Γιατί ο Putin χωρίς μπλούζα είναι αυτός που γελάει τελευταίος

Tου Leonid Bershidsky
Bloomberg View

Είναι Αύγουστος και ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin βρίσκεται στην Τουβά, το μέρος όπου συνήθως φωτογραφίζεται χωρίς να φοράει μπλούζα. Η πεσμένη επικαιρότητα σίγουρα έχει διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην έκταση της προσοχής που έδωσαν τα διεθνή ΜΜΕ στις νέες φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν από το Κρεμλίνο. Όμως η βασικότερη αιτία είναι άλλη: Η απίστευτη επιτυχία του Putin ως τρολ.

Δεν ήταν μόνο οι σκανδαλοθηρικές εφημερίδες που δημοσίευσαν ολόκληρη σειρά από αυτή τη συλλογή φωτογραφιών: Οι New York Times, η Washington Post και οι Times, το έκαναν επίσης. Είναι λίγοι οι αρχηγοί κρατών που μπορούν να περηφανευτούν ότι οι ειδήσεις που διοχετεύονται από την κυβέρνηση τους, σημειώνουν παρόμοια επιτυχία. Το επίτευγμα αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, δεδομένου ότι ο Putin έχει ξαναφωτογραφηθεί χωρίς μπλούζα στην περιοχή της Νότιας Σιβηρίας στα σύνορα με τη Μογγολία το 2007 και το 2009 (σε ένα άλλο ταξίδι για ψάρεμα στην περιοχή, το 2013, μάλλον έκανε πολύ κρύο για να βγάλει την μπλούζα του, όμως ο Putin προκάλεσε και πάλι ενθουσιασμό στα κοινωνικά δίκτυα, φιλώντας ένα μεγάλο ψάρι που είχε πιάσει).

Όλες οι διάσημες φωτογραφίες του Putin χωρίς μπλούζα – πάνω σε άλογο, ενώ ψαρεύει, ενώ κολυμπάει – προέρχονται από τις διακοπές του στην Τουβά, τη γενέτειρα του υπουργού Άμυνας Sergei Shoigu. Η φυσική ομορφιά και το απομακρυσμένο της περιοχής – μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα – φαίνεται ότι βγάζουν έναν ανδρισμό και έναν υπαίθριο ρομαντισμό στον χλωμό άνδρα από την Αγία Πετρούπολη, που έχει ζήσει εξ ολοκλήρου σε μεγάλες πόλεις. Όμως γιατί το Κρεμλίνο συνεχίζει να δημοσιεύει τις φωτογραφίες και γιατί τα διεθνή μέσα ενημέρωσης τις αγκαλιάζουν κατά αυτό τον τρόπο;

Η προφανής απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι ότι ο Putin πουλά στο εγχώριο ακροατήριο την εντυπωσιακή φυσική κατάστασή του – ιδίως για έναν άνδρα 65 ετών που κάνει καθιστική δουλειά. Όσο ασφαλής κι αν νιώθει για τις εκλογές του 2018, που πρόκειται να είναι μία παρωδία της δημοκρατίας όπως και πολλές άλλες εκλογικές αναμετρήσεις που έχουν προηγηθεί, φαίνεται ότι τον ενδιαφέρει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι παραμένει ο ανδροπρεπής άνθρωπος που ανέλαβε την εξουσία πριν από περίπου 17 χρόνια. Πράγματι, δεν υπάρχουν σημάδια αλλοίωσης στην εμφάνισή του συγκρίνοντας τις τελευταίες φωτογραφίες με αυτές του 2007, τουλάχιστον σύμφωνα με τα όσα γράφει η MK, μία σκανδαλοθηρική εφημερίδα της Μόσχας. Την Κυριακή, με σαρκαστική διάθεση, συνέκρινε τον Putin με τον Indiana Jones, καταλήγοντας πικρόχολα στο εξής: "Πώς μπορεί κανείς να μην ψηφίσει ένα τέτοιο κορμί;”.

Όμως, τόσο ο Putin όσο και το γραφείο Τύπου του, γνωρίζουν ότι οι Ρώσοι, ακόμη και η πλειονότητα που δεν αντιτίθεται στον Putin, υποδέχονται με σκεπτικισμό τις φωτογραφίες. Συνήθως προκαλούν χιουμοριστικά ξεσπάσματα στα κοινωνικά δίκτυα, πολλά από τα αστεία και τα memes, δεν είναι κολακευτικά (το αγαπημένο μου από τα τελευταία που έχουν κυκλοφορήσει, δείχνουν τον Putin να ετοιμάζεται να βουτήξει σε μία τεράστια λακκούβα με λάσπη, έξω από κάποια ρωσική πόλη, με μαθητές να περνούν δίπλα του και το νερό να τους φτάνει έως τον αστράγαλο). Ακόμη και οι επίσημες εφημερίδες, συχνά παίρνουν μέρος στην πλάκα. Μετά τη δήλωση του Dmitry Peskov, του εκπροσώπου Τύπου του Putin, ότι ο Ρώσος πρόεδρος κυνηγούσε έναν λούτσο στην Τουβά επί δύο ώρες πριν τον πιάσει στο καμάκι του, η κρατική ρωσική εφημερίδα Rossiyskaya Gazeta, αστειεύτηκε με την είδηση δημοσιεύοντας στο Twitter ένα φωτομοντάζ του σπρίντερ Usain Bolt με το κεφάλι ενός λούτσου.

Ακόμη και οι Ρώσοι λάτρεις του ψαρέματος, που είναι αρκετοί, δεν δίστασαν να αποκαλέσουν ερασιτέχνη τον Putin για διάφορους λόγους: Το να κυνηγάς ένα ψάρι δεν είναι η καλύτερη τακτική, ο λούτσος πιάνεται πιο εύκολα με καλάμι αντί με καμάκι, το ψάρι που έπιασε ο Putin ήταν μικρό και η τεχνική του στα μακροβούτια δεν είναι καθόλου καλή.

Ο Putin δεν εντυπωσιάζει πάρα πολλούς Ρώσους με αυτά τα ανδραγαθήματα, ούτε με το σκορ του στο χόκεϊ, ούτε με τις καλοστημένες επιδείξεις τζούντο. Οι Ρώσοι είναι συνηθισμένοι σε ηγέτες που αυτοπαρουσιάζονται ως υπεράνθρωποι με διάφορους τρόπους: Μεγάλωσα ακούγοντας ιστορίες για το ότι ο εγκέφαλος του Vladimir Lenin είχε διαφορετική φυσική δομή, γεγονός που του επέτρεψε να αγγίξει εξαιρετικά επίπεδα μεγαλοφυΐας. Μία σχεδόν καθολική σαρκαστική στάση απέναντι σε αυτού του είδους τη θεοποίηση συνεχίζει να υπάρχει από την σοβιετική εποχή έως σήμερα. Ο Putin δεν διοικεί τη Ρωσία εξαιτίας της λατρείας που υπάρχει για την προσωπικότητά του, αλλά λόγω της δύναμης και της πονηριάς του. Το Κρεμλίνο δεν δημοσιεύει αυτές τις φωτογραφίες σε μία προσπάθεια να δημιουργήσει μία τέτοια λατρεία: Το έχει κάνει και στο παρελθόν και γνωρίζει την χλιαρή εγχώρια υποδοχή.

Φαίνεται όλο και πιο πιθανό το Κρεμλίνο να δημοσιοποιεί αυτές τις ανδροπρεπείς φωτογραφίες, κυρίως για το δυτικό ακροατήριο, το οποίο φαίνεται να γοητεύεται από τον Putin χωρίς μπλούζα, ενώ τα δυτικά ΜΜΕ χρησιμοποιούν επί χρόνια τις φωτογραφίες αυτές σε ειδήσεις για τον Ρώσο πρόεδρο – όταν ακόμη και τα πλέον συκοφαντικά και φίλα προσκείμενα στο Κρεμλίνο ΜΜΕ, έχουν σταματήσει να ανακυκλώνουν τις φωτογραφίες του 2007 και του 2009.

Υπάρχει ένα τραγούδι για τον Putin, στο τελευταίο άλμπουμ του Randy Newman, με τους εξής στίχους:
Κι όταν βγάζει τη μπλούζα του,
οι γυναίκες κάνουν χαμό.
Όταν βγάζει τη μπλούζα του,
γυναίκα θέλω να γίνω κι εγώ.

Προφανώς πρόκειται για ειρωνεία, όμως διαφέρει πολύ από αυτήν των memes που κυκλοφορούν στη Ρωσία. Οι Δυτικοί δεν θεωρούν ότι ο Putin ετοιμάζεται να κάνει βουτιά σε μια τεράστια λακκούβα με λάσπες. Φαίνεται να γοητεύονται από αυτό που αντιλαμβάνονται ως επίδειξη ανδρισμού και κακογουστιάς, αλλά και την φυσική δύναμη ενός "κακού αγοριού”. Οι φωτογραφίες ενισχύουν την εικόνα του Putin ως ενός άνδρα που τα δυτικά ΜΜΕ λατρεύουν να μισούν. Εν πάση περιπτώσει, έτσι φαίνεται στα μάτια των ανθρώπων που κινούν τη προπαγανδιστική μηχανή του Κρεμλίνου.

"Διάβασα το ρεπορτάζ των NYT για τις διακοπές του Putin”, έγραψε στο Twitter η Margarita Simonyan, επικεφαλής του προπαγανδιστικού καναλιού RT. "Προφανώς πρόκειται περί έρωτα. Ένα οργισμένο και απελπισμένο είδος έρωτα. Γιατί είναι χωρίς ανταπόκριση”.

Αμφιβάλω ότι υπάρχουν πολλοί Αμερικανοί που ενδιαφέρονται να συγκρίνουν τoν μυώδη Putin με τον σχεδόν παχύσαρκο Donald Trump που τρώει junk food και του αρέσει κυκλοφορεί με όχημα γηπέδου γκολφ, ακόμη και στην εξοχή. Εξάλλου, οι Αμερικανοί που συμπαθούν τον Putin κατά κύριο λόγο ψήφισαν τον Trump. Όμως ο στόχος της ρωσικής επικοινωνιακής τακτικής με τον δυτικό κόσμο δεν είναι η δημιουργία μίας ελκυστικής εικόνας. Αντίθετα, όλα είναι μια παρωδία, όλα είναι ένα "τρολάρισμα".Ένας Putin, χωρίς μπλούζα, με μαύρα γυαλιά ηλίου, που επιπλέει στο μέσο μίας απομακρυσμένης λίμνης στη Σιβηρία, δεν είναι ένας τύπος που ενδιαφέρεται και πολύ για τις πρόσφατες κυρώσεις που επέβαλε το Κογκρέσο των ΗΠΑ, εις βάρος της χώρας του. Τη στιγμή που οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ ανησυχούν ότι οι Ρώσοι ρίχνουν "δολώματα” για να παρεισφρήσουν στα αμερικανικά δίκτυα, ο Putin ψαρεύει λούτσους.

Τα δυτικά ΜΜΕ, δεν χρειάζεται να συμμετέχουν σε αυτό το παιχνίδι, αλλά είναι Αύγουστος – και ενδεχομένως να υπάρχει λίγος έρωτας, χωρίς ανταπόκριση. Ελάτε συνάδελφοι, μπορείτε να κάνετε κάτι καλύτερο από αυτό: πώς σας φαίνεται η ιδέα να δημοσιεύσετε φωτογραφίες από τις διακοπές της Angela Merkel; O Putin δεν χρειάζεται άλλη υποστήριξη.

Πηγή Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση