Οι πρωτοβουλίες ΗΠΑ για Κύπρο και Ελληνοτουρκικά

Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσινγκτον, στα μέσα Μαΐου, και η προ ημερών επιστολή του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά προς τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντ. Γκουτέρες, με την οποία καταγγέλλεται η μεροληψία του ειδικού συμβούλου του Ε. Αϊντε, προδικάζουν εντατικές εξελίξεις, τους επόμενους μήνες, στο Αιγαίο και το Κυπριακό.

Το νέο σκηνικό συγκροτείται από το ξεκαθάρισμα των ισορροπιών στην Τουρκία μετά το δημοψήφισμα, την αναμενόμενη ολοκλήρωση της αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας, την άτυπη έναρξη της προεκλογικής περιόδου στην Κύπρο το καλοκαίρι και, κυρίως, από τη σταδιακή διευκρίνιση των προτεραιοτήτων της διοίκησης Τραμπ. Ουσιαστικά, τερματίζεται η μεταβατική περίοδος που άρχισε με την εκλογή Τραμπ στις 8 Νοεμβρίου 2016 και είχε ως μοναδικό ενδιάμεσο ορόσημο (όσον αφορά τα ζητήματα της ΝΑ Μεσογείου) τη διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό στις 11 Ιανουαρίου 2017, μετά τον πρωτοφανή αιφνιδιασμό, αν όχι ωμό εκβιασμό, της Αθήνας από τον Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη.

Ασφαλείς διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ουάσινγκτον θα δράσει για την εδραίωση της -σχετικής- σταθερότητας που επικρατεί στο Αιγαίο τις τελευταίες εβδομάδες (μετά τις προκλήσεις του Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου στα Ιμια και στο Φαρμακονήσι), αν και δεν υπάρχουν ψευδαισθήσεις περί σοβαρού περιορισμού των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων.

Οι ΗΠΑ αναμένεται να ενδιαφερθούν, επίσης, για την τουρκική οικονομία, που βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση (η οποία δεν έγινε ορατή από το εκλογικό σώμα στο δημοψήφισμα), και, ενδεχομένως, κάπως περισσότερο και για την ελληνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος συναντήθηκε προ πενθημέρου μόνον με τον -χαμηλά στην ιεραρχία- βοηθό υφυπουργό Οικονομικών Αντριου Μπακόλ και όχι με πολιτικό αξιωματούχο.

Από την άλλη πλευρά, είναι ανησυχητικό ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα ζητήσει εντατικοποίηση των διαβουλεύσεων για τη Μεγαλόνησο, με το σκεπτικό ότι, αν απολεσθεί το δίμηνο Μαΐου - Ιουνίου, τότε πλέον οι συνομιλίες θα επαναληφθούν μετά τις κυπριακές εκλογές του Φεβρουαρίου 2018. Καμία από τις δυνάμεις με ανάμειξη (ΗΠΑ, Βρετανία) ή ενδιαφέρον (Γαλλία, Γερμανία) για το Κυπριακό δεν διαθέτει την παραμικρή ένδειξη ότι ο πρόεδρος Ερντογάν θα μεταβάλει τη στάση του το επόμενο δίμηνο. Δεν αναμένεται πρόοδος στο εδαφικό, ενώ η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν έχει παραδώσει ούτε οικονομικά στοιχεία για το περιουσιακό. Για τη δε ασφάλεια και τις εγγυήσεις, η Αγκυρα πλέον ισχυρίζεται ότι τμήμα των κατοχικών στρατευμάτων πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνει λόγω της αλλαγής συσχετισμών στη Μέση Ανατολή, εννοώντας, προφανώς, την παρουσία ρωσικών δυνάμεων στη Συρία. Λες και έχει αλλάξει ο χάρτης και δεν συνορεύει η ίδια η Τουρκία με τη Συρία ή λες και, αν τις χρειαζόταν το ΝΑΤΟ, δεν υπάρχουν οι βρετανικές βάσεις στην Κύπρο!

Με αυτά τα δεδομένα, το κύριο θέμα που ίσως εξεταστεί τον Μάιο και τον Ιούνιο είναι το αίτημα για την αναγνώριση των «τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε.» (κίνηση προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων) υπέρ των Τούρκων πολιτών στην Κύπρο. Αν και η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο είχαν κρίνει, αρχικά, λανθασμένο (πολιτικά και νομικά) το τουρκικό αίτημα, τώρα δείχνουν ετοιμότητα επανεξέτασής του με έμμεσες παραχωρήσεις προς την Αγκυρα στην παρούσα ή σε μεταγενέστερη φάση.

Αν αυτό συμβεί τελικά, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, με τη βιασύνη του, θα έχει «επιτύχει» το εξής πρωτοφανές: Ενώ έως τώρα οι μονομερείς παραχωρήσεις της Λευκωσίας οδηγούσαν στην, κάθε φορά, επανάληψη των συνομιλιών από χειρότερο σημείο για τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα, το ζήτημα των «τεσσάρων ελευθεριών» θα σημαίνει αργότερα δυσμενέστερη αφετηρία των διαπραγματεύσεων όχι μόνον για τη Λευκωσία, αλλά και για την Αθήνα και την Ε.Ε.

Aλέξανδρος Τάρκας
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
Πηγή "Δημοκρατία"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση