβδομάδες, με αλλεπάλληλες κορυφώσεις στο μεσοδιάστημα, το καθεστώς Ερντογάν εμφανίζεται να ποντάρει όλα του τα χαρτιά στην ένταση, ρισκάροντας ακόμη και το ενδεχόμενο ενός πολεμικού «ατυχήματος» σε Αιγαίο και Κύπρο, με την προοπτική φυσικά να το βαφτίσει «ελληνική πρόκληση» και να έρθει εν συνεχεία να ζητήσει… τα ρέστα ενώπιον της διεθνούς κοινότητας.

Εάν το Αιγαίο είναι όντως μια «θάλασσα φιλίας», όπως υποστήριξε υποκριτικά από την πλευρά του προ ημερών ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, τότε διερωτάται εύλογα κανείς για ποιο λόγο τουρκικοί ακταιωροί τείνουν, ολοένα συχνότερα μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες, να κάνουν επικίνδυνες μανούβρες «ξυστά» από ελληνικά πλοία στο ανατολικό Αιγαίο, είτε πρόκειται για σκάφη του λιμενικού, είτε για πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, είτε απλώς για ελληνικά αλιευτικά.

Ήταν 17 Ιανουαρίου, ακριβώς πριν ένα μήνα, όταν τουρκική ακταιωρός «ακούμπησε» την κανονιοφόρο «Νικοφόρος» του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων, με τις διαρροές τότε να αποδίδουν το παρ’ ολίγον ατύχημα σε λάθος (ή μήπως σκοπίμως λάθος;) χειρισμούς εκ μέρους του τουρκικού πληρώματος.

«Συμπτώσεις» που επαναλαμβάνονται, ωστόσο, πολύ δύσκολα θεωρούνται τυχαίες.

Και κάπως έτσι, εκείνη η «επακούμβηση» της 17ης Ιανουαρίου ανάμεσα στην τουρκική ακταιωρό και την ελληνική κανονιοφόρο «εξελίχθηκε» το βράδυ της 12ης προς 13η Φεβρουαρίου σε κανονική… διεμβόλιση ελληνικού πλοίου από τουρκικό, και πάλι στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων.

Ήταν λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας, όταν «στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά των Ιμίων, εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, τουρκική ακταιωρός πραγματοποίησε επικίνδυνους ελιγμούς κατά παράβαση των Διεθνών Κανόνων Αποφυγής Συγκρούσεων», με αποτέλεσμα να προσκρούσει στην πρυμναία αριστερή πλευρά πλοίου ανοικτής θαλάσσης του ελληνικού Λιμενικού Σώματος.

Τα καλά νέα είναι, βεβαίως, ότι από το 2002, οπότε ανήλθε ο Ερντογάν στην εξουσία της γείτονος όπου και παραμένει, δεν σημειώθηκε στο Αιγαίο κανένα θερμό επεισόδιο. Τα κακά νέα είναι, από την άλλη, ότι ένα θερμό επεισόδιο διαφαίνεται σήμερα περισσότερο πιθανό από κάθε άλλη φορά τα τελευταία 16 χρόνια.

Η Τουρκία πλέει πια σαφώς σε πελάγη κλιμακούμενης έντασης. Ενδεικτικά και τα στοιχεία των παραβιάσεων που υπερπολλαπλασιάστηκαν πέρυσι, σε σύγκριση με τα αμέσως προηγούμενα έτη. Από 299 που ήταν οι παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων το 2015 από τουρκικά πλοία (πολεμικού ναυτικού και ακτοφυλακής), εκτοξεύθηκαν σε 414 το 2016, και από εκεί στο διάστημα… σε 1998 το 2017 (σημειώνοντας δηλαδή μια άνοδο κοντά στο… 700% μέσα σε μόλις δύο χρόνια). Παρόμοιο το μοτίβο και των παραβιάσεων του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου που εκτοξεύθηκαν από 1.779 το 2015 σε 3.317 το 2017.

Κι αν η περιοχή γύρω από τα Ίμια αποτελεί ένα υπό μια έννοια σταθερό σημείο αναφοράς των γκρίζων τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ωστόσο πλέον το θερμόμετρο ανεβαίνει κατακόρυφα… αναζωπυρωμένο από τις εξελίξεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι «συμπτώσεις» έρχονται, και σε αυτό το μέτωπο, να φανερώσουν διαθέσεις επεκτατικού τυχοδιωκτισμού εκ μέρους της Άγκυρας.

Την Πέμπτη, 8 Φεβρουαρίου, ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, ανακοίνωσε μέσα σε κλίμα σχεδόν πανηγυρικό τα πρώτα αποτελέσματα της γεώτρησης που πραγματοποίησε τον Ιανουάριο η κοινοπραξία ΕΝΙ/TOTAL στο στόχο «Καλυψώ» του οικοπέδου 6 της κυπριακής ΑΟΖ. Μίλησε για «εκτεταμένη ποσότητα… εξαιρετικής ποιότητας φυσικού αερίου», με την ιταλική ΕΝΙ να κάνει από την πλευρά της λόγο για έξι με οκτώ τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου ή και περισσότερα.

Διόλου τυχαία, ξημερώνοντας Παρασκευή, 9 Φεβρουαρίου, πολεμικά πλοία της Τουρκίας βρέθηκαν «ξαφνικά» εντός της κυπριακής ΑΟΖ, να παρεμποδίζουν την πλεύση του γεωτρύπανου «Saipem 12000» της ιταλικής ENI από το οικόπεδο 6 προς το οικόπεδο 3 όπου ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει άμεσα γεώτρηση στον επονομαζόμενο στόχο «Σουπιά». Οι Τούρκοι κάλεσαν το γεωτρύπανο να αλλάξει πορεία με το αιτιολογικό ότι στην περιοχή διεξάγεται στρατιωτική άσκηση και μπορεί… να κινδυνεύσει από πυρά. Το παρεμπόδισαν αναγκάζοντάς το να προβεί σε ελιγμούς, και τελικώς το «καθήλωσαν» σε απόσταση 70 χλμ από τις νοτιοανατολικές ακτές της Κύπρου, μακριά από το στόχο της προγραμματισμένης γεώτρησης.

Κατά «σύμπτωση», ακριβώς την ίδια ημέρα, 9 Φεβρουαρίου, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Χουλουσί Ακάρ, εμφανίστηκε να διακηρύττει ότι η Τουρκία «παράλληλα με τη στρατιωτική επιχείρηση στο Αφρίν (σ.σ. στη βορειοδυτική Συρία), είναι σε θέση να εξασφαλίσει τα συμφέροντά της σε όλες τις θάλασσες που την περιτριγυρίζουν» καθώς έχει «την δύναμη να διεξάγει στρατιωτική επιχείρηση στο Αφρίν και ταυτοχρόνως στο Αιγαίο».

Πίσω στην Κύπρο, έξι πλοία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού θα παρέμεναν κοντά στο γεωτρύπανο της ΕΝΙ, κρατώντας το ουσιαστικά ακινητοποιημένο για ημέρες.

Την Κυριακή, 11 Φεβρουαρίου, θα ακολουθούσε και προκλητική ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, με την Άγκυρα να διεκδικεί πια ανοιχτά ρόλο συνιδιοκτήτη των ενεργειακών κοιτασμάτων της Κύπρου. «Παρά τις προειδοποιήσεις, η Ελληνοκυπριακή Κυβέρνηση, συνεχίζει τις μονομερείς έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Και το πράττει παραβλέποντας τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα του Τουρκοκυπριακού λαού, οι οποίοι είμαστε συνιδιοκτήτες του νησιού, στις πηγές φυσικού πλούτου… Είμαστε αποφασισμένοι να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα μαζί με την Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου στο πλαίσιο της στήριξής μας της τουρκοκυπριακής πλευράς», διακήρυξε μεταξύ άλλων η Άγκυρα, καλώντας παράλληλα τις «εταιρείες που βρίσκονται σε τρίτες χώρες… να αποφύγουν να παρέχουν στήριξη, μέσω της συνεργασίας τους με την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στην περιοχή των υδρογονανθράκων, σε αυτή την καθόλου εποικοδομητική στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς».

Το καθεστώς Ερντογάν επιδίδεται σε λεονταρισμούς διεκδικώντας ρόλο και λόγο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας με εφαλτήριο την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Αυτό που επιδιώκει είναι να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της διαδικασίας και να την παγώσει-αναβάλει, συνδέοντάς την παράλληλα με μια ενδεχόμενη μελλοντική λύση του Κυπριακού. Ταυτόχρονα ωστόσο, με το να μπλοκάρει (έστω και για λίγα 24ωρα) προγραμματισμένες γεωτρήσεις, παγιώνεται αυτομάτως ως αυτόκλητος «συνιδιοκτήτης» της Κύπρου, ενώ τεστάρει και τις αντιδράσεις των ξένων (το μέχρι που μπορούν να φτάσουν). Η Άγκυρα θέλει οι ξένοι να νιώθουν αναγκασμένοι να ζητούν και τη δική της άδεια προτού κάνουν οποιαδήποτε κίνηση στην κυπριακή ΑΟΖ ή οποιοδήποτε ντιλ με τη Λευκωσία. Στέλνει εμφατικά το συγκεκριμένο μήνυμα, εν όψει και των γεωτρήσεων που είναι προγραμματισμένες για φέτος στο τεµάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ από την κοινοπραξία της αµερικανικής ExxonMobil µε την Qatar Petroleum. Την ίδια ώρα, εµφανίζει εκβιαστικά ως µόνη «λύση» τη µεταφορά του κυπριακού φυσικού αερίου στην Ευρώπη µέσω Τουρκίας, όπως ξεκαθάρισε προχθές ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Μπ. Αλµπαϊράκ.

Η διάχυση της έντασης προς την ελληνική πλευρά (Αιγαίο, Καστελόριζο) έρχεται να λειτουργήσει ενισχυτικά υπέρ των ευρύτερων τουρκικών διεκδικήσεων, διαμορφώνοντας ως «δεδομένο» ένα γενικότερο κλίμα αμφισβήτησης και γκρίζων ζωνών στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Ενισχυτικά προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργούν επίσης και οι βόλτες του τουρκικού σεισμογραφικού «Barbaros» στα κυπριακά νερά, όπως και η προοπτική το νεοαποκτηθέν τουρκικό γεωτρύπανο «Deep Sea Metro 2» να βάλει πλώρη το προσεχές διάστημα για δικές του γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εφημερίδα "Έθνος της Κυριακής"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση